Прејди на содржината

Енхедуана

Од Википедија — слободната енциклопедија

Енхедуана (2285-2250 п.н.е.),[1] или Ен-хеду-ана[2] ("ен" значи првосвештеничка или првосвештеник, и "хеду" значи украс, така што ова име се преведува како "Првосвештеничка - украс на богот Ан"[3][4]), била Акадиска принцеза, како и Првосвештеничка на богот на месечината Нана (Син)[5] во сумерскиот град-држава Ур. Таа била првата позната носителка на титулата "Ен Свештеничка", улога од голема политичка важност, која беше често давана на кралските ќерки.[6] Енхедуана беше тетка на Акадискиот цар Нарам-Син и е една од првите жени во историјата чие име е познато.

Сметана од страна на книжевни и историски научници за најраниот познат автор и поет, Енхедуана била Првосвештеничка за време на третиот милениум п.н.е..[1] Таа беше назначена за улогата од страна на нејзиниот татко, кралот Саргон Велики. Нејзината мајка била кралицата Ташлултум.[7][8] Енхедуана оставила зад себе корпус на книжевни дела, дефинитивно припишувани на неа, кои вклучуваат неколку лични молитви до божицата Инана и колекција на химни познати како Сумерските Храмски Химни - кои се сметаат за еден од првите обиди на систематска теологија. Покрај тоа, научниците, како што се Хало анд ван Дијк, укажуваат на тоа дека е можно некои текстови кои не се припишуваат на неа исто така да бидат нејзини дела.[9]

Како поетеса, принцеза, и свештеничка, таа беше личност која, според Вилијам Хало "ги утврди стандардите во сите три од нејзините улоги за многу векови."[10]

По нејзината смрт, Енхедуана била запаметена како важна личност, и можно е дури и да постигнала полубожествен статус.[11]

Археолошки и текстуални податоци

[уреди | уреди извор]

Енхедуана е добро позната од археолошки и текстуални извори. Две печати го имаат нејзиното име, кои припаѓале на нејзините слуги и кои датираат од Саргонскиот период, биле ископани од Кралските гробишта во Ур.[12][13] Алабастер диск кој исто така го има нејзиното име и подобие бил ископан во Гипар во Ур, кој беше главната резиденција на Ен Свештеничката. Статуата била пронајдена во Исин-Ларса (2000-1800 п.н.е.) нивоа на Гипару заедно со статуа на Ен Свештеничката Енанатума.[14]

Копии на делата на Енхедуана, многу од кои датираат стотици години по нејзината смрт, биле направени и се чуваат во Нипур, Ур и евентуално Лагаш заедно со ројални натписи што укажува дека тие биле од висока вредност, можеби еднаква со таа на натписите на кралевите.

Нејзините книжевни дела

[уреди | уреди извор]

Енхедуана композирала 42 химни посветени на храмовите низ Сумер и Акад вклучувајќи ги Ериду, Сипар и Еснуна.[15] Текстовите се реконструирани од 37 таблети од Ур и Нипур, кои датираат од Ур III и старовавилонските периоди. Оваа колекција е позната главно како Сумерските Храмски Химни. Храмските химни биле првата колекција на својот вид; во нив Енхедуана гласи: "Мој цар, нешто е создадено што никој не го создал претходно."[16] Копирањето на химните укажува дека храмските химни биле во употреба долго по смртта на Енхедуана и биле одржани во висока почит.

Нејзиното друго познато дело Егзалтацијата на Инана[17][18] е лична посветеност на божицата Инана и исто така го наведува протерувањето на Енхедуана од Ур.

Авторството на Енхедуана го покренува прашањето за женската писменост во древна Месопотамија; во прилог на Енхедуана се знае дека ројалните жени композирале поезија[19] и божицата Ниндаба дејствуваше како писар: "до одреден степен описните епитети на Месопотамските божици ја откриваат културната перцепција за жените и нивната улога во античкото општество".[20]

