सामग्री पर जाएँ

आठ-हजारी

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
दुनियामे रहल १४ आठ-हजारीकेँ स्थान

अन्तर्राष्ट्रिय पर्वतारोहण आ पर्वतारोही सङ्घ या युआइएएद्वारा समुद्र सतह सँ ८,००० मिटर (२६,२४७ फिट) उँच रहल दुनियाकेँ १४ टा हिमालय पर्वतकेँ आठ-हजारी पर्वतक रुपमे मानने अछि जे अपन पड़ोसी हिमालयसभसँ पर्याप्त रूपसँ स्वतन्त्र मानल जाएत अछि। ओना तँ, स्वतन्त्रता कऽ आकलन करवाक लेल उपयोग कएल जाएवाला मापदण्डसभक कोनो सटीक परिभाषा नई अछि, आ सन् २०१२ सँ युआइएए ई प्रक्रियामे शामिल अछि कि ई सूचीकेँ २० हिमालयधरि विस्तारित कएल जाना चाही। वर्तमान समयमे दुनियाकेँ सम्पूर्ण आठ-हजारी हिमालयसभ एशियामे हिमालय आओर काराकोरम पर्वत श्रृङ्खलामे अवस्थित अछि आ ओकर शिखरसभ मृत्यु क्षेत्रमे अछि।

सन् १९८६ मे सम्पूर्ण १४ ओ टा आठ-हजारी हिमालयसभकेँ शिखरपर सफल आरोहण करऽवला पहिल व्यक्ति इटालीकेँ राइनहोल्ड मेसनर छल जे पूरक अक्सिजनक सहायता बिना ई उपलब्धि पूर्ण केनए छल। सन् २०१० मे पूरक अक्सिजनक मद्द्ति सँ एडुर्ने पासबान सम्पूर्ण १४ ओ टा आठ-हजारी हिमालयसभकेँ शिखरपर सफल आरोहण करऽवला पहिल महिला बनल छल। सन् २०११ मे अस्ट्रियाई गेरलिन्डे कल्टेनबुनर पूरक अक्सिजनक मद्द्ति बिना १४ ओ टा आठ-हजारी हिमालयसभकेँ शिखरपर सफल आरोहण करऽवला पहिल महिला बनल छल। सन् १९५० सँ सन् १९६४ धरिसम्पूर्ण १४ ओ टा आठ-हजारी हिमालयसभकेँ शिखर आरोहण कएल गेल छल। मई २०१९ धरि आठ हजार मिटर सँ उँच रहल हिमालयसभमे सँ के२ हिमालय मात्रे ठण्डी समयमे आरोहण नई कएल जाएत अछि।

सन् २०१९ अक्टुबर २९ केँ नेपालक निर्मल पुर्जा मात्र ६ महिना ६ दिनक कीर्तिमानी समयमे संसारक सम्पूर्ण १४ ओ टा ८,००० मिटर सँ उँच हिमालय शिखरक सफल आरोहण करऽमे सफल भेल छल। पछिला कीर्तिमान ७ वर्ष १० महिना आ ६ दिनक छल।[]

आरोहण इतिहास

[सम्पादन करी]

आठ-हजारी हिमालयसभक सूची[][]

[सम्पादन करी]
निम्नाङ्कित डेटा आठ-हजारी हिमालयसभक छी[][]
हिमालय[] पहिल आरोहण[] पहिल शितकालीन आरोहण[] सन् १९५० सँ मार्च २०१२ धरि[] पर्वातारोही
मृत्युदर[][][lower-alpha १]
शिखर Height[] Prom.[] स्थान तिथि पर्वतारोही(सभ) तिथि पर्वतारोही(सभ) कूल सफल आरोहण[lower-alpha २] कूल मृत्यु[lower-alpha ३] मृत्यु/ आरोहणसभ[lower-alpha ४]
Everest ८,८४८ मिटर (२९,०२९ फिट) ८,८४८ मिटर (२९,०२९ फिट) नेपाल नेपाल
जनबादी गणतन्त्र चीन चीन
29 May 1953 न्युजिल्यान्ड Edmund Hillary

