Jump to content

किलोग्रॅम

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
किलोग्रॅम
घरगुती योग्यतेचे १ किलोग्रॅम लोखंडी वजन.
एकक माहिती
एकक पद्धती एस.आय. एकक
चे एकक वस्तुमान
चिन्ह kg 
एकक रूपांतरण
१ kg हे ...... याच्या समतुल्य आहे ...
   Avoirdupois    ≈ २.२०५ पाउंड
   नैसर्गिक एकके    ≈ ४.५९×10 प्लॅंक वस्तुमान
१.३५६९२०८(६०)×10५० हर्ट्‌झ[Note १]
फ्रान्समधल्या सेव्हर्स या गावी ठेवलेला ठोकळा (एका किलोग्रॅमचे मूळ एकक)

किलोग्रॅम हे वजनाचे एकक आहे. एका किलोग्रॅमचे एक हजार ग्रॅम होतात. याचे एस. आय. संक्षिप्त नाम kg आहे.

मोजण्याच्या पद्धती

[संपादन]

जगभर ब्रिटिशांचे साम्राज्य असण्याच्या काळात इंग्लंडमध्ये चालत असलेली वजनमापाची पद्धत, ब्रिटिशांनी त्यांचे साम्राज्य असलेल्या प्रत्येक देशात सुरू केली. या पद्धतीला एफ.पी. एस. (फूट-पाउंड-सेकंद) पद्धत म्हणतात. पुढे फ्रान्सने दशमानपद्धतीचा (मेट्रिक पद्धत) वापर सुरू केल्यावर जगभरात वैज्ञानिक मापनांसाठी सी.जी.एस. (सेंटिमीटर-ग्रॅम-सेकंद) ही पद्धत सुरू झाली. यांतली सेंटिमीटर आणि ग्रॅम ही मूल एकके फार लहान असल्यामुळे मोजमापांचे आकडे फार मोठे असायचे. त्यामुळे दशमानपद्धतीतच किंचित सुधारणा करून मोजमापनाची एस.आय. नावाची आंतराराष्ट्रीय मापन पद्धत (फ्रेंच: Système international d'unités) लागू करण्यात आली. या आंतरराष्ट्रीय मापन पद्धतीनुसार, सी.जी.एस. पद्धतीऐवजी एम.के.एस. (मीटर-किलोग्रॅम-सेकंद) ही लांबी-वस्तुमान-काळ मोजण्याची नवी पद्धत वापरात आली. (आंतरराष्ट्रीय मापन पद्धतीमध्ये ॲंपियर, केल्व्हिन, कॅन्डेला, आणि मोल अशी आणखी चार मूल एकके आहेत.)

या आंतरराष्ट्रीय मापन पद्धतीसाठी, इरिडियम व प्लॅटिनियम यांच्या मिश्र धातूपासून (आयपीके) बनलेल्या आणि फ्रान्समध्ये ठेवलेल्या एका विशिष्ट ठोकळ्याच्या वस्तुमानाला एक किलोग्रॅम असे म्हणतात..1

बाह्य दुवे

[संपादन]


टीपा

[संपादन]
  1. ^ ज्या फोटॉन्सच्या वारंवारतेची बेरीज इतकी आहे की त्यांच्याजवळील ऊर्जा ही स्थिर स्थितीला असलेल्या एक किलोग्रॅम वस्तुमानाकडे असलेल्या ऊर्जेच्या बरोबर असते.