Преглед на кодот на Американски староседелци

{{Инфокутија Народ
|group = Американски староседелци
|image = [[File:Amerikanska folk, Nordisk familjebok.jpg|250px]]
|caption =
|pop = '''Приближно 60.5 милиони'''
|regions =[[Америка]]
|region1 = {{знаме|Mexico}}
|pop1 = 25.7 милиони
|ref1 = <ref>http://www.inegi.gob.mx/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/censos/poblacion/2010/princi_result/cpv2010_principales_resultadosVI.pdf{{full|date=November 2015}}</ref><ref>http://www.somosprimos.com/schmal/schmal.htm{{full|date=November 2015}}</ref>
|region2 = {{знаме|Peru}}
|pop2 = 6.0 милиони
|ref2 = <ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pe.html#People |title=CIA, The World Factbook Peru |format=PDF |accessdate=12 July 2011 |archive-date=2016-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161105025708/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pe.html#People |url-status=dead }}</ref>
|region3 = {{знаме|Bolivia}}
|pop3 = 6.8 милиони
|ref3 = <ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bl.html |title=CIA - The World Factbook |publisher=Cia.gov |accessdate=23 February 2011 |archive-date=2018-12-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181211183042/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bl.html |url-status=dead }}</ref>
|region4 = {{знаме|Guatemala}}
|pop4 = 5.8 милиони
|ref4 = <ref>http://www.ine.gob.gt/sistema/uploads/2014/02/26/L5pNHMXzxy5FFWmk9NHCrK9x7E5Qqvvy.pdf</ref>
|region5 = {{знаме|Ecuador}}
|pop5 = 3.4 милиони
|ref5 =
|region6 = {{знаме|United States}}
|pop6 = 2.9 - 5 милиони
|ref6 = <ref name="uscensus">United States Census Bureau. ''[http://www.census.gov/prod/cen2010/briefs/c2010br-10.pdf The American Indian and Alaska Native Population: 2010]''</ref>
|region7 = {{знаме|Chile}}
|pop7 = 2.0 милиони
|ref7 = <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://estudios.anda.cl/recursos/censo_2012.pdf |title=архивски примерок |accessdate=2016-01-28 |archive-date=2013-07-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130718000253/http://estudios.anda.cl/recursos/censo_2012.pdf |url-status=dead }}{{full|date=November 2015}}</ref>
|region8 = {{знаме|Canada}}
|pop8 = 1.4 милиони
|ref8 = <ref>[[Canada 2011 Census]] [http://www.statcan.gc.ca/daily-quotidien/130508/dq130508a-eng.htm]</ref>
|region9 = {{знаме|Colombia}}
|pop9 = 1.4 милиони
|ref9 = <ref>DANE 2005 National Census</ref>
|region10 = {{знаме|Argentina}}
|pop10 = 955,032
|ref10 = <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://docs.google.com/viewer?url=http://www.censo2010.indec.gob.ar/cuadrosDefinitivos/Total_pais/P44-Total_pais.xls|title=Población indígena o descendiente de pueblos indígenas u originarios en viviendas particulares por sexo, según edad en años simples y grupos quinquenales de edad.|work=INDEC|date=2010|accessdate=2 May 2015|language=es|format=xls}}</ref>
|region11 = {{знаме|Brazil}}
|pop11 = 817,963
|ref11 = <ref>{{наведени вести| url=http://indigenas.ibge.gov.br/graficos-e-tabelas-2 | title=2010 Census graphics of Brazil government | date=2015-02-09 | work=IBGE(Brazilian Institute of Geograph and Statistic}}</ref>
|region12 = {{знаме|Venezuela}}
|pop12 = 524,000
|ref12 = <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Venezuela.pdf|title=About this Collection|work=The Library of Congress|accessdate=29 July 2015}}</ref>
|region13 = {{знаме|Honduras}}
|pop13 = 520,000
