Kestiel Rechteren

Kestiel Rechteren is een kestiel, ok havezate enuumd, in de gemiente Dalsen, in de Nederlaandse pervincie Aoveriessel. 't Is 't ienige kestiel van Aoveriessel det nog volledig in 't ende stiet, ondaanks belegeringen, ontmantelingen en ingriepende veraanderings in de loop van de tied. De donjon (toren) stamt uut de 14de ieuw en 't woongedielte uut de 15de. Rechteren hef meters dikke muren en der bint roem 40 kamers en zalen.

Ligging

Kestiel Rechteren lig in de buurtschop Rechteren ten zuudoosten van karkdörp Dalsen, zo'n 700 meter ten zuden van de revier de Vechte, in een dooie naarm daorvan. Toegaank töt 't gebouw gef een stienen baogbrogge. Ten zuden van 't kestiel lig 't Rechterense Veld, een netuurgebied mit naoldbos, loofbos en heidevelden.

't Kestiel kuj goed zien vanof de weg tussen Dalsen en Vilstern. 't Wördt bewoond deur de femilie Van Rechteren en is niet lös veur pebliek.

Geschiedenis

Van hofstede töt kestiel

In 1190 stund der körtbij de plekke van 't latere kestiel een verstarkt boerenspil mit de name Rechteren. Der was een grachte mit eerden walle. Dizze 'hofstede' was van de graven van Benthem. Deur een ruil mit graaf Johannes van Benthem kreeg ridder Herman van Voorst der in 1315 zeggenschop aover. Kört daornao gaf hum de bisschop van Utrecht toestemming um de hofstede umme te bouwen töt kestiel. Det mus diel uutmaken van een verdedigingsliende bij de Vechte langes; ok mussen der waopens, peerden en mansluden onderebracht kunnen wörden veur de bisschop zien leger.

De Van Voorsten

Rond 1330 was de donjon klaor. In dizze tied kreeg Herman zien zeune, Sweder van Voorst, verschil mit de bischhop van Utrecht aover 't gebied Mastenbroek. Nao 't wegraken van Sweder in 1339 kwaamp 't kestiel via zien dochter Lutgardis, die mit Frederik van Heeckeren trouwde, in de femilie Van Heeckeren. Umstreeks 1380 verwoestte de toenmaolige Utrechtse bisschop de Dalfser kestielen Gerner en Rutenborg, waordeur in die contreien allend nog Rechteren aoverbleef.

Stried mit Zwolle

Honderd jaor later zat op kestiel Rechteren ridder Dirk van Keppel, die 't in 't wier kreeg mit 't stadsbestuur van Zwolle. Nao wat maonden belegering namen de Zwolse troepen 't kestiel in. De kestieleigenaar, Van Heeckeren, mus op schrift belaoven det hij nooit weer wat tegen de stad zol ondernemen, en zien naokomelingen ok niet. Wieder muchen Zwolse schippers en kooplu bij 't bevaren van de Vechte een lagere tol betalen as schippers en kooplu van aanderworens.

Rechteren deur verscheiden bezettings en oorlogen henne

In 1522 wördden Rechteren ineneumen deur Freerk van Egmond, hartog van Gelre, waornao de bisschop van Utrecht 't kestiel belegerde. Deur beschietings raakte veural de toren keduuk, mar de bisschop brak 't beleg of wegens gebrek an centerije. Onder drok van Keizer Karel V, die 't bestuur aover 't Aoversticht van de bisschop aovereneumen had, scheidde de hartog van Gelre in 1528 uut mit de bezetting.

In de Tachtigjaorige Oorlog was 't kestiel wat jaoren bezet deur de Spanjaarden. Toen Prins Maurits 't veraoverde, wördden in 1591 de ringmure dalehaald, de wallen ofegraven en de heufdgrachte dichtedaone. In 1665, toen Bommen Berend de Nederlaandse rippebliek binnenevalen was, richtten de Staotse saldaoten die op Rechteren elegerd waren veule schade an.

De bewoners van Rechteren raakten hieltied nauwer betrökken bij 't bestuur van de Staoten van Aoveriessel en later de Pervinciaole Staoten van Aoveriessel. Ok 't plaatselijke bestuur deuden ze an mit; onder aandere waren ze markerichters, oftewal bestuurders, van de marken Rechteren en Lusen. Mit rond de honderd boerenspillen in heur bezit en lieke veule pachters waren ze lange tied slim belangriek in de boerengemienschop van Dalsen.

De leste drei jaor van de Tweede Wereldoorlog zatten op Rechteren zo'n zestig westerse evacuees uut mit name Katwiek, Noordwiek en Scheveningen.

Verbouwings, weerummedreiings, interieur en tuun

In de 18de ieuw wördden der an de heufdingaank twee veuruutspringende vleugels bijedaone. In 1896 wördden 't heufdgebouw en de toren verbouwd in neogotische stiel. Dizze verbouwing wördden weerummedreid in de jaoren vieftig van de 20ste ieuw. 't Vieftiende-ieuwse heufdgebouw kreeg weer vensters en geveltoppen in de stielopvattings van de 18de ieuw.

Van 't interieur bint peblieke foto's emeuken in 1908 en 1991. In de grote vestibule hangt een bulte femiliepetretten. Der is een witte salon in rococostiel. In de eetzaal hangt schilderijen van de Zwolse schilder Herman ten Oever mit onderwarpen uut de Griekse mythologie: Andromeda, de geschiedenis van Io en de ontvoering van Europa deur Zeus. In de centraole grote zaal hangt femiliepetretten en femiliewaopens.

De legende wil det der een spoekkamer is die ze al ieuwen niet meer hebt lösedaone, umdet daor ooit een hondsdolle jager opesleuten is. 't Zol gaon um jagermeister Joris de Vos, gebeten deur een wolf of deur een dolle jachthond. Ruben A. Koman schrif in Dalfser Muggen. Volksverhalen uit een Overijsselse gemeente (2006) det de bewoonster van Rechteren, gravin E.M.C. Van Rechteren Limpurg, angaf det heur grofva dit verhaal al kende en det ze mit zokke verhalen niet arg wies was.

Begun 20ste ieuw is op 't hoogste diel van 't laandgoed een tuun in neobarokke stiel anelegd, ontwörpen deur Leonard Springer. De rest van de grond is nooit bezunder veule andacht an besteed, umdet die vake blaank kwaamp te staon as de Vechte hoog water had.

De hudige kestielbewoners

De hudige kestielbewoners, de graven Van Rechteren Limpurg, bint ofstammelingen in de mannelijke liende van Evert van Heeckeren; de Van Heeckerens namen op een gegeven moment de name Van Rechteren an. Rechteren is ien van de weinige kestielen in Nederlaand die nooit verkocht, mar altied e-arfd bint en waorvan de hudige bewoners rechtstreeks ofstamt van de eerste bekende eigenaar. Wieder is Rechteren 't ienige kestiel in Nederlaand waorvan de bewoners dezölfde name draagt as 't kestiel zölf.

Bronnen

Canon van Dalsen - 'Rechteren. Het laatste kasteel van Overijssel'

Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents.