Coronaviridae
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
- Dit artikel geit euver de femilie vaan virusse. Veur de krenkde die ziech sinds ind 2019 euver de wereld verspreit, zuug COVID-19.
Coronaviridae zien 'n femilie vaan RNA-virusse oet 't riek Riboviridae, 'ne nog oonbepaolde stam en oet de orde Nidovirales. De virusse zien positief-polair en höbbe e genoom vaan zoe tösse de 26 en 32 kilobase. De virusse daanke hunne naom aon rillatief groete (ca. 20 nm) oetsteeksels bovenop 't kapsel, die 'ne krans vörme.
De Coronaviridae valle oeterein in twie subfemilies: Orthocoronavirinae (de eigeleke coronavirusse) en Letovirinae. Vaan de ierste kint me veer versjèllende geslachte: Alphacoronavirus, Betacoronavirus, Gammacoronavirus en Deltacoronavirus, allemaol verdeild in diverse oondergeslachte, soorte en stamme. Bij de Letovirinae gief 't mer ei bekind geslach: Alphaletovirus.
Wermbleujetege bieste - zoogdiere en veugel dus - zien geveuleg veur diverse coronavirusse. De oetwèrking en irns vaan de besmètting is neet bij alle soorte dezelfde. Bij de mins veroerzake coronavirusse veural lochweegkrenkdes: in d'n ierste plaots de kaw, meh ouch SARS, MERS en COVID-19. Ouch bij hinne kinne coronavirusse tot aosemkrenkdes veure. Bij evehovege (oonder mie keuj en verkes) evels veroerzake ze diarree. Geregeld sprink door 'n mutatie e coronavirus vaan de ein op de aander soort euver; gebeurt dit vaan bies op mins, daan sprik me vaan 'n zoönose.
Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle