Jump to content

Leonhardus Eulerus

E Vicipaedia
Leonhardum Eulerum pinxit Iacobus Emanuelis Handmann.
Sepulcrum Euleri Petropoli apud Monasterium Alexandri Nevensis.

Leonhardus Eulerus (Theodisce Leonhard Euler; natus Basileae die 15 Aprilis 1707, mortuus Petropoli die 18 Septembris 1783) fuit mathematicus, physicus, astronomusque Helveticus qui multas res magni momenti, praesertim in calculo infinitesimali, theoria graphorum,[1] topologia, atque theoria numerorum, invenit. Multas appellationes notationesque introduxit, ut notionem functionis mathematicae, quae etiamnunc, praecipue in analysi, adhibentur. Etiam inventiones in mechanica, dynamica fluidorum, optica, astronomia, atque theoria musicae fecit.

Maiorem vitae adultae partem Petropoli in imperio Russico et Berolini in Prussia vixit.

Euler unus ex insignissimis fecundissimisque mathematicis omnium temporum habetur. Traditur Petrus Simon Laplace de eo dixisse, "Lisez Euler, lisez Euler, c'est notre maître à tous" (Legite Eulerum, legite Eulerum, qui est omnium nostrum magister).[2]

Eulerus Basiliae filius pastoris Pauli Euleri (1670–1745) natus est. Studia in universitate natalis civitatis apud Ioannem Bernoullii exercuit, et se summi mathematici ingenii praebuit. Danielo Bernoullii[3] favente ab anno 1727 Petropoli in Academia Scientiarum Caesarea laborabat, anno 1726 adiunctus et anno 1731 professor eius factus. A rege Friderico Magno anno 1741 in Academiam Borussicam vocatus, Berolinum venit (in Academia Petropolitana tamen ut socius honoratus mansit).

Ab anno 1766, ab imperatrice Catharina II invitatus, iterumque Petropoli docuit. Caecitate affectus ultimis decem et septem vitae suae annis maximam sui operis partem Petropoli composuit. Iam Academiarum Petropolitanae, Borussicae, Turinensis, Olisiponensis, Basiliensis et Francicae socius, anno 1782 etiam sodalis Academiae Artis et Scientiarum Civitatum Foederatarum electus est. Anno sequente, haemorrhagiae intracerebralis causa mortuus, in sepulcreto lutheranico Smolenscensi Petropoli sepultus est, sed anno 1957 cadaver ad necropolim saeculi XVIII prope monasterium Alexandri Nevensis eodem urbe motus est.

Adeptiones scientificae

[recensere | fontem recensere]

Fecundissimus fuit: scripta eius conlecta in septuaginta quinque voluminibus sunt. In analysi argumentis confirmavit omnes simplicis analyseos functiones functioni exponentialis mutationes aut polynomiales functiones esse. Hoc significatum est in formula:

Prompta consecutio Euleri identitas:[4]

Quantitatibus constantibus duabus nomen Euleri insunt:

Dicitur Eulerus in historia scientiarum inter maximos mathematicos fuisse, primus functionis verbo ut significaret mathematicam locutionem velut y = F(x) usus etiamque primus methodum analyseos in scientia physicae adhibitans.[5]

Opera collecta eius inter sexaginta et octoginta volumina in quarto ligata complent, hoc est plus quam opera ullius alius mathematici.[6] Summa operum Leonhardi Euleri cura commissionis Eulerianae apud casam editoriam Birkhaeuser Basileae edita est.

Introductio in analysin infinitorum

[recensere | fontem recensere]

Opus hoc iam in praefatione exemplo Euleri facultatum bene docendi ostendit, quasi consilio generaliter valido: "Saepe numero animadverti, maximam difficultatum partem, quas Matheseos cultores in addiscenda analysi infinitorum offendere solent, inde oriri, quod, Algebra communi vix apprehensa, animum ad illam sublimiorem artem appellant: quo fit, ut non solum quasi in limine subsistant, sed etiam perversas ideas illius infiniti, cuius notio in subsidium vocatur, sibi forment." Dein explicavit divisionem in libros duos, primus ad meram analysin respiciens, secundus ad Geometriam et analysin infinitorum.