|ref13 = <ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ho.html |title=CIA - The World Factbook - Honduras |publisher=Cia.gov |accessdate=2013-12-03 |archive-date=2020-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200515044500/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ho.html |url-status=dead }}</ref>
|region14 = {{знаме|Nicaragua}}
|pop14 = 443,847
|ref14 = <ref>2005 Census</ref>
|region15 = {{знаме|Panama}}
|pop15 = 204,000
|ref15 = <ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html |title=CIA - The World Factbook |publisher=Cia.gov |accessdate=23 February 2011 |archive-date=2019-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190103234823/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html |url-status=dead }}</ref>
|region16 = {{знаме|Paraguay}}
|pop16 = 95,235
|ref16 = <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://convergencia.uaemex.mx/rev38/38pdf/LIZCANO.pdf |title=8 LIZCANO |format=PDF |date= |accessdate=2014-05-22 |archive-date=2014-02-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140224061845/http://convergencia.uaemex.mx/rev38/38pdf/LIZCANO.pdf |url-status=dead }}</ref>
|region17 = {{знаме|El Salvador}}
|pop17 = ~70,000
|ref17 = <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soitu.es/soitu/2008/08/09/info/1218307640_720352.html |title=Una comunidad indígena salvadoreña pide su reconocimiento constitucional en el país |publisher=soitu.es |accessdate=23 February 2011}}</ref>
|region18 = {{знаме|Costa Rica}}
|pop18 = ~114,000
|ref18 = <ref name=CIArace>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cs.html |title=Costa Rica: Ethnic groups |publisher=Cia.gov |accessdate=21 December 2010 |archive-date=2020-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200513101015/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cs.html |url-status=dead }}</ref>
|region19 = {{знаме|Guyana}}
|pop19 = ~60,000
|ref19 = <ref name=docs>[https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:itLprhZOdfkJ:www.nsi-ins.ca/english/pdf/guyana/guyana_exec_sum_spa.pdf+poblaci%C3%B3n+amerindia+en+Guayanas&hl=es&gl=es&pid=bl&srcid=ADGEESgnc8oF9vDDqn0LXQwm_IS0OdP5VLvwneoa4U-psMv3NzFO0x-V7hMYA6H4M7pvMLk5LgpQK-z9bC4HopJ3Yy1G-oC0a0BN1haAUfe3Samr0BDznq6Oj-d9QivhSDNl9stDM1lT&sig=AHIEtbQsGm8v4AMjIJfJsPxfya6efKUSxg Lector de Google Drive]. Docs.google.com. Retrieved 12 July 2013.</ref>
|region20 = {{знаме|Greenland}}
|pop20 = ~51,000
|ref20 = <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gl.html The World Factbook] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20200509035824/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gl.html |date=2020-05-09 }}. Cia.gov. Retrieved 12 July 2013.</ref>
|region21 = {{знаме|Belize}}
|pop21 = ~24,501 (Maya)
|ref21 = <ref>[http://celade.cepal.org/cgibin/RpWebEngine.exe/PortalAction?&MODE=MAIN&BASE=CPVBLZ2000&MAIN=WebServerMain.inl Redatam::CELADE, ECLAC - United Nations] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170712000806/http://celade.cepal.org/cgibin/RpWebEngine.exe/PortalAction?&MODE=MAIN&BASE=CPVBLZ2000&MAIN=WebServerMain.inl |date=2017-07-12 }}. Celade.cepal.org. Retrieved 12 July 2013.</ref>
|region22 = {{знаме|French Guiana}}
|pop22 = ~19,000
|ref22 = <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.indigene.de/30.html?&L=2 |title=архивски примерок |accessdate=2016-01-28 |archive-date=2011-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110820071429/http://www.indigene.de/30.html?&L=2 |url-status=bot: unknown }}</ref>
|region23 = {{знаме|Suriname}}
|pop23 = ~12,000–24,000
|ref23 =
|languages = 
|religions = 
|related =
}}
[[Податотека:American indians 1916.jpg|мини|550п|десно|Индијанци од [[Калифорнија]] 1916]]

