9 век п.н.е.

9 век п.н.е. — век кој започнал 1 јануари 900 п.н.е. и завршил на 31 декември 801 п.н.е.. Тоа беше период на големи промени за неколку цивилизации. Во Африка, Картагина е основана од страна на Феникијците. Во Египет, тешка поплава го покрива подот на луксорскиот храм, а неколку години подоцна започнува граѓанска војна.

Овој век е поврзан со почетокот на железното време во Средна Европа и со ширењето на пракелската халштатска култура и прагалскиот јазик.

Настани

Кралот Јеху од кралството на Израел се поклонува пред Шалманесер III од Асирија.

890-ти п.н.е.

• 895 п.н.е.: починува Сиао од Џоу, кралот на династијата Џоу во Кина.
• 894 п.н.е.: Ји од Џоу станува крал на династијата Џоу во Кина.
• 892 п.н.е.: Мегакло, крал на Атина, умира по 30-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син Диогнет.
• 891 п.н.е.: Тукулти-Нинурта II го наследува неговиот татко Адад-нирари II како крал на Асирија.

880-ти п.н.е.

• 889 п.н.е.: Такелот I го наследува неговиот татко Осоркон I како крал на Египет.
• 884 п.н.е.: Ашурнасирпал II го наследува неговиот татко Тукулти-Нинурта II како крал на Асирија.

870-ти п.н.е.

• 879 п.н.е.: починува Ји од Џоу, кралот на династијата Џоу во Кина.
• 878 п.н.е.: Ли од Џоу станува крал на династијата Џоу во Кина.
• 874 п.н.е.: Осоркон II го наследува Такелот I како крал на дваесет и втората династија на Египет.
• 874 п.н.е.: Ахав станува цар на Царството на Израел (приближен датум).
• 872 п.н.е.: Паршва, 23-тиот Тиртханкара на Џаинизмот е роден..
• 872 п.н.е.: исклучително висока поплава од Нил го покрива подот на Луксорскиот храм.

860-ти п.н.е.

• 865 п.н.е.: Кар Калманесер е освоен од страна на асирскиот кралот Шалманесер III.
• 864 п.н.е.: Диогнет, архонт на Атина, умира по 28-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син Ферекле.
• 860 п.н.е.: кралството на Урарту е обединето.

850-ти п.н.е.

• 858 п.н.е.: Арама станува крал на Урарту.
• 858 п.н.е.: Шалманесер III го наследува Ашурнасирпал II како крал на Асирија.
• 854/3 п.н.е.: Битка кај Каркар — нерешителен ангажман помеѓу асирскиот крал Шалманесер III и воена алијанса на кралот на Дамаск и помали сили, вклучувајќи го и принцот на Тир. (854 или 853 п.н.е.)
• 850 п.н.е.: Такелот II го наследува Осоркон II како крал на Египет.
• 850 п.н.е.: Срединиот мумунски керамички период започнува во корејскиот полуостров.

840-ти п.н.е.

• 845 п.н.е.: Ферекле, архонтот на Атина, умира по 19-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син Арифрон.
• 842 п.н.е.: Шалманесер III ја уништува територијата на Дамаск; Царството на Израел и феникијските градови испраќаат почит.
• 841 п.н.е.: починува Ли од Џоу, кралот на династијата Џоу во Кина.
• 841 п.н.е.: според Записите на големиот историчар, оваа година е првата година од последователното годишно датирање на кинеската историја.
• 840 п.н.е.: започнува Гопалската династија во Непал, првата династија која владее во земја наречена Непал без обзир на денешните географски граници.

830-ти п.н.е.

• 836 п.н.е.: Шалманесер III од Асирија води експедицијата против Табарените.
• 836 п.н.е.: Граѓанска војна избива во Египет.

820-ти п.н.е.

• 827 п.н.е.: Суан од Џоу станува крал на династијата Џоу во Кина.
• 825 п.н.е.: Такелот II, кралот на Египет, умира. Престолонаследникот Осоркон III и Шошенк III, синовите на Такелот, водат битка за престолот.
• околу 825 п.н.е.: Арифрон, крал на Атина, умира по 20-годишно владеење и е наследен од страна на неговиот син Теспиеј.
• 823 п.н.е.: починува Шалманесер III, крал на Асирија. Тој е наследен од страна на неговиот син Шамаши-Адад V.
• 820 п.н.е.: Пигмалион го освојува престолот на Тир.

810-ти п.н.е.

• 817 п.н.е.: Педубастис I се декларира како крал на Египет, основајќи ја дваесет и третата династија.
• 814 п.н.е.: Картагина е основана од страна на Дидона (традиционален датум).
• 811 п.н.е.: Адад-нирари III го наследува неговиот татко Шамаши-Адад V како крал на Асирија.

800-ти п.н.е.

• 804 п.н.е.: Адад-нирари III од Асирија го освојува Дамаск.
• 804 п.н.е.: починува фараонот Педубастис I.
• околу 800 п.н.е.: етрурска цивилизација.
• Почетокот на железното време во Средна Европа, ширење на пракелтската халштатска култура и прагалскиот јазик.
• Аденската култура се појавува во денешен североисточен САД.

Значајни лица

• Илија, пророк од 9 век п.н.е. кој е споменат во Стариот завет (Танах) на Библијата.
• 872 п.н.е.: Паршва, 23-тиот Тиртханкара на Џаинизмот е роден.
• Шалманесер III, крал на Асирија (858 п.н.е.–824 п.н.е.)

Пронајдоци и откритија

• Првите натписи на јужноарапското писмо се пронајдени во Акеле Гузај
• 9 век п.н.е.—Олмеците градат пирамиди.
• Појавата на Брахманскиот период на Ведскиот Санскрит, веројатно создавање на Шатапатха-брахмана и почетокот на упанишадските и ведантските традиции на Хиндуизмот.

Во делата на фантастиката

• Во Highlander, бесмртниот Хуан Санчес Вила-Лобос Рамирес (Шон Конери) е роден во Египет, во 896 пн.е..
• Во Вистинска крв, вампирот познат како Расел Еџингтон е роден околу 850 п.н.е. и е претворен во вампир околу 800 п.н.е..

Суверени држави

Видете: Список на суверени држави во 9 век п.н.е..

Наводи

• Zimmer, Heinrich (1952), Joseph Campbell (уред.), Philosophy of India, London: Routledge & Kegan Paul Ltd, Not in copyright