Nexus interni

  1. Haec appellatio a Vicipaediano e lingua indigena in sermonem Latinum conversa est. Extra Vicipaediam huius locutionis testificatio vix inveniri potest.
  2. Gugliemo Libri , iudicium libri "Correspondance mathématique et physique de quelques célèbres géomètres du XVIIIe siècle, … ", Journal des savants (mensis Ianuarii 1846), p. 51.
  3. Moritz Cantor: Bernoulli, Daniel. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). t. 2 (Lipsiae: Duncker & Humblot, 1875), 478–80.
  4. Hanc formulam Ricardus Feynman "maximam formulam in mathematica" appellavit.
  5. Ernst Hairer, Analysis by Its History (Novi Eboraci: Springer, 1996, ISBN 0387945512); Ioannes Dieudonné, Foundations of Modern Analysis (Academic Press, 1968, ISBN 0-12-215530-0).
  6. Finkel, B. F. (1897). "Biography—Leonard Euler," The American Mathematical Monthly 4 (12): 297–302. doi:10.2307/2968971. JSTOR 2968971.

Bibliographia

[recensere | fontem recensere]

Monographiae

[recensere | fontem recensere]
  • Biegel, Gerd, et al., eds. 2008. Leonhard Euler. 1707–1783. Mathematiker – Mechaniker – Physiker. Braunschweig. Disquisitiones historiae scientiarum 3.
  • Bogoljubow, Nikolai Nikolajewitsch, Gleb K. Michailow, et Adolf Juschkewitsch. 2008. Euler and modern science. Mathematical Association of America.
  • Bradley, Robert E., et C. Edward Sandifer, eds. 2007. Leonhard Euler: Life, Work and Legacy. Elsevier.
  • Bredekamp, Horst, et Wladimir Velminski, eds. 2010. Mathesis & Graphe: Leonhard Euler und die Entfaltung der Wissensysteme. Berolini: Akademie-Verlag. ISBN 978-3-05-004566-5.
  • Debnath, Lokenath. 2010. The legacy of Leonhard Euler: A tricentennial tribute. Londinii: Imperial College Press.
  • Eneström, Gustaf. 19109. Verzeichnis der Schriften Leonhard Eulers. Lipsiae: Ergänzungsband 4 zum Jahresbericht der DMV. B. G. Teubner.
  • Leonhard Euler 1707–1783. Beiträge zu Leben und Werk. Gedenkband des Kantons Basel-Stadt. Birkhäuser, Basel 1983, ISBN 3-7643-1343-9.
  • Fellmann, Emil. 1995. Leonhard Euler. Reinbek: Rowohlt. ISBN 3-499-50387-5.
  • Frei, Günther. 2007. "Zahlentheorie, Analysis und vieles mehr: Die Bedeutung von Leonhard Euler für die heutige Zeit." Naturwissenschaftliche Rundschau 60 (12): 629–35.
  • Hascher, Xavier, et Athanase Papadopoulos, edes. 2015. Leonhard Euler: Mathématicien, physicien et théoricien de la musique. Lutetiae: CNRS Editions. ISBN 978-2-271-08331-9.
  • Sandifer, C. Edward. 2007. How Euler did it. Mathematical Association of America.
  • Spiess, Otto. 1929. Leonhard Euler: Ein Beitrag zur Geistesgeschichte des 18. Jahrhunderts. Frauenfeld.
  • Stieda, Wilhelm. 1931. Die Übersiedlung Leonhard Eulers von Berlin nach St. Petersburg. Lipsiae: Hirzel.
  • Suisky, Dieter. 2009. Euler as physicist. Berolini: Springer.
  • Tent, Margaret B. W. 2009. Leonhard Euler and the Bernoullis: Mathematicians from Basel. ISBN 978-1-56881-464-3.
  • Thiele, Rüdiger. 1982. Leonhard Euler. Lipsiae: B. G. Teubner. ISBN 3-322-00576-3.
  • Thiele, Rüdiger. 2005. The Mathematics and Science of Leonhard Euler (1707–1783). Cap. 5 in Mathematics and the Historian’s Craft, ed. Glen van Brummelen et Michael Kinyon, 81–140. Novi Eboraci: Springer. ISBN 978-0-387-25284-1.
  • Varadarajan, V. S. 2006. Euler through time: A new look at old themes. American Mathematical Society.
  • Velminski, Wladimir, ed. 2009. Leonhard Euler: Die Geburt der Graphentheorie. Berolini: Kulturverlag Kadmos. ISBN 3-86599-056-8.
  • Weil, André. 1992. Zahlentheorie: ein Gang durch die Geschichte von Hammurabi zu Legendre. Birkhäuser.
  • Wolf, Rudolf. 1862. Leonhard Euler von Basel. In Biographien zur Kulturgeschichte der Schweiz: Vierter Cyclus.,' 87–134. Turici: Orell Füssli.

Nexus externi

[recensere | fontem recensere]
Vicimedia Communia plura habent quae ad Leonhardus Eulerus spectant.
Lexica biographica:  Gran Enciclopèdia Catalana • Den store danske • Deutsche Biographie • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Treccani • Store norske leksikon •