'''Американските староседелци''' („Индијанци“) — општ назив за народите кои се домородни на просторите од арктичка [[Канада]] и [[Алјаска]] до [[Огнена Земја|Огнената земја]] во [[Чиле]] и [[Аргентина]], односно копното [[Америка]], кои меѓусебно се разликуваат по јазикот, културата и физичкиот изглед. [[Кристофер Колумбо]] мислел дека стигнал во [[Индија]] и затоа луѓето со кои доаѓал во допир ги нарекувал Индијанци (шп. indios).

Повеќето  се ловечко-збирни заедници. Во нивните најразвиени народи кои успеале да подигнат високоразвиени цивилизации спаѓаат народите [[Олмеци]], [[Толтеци]], [[Маи]]те и [[Ацтеки]]те од [[Мексико]] и [[Инки]]те од [[Перу]]. Денес многу живеат во резервати, особено во Канада, САД и Бразил.

==Американските староседелци во уметноста и во популарната култура==
* „Џеронимо“ — кус расказ на македонскиот писател [[Дејан Василевски|Гето Руди]] од 2017 година.<ref>Гето Руди, ''Можеше да биде реми''. Скопје: Темплум, 2017, стр. 66.</ref>
* „Локомотива 38, Одјибвеј“ — расказ на американскиот писател [[Вилијам Саројан]].<ref>Вилијам Саројан, ''Се викам Арам''. Скопје: Македонска книга, 1970, стр. 112-124.</ref>
* „[[Апачи (рапер)|Апачи]]“ (англиски: ''Apache'') - американски [[рапер]].<ref>[https://www.discogs.com/artist/75951-Apache Discogs, Apache (пристапено на 30.8.2019)]</ref>
* „Индијанци“ ([[англиски]]: ''Indians'') - песна на американската [[Треш метал|треш-метал]] група [[Антракс (бенд)|Антракс]] (''Anthrax'') од 1987 година.<ref>[https://www.discogs.com/Anthrax-Among-The-Living/release/389904 Discogs, Anthrax ‎– Among The Living (пристапено на 10.6.2020)]</ref>
* „Народот Чироки“ (англиски: ''Cherokee Nation'') — песна на американската [[Хардкор-панк|хард-кор]] група ''Ill Repute'' од 1984 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/455128-Ill-Repute-What-Happens-Next Ill Repute – What Happens Next (пристапено на 21.3.2023)]</ref>
* „Индијанско летно небо“ (англиски: ''Indian Summer Sky'') - песна на ирската рок-група [[Ју Ту|У2]] од 1984 година.<ref>U2, ''The Unforgettable Fire'', Cai 9127, Jugoton.</ref>
* „Народот на коњите“ (англиски: ''Horse Nation'') - песна на британската [[Рок-музика|рок]]-група [[Калт]] (''The Cult'') од 1984 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Cult-Dreamtime/master/584 Discogs, The Cult ‎– Dreamtime (пристапено на 17.5.2020)]</ref>
* „Апачи“ (англиски: ''Apache'') - песна на британската [[Рок-музика|рок]]-група [[Саутерн дет калт]] (''Southern Death Cult'') од 1983 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Southern-Death-Cult-Southern-Death-Cult/release/391136 Discogs, The Southern Death Cult ‎– Southern Death Cult (пристапено на 9.8.2019)]</ref>
* „Кајови“ (англиски: ''Kaiowas'') - песна на бразилската [[треш метал]]-група [[Сепултура]] (''Sepultura'') од 1993 година.<ref>[https://www.discogs.com/Sepultura-Chaos-AD/release/5125506 DISCOGS, Sepultura ‎– Chaos A.D. (пристапено на 30.8.2019)]</ref>
* „Апачи“ (англиски: ''Apache'') - песна на британската поп-рок група [[Шедоус]] (''The Shadows'') од 1960 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Shadows-Apache/master/69719 Discogs, The Shadows ‎– Apache (пристапено на 30.8.2019)]</ref>

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==
* [http://www.comanchelodge.com Comanche Lodge - Индијанска историја]
* [http://www.dickshovel.com/trbindex.html Список на северноамерикански племиња]
* [http://www.ncai.org Конгрес на индијанските племиња]

{{никулец}}

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Народи]]
[[Категорија:Американски староседелци| ]]

[[id:Suku Indian]]
[[tr:Kızılderililer]]