Список на композициите на Енхедуана

[уреди | уреди извор]
  • Нин-ме-Сара, Егзалтацијата на Инана, 153 линии, едитирано и преведено најпрвин од страна на Хало анд ван Дијк (1968), а подоцна од страна на Анет Згол (1997) на германски. Првите 65 линии се обраќаат на божицата со список на епитети, споредувајќи ја со Ан, врховниот бог на пантеонот. Потоа, Ен-хеду-ана зборува во прво лице и ја изразува нејзината несреќа што била протерана од храмот и градовите Ур и Урук. Ен-хеду-ана моли за посредување на Нана. Линиите 122-135 рецитираат божествени атрибути на Инана.
  • Ин-нин са-гур-ра, 274 линии (некомплетна), приредена од Шеберг (1976) со користење на 29 фрагменти.
  • Ин-нин ме-хус-са, Инана и Ебих, првин преведена од страна на Лимет (1969).
  • Храмските Химни, едитирани од Шеберг и Бергман (1969): 42 химни со различна должина, упатени до храмови.
  • Химна на Нана, едитирана од Вестенхолц

Поголемиот дел од делата на Енхедуана се достапни во превод . Исто така, се преведени и собрани во една унифицирана наратива од сумерскиот научник Самуел Ноах Крамер и поетесата Диана Волкстајн. Нивната верзија, објавена под наслов Инана, Кралицата на Рајот и Земјата: Нејзините Приказни и химни од Сумер, беше објавена во 1983 година.

Вестенхолц едитирал друга фрагментарна химна посветена на Ен-хеду-ана, најверојатно, од анонимен композитор, што укажува на нејзината апотеоза, станувајќи божество по нејзината смрт.

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ 1,0 1,1 Binkley, Roberta (1998). „Biography of Enheduanna, Priestess of Inanna“. University of Pennsylvania Museum. Архивирано од изворникот на 2009-12-12. Посетено на 2014-10-26.
  2. ↑ „En HeduAnna (EnHedu'Anna) philosopher of Iraq – 2354 BCE“. Women-philosophers dot com.
  3. ↑ „The En-hedu-Ana Research Pages“.
  4. ↑ With reference to Nanna, the Moon God, the title "heduana" is a poetic epithet denoting the beauty of the Moon in the sky. Hedu means "adornment", and Ana means "of the sky and earth".
  5. ↑ Gods, Demons, and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary by Jeremy Black and Anthony Green (1992, ISBN 0-292-70794-0), p. 134 (entry "Nanna-Suen").
  6. ↑ J Renger 1967: "Untersuchungen zum Priestertum in der altbabylonischen Zeit", Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie. Vol. 58. p. 118.
  7. ↑ Elisabeth Meier Tetlow (2004). Women, Crime, and Punishment in Ancient Law and Society: The ancient Near East. Continuum International Publishing Group. ISBN 978-0-8264-1628-5. Посетено на 29 July 2011.
  8. ↑ Michael Roaf (1992). Mesopotamia and the ancient Near East. Stonehenge Press. ISBN 978-0-86706-681-4. Посетено на 29 July 2011.
  9. ↑ Hallo, William W. and Van Dijk, J.J.A. (1968). The Exaltation of Inanna. Yale University Press. p. 3.
  10. ↑ Enheduanna, "The Exaltation of Inanna." Translated by William W. Hallo and J.J.A. Van Dijk, Ams Pr Inc, 1979, ISBN 0-404-60263-0
  11. ↑ Hallo, William W. and Van Dijk, J.J.A. The Exaltation of Inanna, Yale University Press, 1968 p. 5
  12. ↑ Gadd, C. J. et al Ur Excavations Texts I – Royal Inscriptions" Trustees of the British Museum and of the Museum of the University of Pennsylvania, London, 1928
  13. ↑ Woolley, Leonard. Ur Excavations II: The royal cemetery: a report on the pre-dynastic and Sargonid graves excavated between 1926 and 1931". For the Trustees of the two Museums by the Oxford University Press, Oxford, 1934 p.312, 334–335 & 358.
  14. ↑ Weadock, P. 1975 'The Giparu at Ur.' Iraq 37(2): 101–128.
  15. ↑ Sjoberg, A. W. and Bergman, S.J 1969 'The Collection of Sumerian Temple Hymns' J.J Augustin Publisher, New York p.5
  16. ↑ (ETCSL translation: t.4.80.1, line 543–544 )
  17. ↑ Hallo, William W. and Van Dijk, J.J.A. The Exaltation of Inanna, Yale University Press, 1968
  18. ↑ Angelfire description
  19. ↑ Leick, Gwendolyn. "Sex and Eroticism in Mesopotamian Literature" Routledge, London, 1994 pp. 112 & 116
  20. ↑ Leick, Gwendolyn. "Sex and Eroticism in Mesopotamian Literature" Routledge, London, 1994 p. 65

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Енхедуана&oldid=5206614“