Steernskunde

Steernskunde, (ook: astronomie), is de leer van steerns, planeten, moanen en andere astronomische objekten en gebeurtenissen. De noamen steernskunde en astronomie worden voak deur de war hoalen mit de benoaming astrologie. Astrologie is noamelk t veurspellen van de toukomst deur middel van standen van planeten of steerns.

t Woord astronomie is t maist bruukte en kommt van t Griekse astron (steern) en nomos (wet). t Wuir al doan in 3000 veur Kristus deur de Egyptenoarn en de Chinezen. De piramides van Giza binnen baauwt in de zulfde liene as de steerns Alnitak, Alnilam en Mintaka van t konstelloatsie Orion. Elke god har zien of heur aigense konstelloatsies aan de noordeleke steernshemel. Ook de Arabiern en de Grieken waren al druk bezeg mit t kieken noar steerns, planeten en heur bewegens.

Zunnesysteem

Goden as steerns op plefon van t tomb van Seti I

In ons zunnesysteem hebben wie 8 planeten:

• Merkurius
• Venus
• Eerde
• Mars
• Jupiter
• Saturnes
• Uranes
• Neptunes

Aal dizze planeten draaien in n ovoalen boane om de zunne hìn. Tuzzen Mars en Jupiter zit t astroidengördel. In dizze boan zweven miljaarden astroiden, ook wel planetoiden of mini-planeetken nuimt. De planeten boeten de astroidengördel, op Pluto noa, binnen gasplaneten. De planeten binnen de astroidengördel binnen soamen mit Pluto vaste planeten en bestoan uut gestainte of ies. Of Pluto aiglieks wel n planeet is, is veul diskussie. Deurdat Pluto dicht bie de kuypergördel, gebied mit veul kommeten, wordt ook beweerd dat Pluto aiglieks n kommeet is.

Heelal

Daipste blik oeit deur minseleke aparatuur. Môkt deur de ruumteteleskoop de Hubble.

Ons zunnesysteem is dail van t Heelal, ook wel Kosmos nuimt. t Heelal is alles wat der is. De grootte van t heelal is nait bekìnd, môr t is zeker dat wie as minsken noeit in stoat wezen zellen om t hailemoal te verkennen.

Over t ontstoan van t heelal bestoan veul theorien. t Maist logische is dat der n enörme knal wèst het, dij alle duiltjes in t Heelal om zet het in materie. Dit gebeurde in minder dan ain sekonde. Dit het zoveul hitte opwekt, dat de nije materie smolt en biemekoar kwam in bollen. Dizze bollen dreugden van boeten op, en planeten waren vörmt. Man denkt dat t heelal nog aal uutdijt. Dizze theorie wordt ook de Oerknal-theorie of Bigbang-theorie nuimt.

t Heelal is verduild in verschillende grootheden. Hieronder stoan dij grootheden van groot noar klain.

• Heelal
• Superkluster
• Lokoale groep melkwegstelsels
• Melkwegstelsel
• Zunnestelsel
• Planeet (mit moan)

Deurdat t Heelal zo groot is, wordt der op eerde lichtjoar en AE bruukt as moaten van ôfstand.

Hìnwiezen

• zunsverdustern
• lichtjoar
• AE