नेपाल Tenzing Norgay

17 February 1980
पोल्यान्ड Krzysztof Wielicki
पोल्यान्ड Leszek Cichy
5656 223 3.9% 1.52%
K2 ८,६१४ मिटर (२८,२६१ फिट) ४,०२० मिटर (१३,१९० फिट) पाकिस्तान पाकिस्तान
जनबादी गणतन्त्र चीन चीन[१०]
31 July 1954 इटाली Achille Compagnoni
इटाली Lino Lacedelli
306 81 26.5% [lower-alpha ५]
Kangchenjunga ८,५८६ मिटर (२८,१६९ फिट) ३,९२२ मिटर (१२,८६७ फिट) नेपाल नेपाल
भारत India[११]
25 May 1955 संयुक्त अधिराज्य George Band
संयुक्त अधिराज्य Joe Brown
11 January 1986 पोल्यान्ड Krzysztof Wielicki
पोल्यान्ड Jerzy Kukuczka
283 40 14.1% 3.00%
Lhotse ८,५१६ मिटर (२७,९४० फिट) ६१० मिटर (२,००० फिट) नेपाल नेपाल
जनबादी गणतन्त्र चीन चीन
18 May 1956 स्विजरल्याण्ड Fritz Luchsinger
स्विजरल्याण्ड Ernst Reiss
31 December 1988 पोल्यान्ड Krzysztof Wielicki 461 13 2.8% 1.03%
Makalu ८,४८५ मिटर (२७,८३८ फिट) २,३७८ मिटर (७,८०२ फिट) नेपाल नेपाल
जनबादी गणतन्त्र चीन चीन
15 May 1955 फ्रान्स Jean Couzy
फ्रान्स Lionel Terray
9 February 2009 इटाली Simone Moro
कजाख्स्तान Denis Urubko
361 31 8.6% 1.63%
Cho Oyu ८,१८८ मिटर (२६,८६४ फिट) २,३४४ मिटर (७,६९० फिट) नेपाल नेपाल
जनबादी गणतन्त्र चीन चीन
19 October 1954 अस्ट्रिया Joseph Joechler
नेपाल Pasang Dawa Lama
अस्ट्रिया Herbert Tichy
12 February 1985 पोल्यान्ड Maciej Berbeka
पोल्यान्ड Maciej Pawlikowski
3138 44 1.4% 0.64%
Dhaulagiri I ८,१६७ मिटर (२६,७९५ फिट) ३,३५७ मिटर (११,०१४ फिट) नेपाल नेपाल 13 May 1960 अस्ट्रिया Kurt Diemberger
जर्मनी Peter Diener
नेपाल Nawang Dorje
नेपाल Nima Dorje
स्विजरल्याण्ड Ernst Forrer
अस्ट्रिया Albin Schelbert
21 January 1985 पोल्यान्ड Andrzej Czok
पोल्यान्ड Jerzy Kukuczka
448 69 15.4% 2.94%
Manaslu ८,१६३ मिटर (२६,७८१ फिट) ३,०९२ मिटर (१०,१४४ फिट) नेपाल नेपाल 9 May 1956 जापान Toshio Imanishi
नेपाल Gyalzen Norbu
12 January 1984 पोल्यान्ड Maciej Berbeka
पोल्यान्ड Ryszard Gajewski
661 65 9.8% 2.77%
Nanga Parbat ८,१२५ मिटर (२६,६५७ फिट) ४,६०८ मिटर (१५,११८ फिट) पाकिस्तान पाकिस्तान 3 July 1953 अस्ट्रिया Hermann Buhl 26 February 2016 पाकिस्तान Muhammad Ali Sadpara
इटाली Simone Moro
स्पेन Alex Txikon
335 68 20.3% [lower-alpha ५]
Annapurna I ८,०९१ मिटर (२६,५४५ फिट) २,९८४ मिटर (९,७९० फिट) नेपाल नेपाल 3 June 1950 फ्रान्स Maurice Herzog
फ्रान्स Louis Lachenal
3 February 1987 पोल्यान्ड Jerzy Kukuczka
पोल्यान्ड Artur Hajzer
191 61 31.9% 4.05%
Gasherbrum I
(Hidden Peak)
८,०८० मिटर (२६,५१० फिट) २,१५५ मिटर (७,०७० फिट) पाकिस्तान पाकिस्तान
जनबादी गणतन्त्र चीन चीन
5 July 1958 संयुक्त राज्य अमेरिका Andrew Kauffman
संयुक्त राज्य अमेरिका Pete Schoening
9 March 2012 पोल्यान्ड Adam Bielecki
पोल्यान्ड Janusz Gołąb
334 29 8.7% [lower-alpha ५]
Broad Peak ८,०५१ मिटर (२६,४१४ फिट) १,७०१ मिटर (५,५८१ फिट) पाकिस्तान पाकिस्तान
जनबादी गणतन्त्र चीन चीन
9 June 1957 अस्ट्रिया Fritz Wintersteller
अस्ट्रिया Marcus Schmuck
अस्ट्रिया Kurt Diemberger
अस्ट्रिया Hermann Buhl
5 March 2013 पोल्यान्ड Maciej Berbeka
पोल्यान्ड Adam Bielecki
पोल्यान्ड Tomasz Kowalski
पोल्यान्ड Artur Małek
404 21 5.2% [lower-alpha ५]
Gasherbrum II ८,०३५ मिटर (२६,३६२ फिट) १,५२४ मिटर (५,००० फिट) पाकिस्तान पाकिस्तान
जनबादी गणतन्त्र चीन चीन
7 July 1956 अस्ट्रिया Fritz Moravec
अस्ट्रिया Josef Larch
अस्ट्रिया Hans Willenpart
2 February 2011 इटाली Simone Moro
कजाख्स्तान Denis Urubko
संयुक्त राज्य अमेरिका Cory Richards
930 21 2.3% [lower-alpha ५]
Shishapangma ८,०२७ मिटर (२६,३३५ फिट) २,८९७ मिटर (९,५०५ फिट) जनबादी गणतन्त्र चीन चीन 2 May 1964 जनबादी गणतन्त्र चीन Xu Jing
जनबादी गणतन्त्र चीन Chang Chun-yen
जनबादी गणतन्त्र चीन Wang Fuzhou
जनबादी गणतन्त्र चीन Chen San
जनबादी गणतन्त्र चीन Cheng Tien-liang
जनबादी गणतन्त्र चीन Wu Tsung-yue
जनबादी गणतन्त्र चीन Sodnam Doji
जनबादी गणतन्त्र चीन Migmar Trashi
जनबादी गणतन्त्र चीन Doji
जनबादी गणतन्त्र चीन Yonten
14 January 2005 पोल्यान्ड Piotr Morawski
इटाली Simone Moro
302 25 8.3%

टिप्पणीसभ

[सम्पादन करी]
  1. Per The Himalayan Database (HDB) tables, the Climber (or Member) Death Rate is the ratio of deaths above base camp, of all climbers who were hoping to summit and who went above base camp, for 1950 to 2009, and is closer to a true probability of death; the data is only for Nepalese Himalaya. Summary tables from the HDB report for all mountains above 8,000 metres, imply that the death rate for the period 1990 to 2009 (e.g. modern expeditions), is roughly half that of the combined 1950 to 2009 period.[]
  2. As recorded by Eberhard Jurgalski
  3. As recorded by Eberhard Jurgalski and being any death (climber or other) above Base Camp.[]
  4. This should not be mistaken as being a death rate; it does not imply a probabiltiy of death for a climber attempting to climb an eight-thousander as it includes all deaths from all activities undertaken above base camp (e.g. training or reconissance trips, camp stocking activities by porters who will not be summiting the mountain, rescue attempts etc.). It therefore compares deaths from the larger group of people who were, and were not, making a summit attempt, with the smaller group who were making a summit attempt. While it is not a probability, the statistic does reflect the ratio of people who died above base camp for each climber who summited.
  5. ५.० ५.१ ५.२ ५.३ ५.४ Data is not available for the Pakistani Himalayas

सन्दर्भ सामग्रीसभ

[सम्पादन करी]
  1. "Nirmal Purja: Ex-soldier climbs 14 highest mountains in six months"। October 29, 2019।
  2. Geographical facts and first ascents information of the Main 8000ers http://www.8000ers.com/cms/en/8000ers-mainmenu-205.html
  3. Juralski, Eberhard. Complete ascent - fatalities statistics of all 14 main 8000ers. Statistics through 16 जून 2008.
  4. ४.० ४.१ ४.२ ४.३ Eberhard Jurgalski [in जर्मन]"General Info"। 8000ers.com। अन्तिम पहुँच 2014-02-21
  5. ५.० ५.१ "DAILY CHART: Stairway to heaven, how deadly are the world's highest mountains?"The Economist। 29 March 2013। For every three thrill-seekers that make it safely up and down Annapurna I, one dies trying, according to data from Eberhard Jurgalski of website 8000ers.com, collected in his forthcoming book "On Top of the World: The New Millennium", co-authored by Richard Sale.
  6. ६.० ६.१ Elizabeth Hawley; Richard Sailsbury (2011)। "The Himalaya by the Numbers: A Statistical Analysis of Mountaineering in the Nepal Himalaya" (PDF)। p. 129। Table D-3: Deaths for peaks with more than 750 members above base camp from 1950–2009
  7. "Himalayan Death Tolls"The Washington Post। 24 April 2014।
  8. ८.० ८.१ PeakBagger: World 8000–metre Peaks
  9. Eberhard Jurgalski [in जर्मन]"Fatalities tables"। 8000ers.com। अन्तिम पहुँच 23 November 2018Included are only fatalities from, at or above BC or caused from there. Fatalities on approach or return marches are not listed.
  10. "K2 lies in Pakistan, near the northern border with China"। BBC News।
  11. Harding, Luke (13 July 2000)। "Climbers banned from sacred peak"the Guardian। अन्तिम पहुँच 29 March 2018

बाह्य जडीसभ

[सम्पादन करी]

एहो सभ देखी

[सम्पादन करी]