Alphinus

Alphīnus^[1]^[2] (a nomine Arabico الفيل al-fīl, a Persico پيل pīl, i.e. elephantus)^[3] erat in medio aevo miles in scaccorum ludo. Nunc in locum alphini denique nostra aetate sagittifer^[4] (sive curvus, calvus, senex, cornutus, comes, stultus, morio, sagittarius, cursor, episcopus) successit.

Motus alphini

Alphinus in quadro c5 locatus et quadra ad quae ei illim saltare licet.

Alphinus hoc in scaccario in quadro c1 locatus octo solummodo scaccarii quadra deinceps attingere poterat.

Alphinus movebat in quattuor regiones in obliquum et ita saltavit ut solummodo quadrum post proximum attingere potesset. Saltibus insequentibus in totum octo quadra attingere poterat. Non multum ergo valebat in ludo scaccorum. Ergo lusor scaccarius mediaevalis scripsit:^[5]

„En inter scaccos alphinus inutilis adstat.“

Denique cursor qui omnia quadra in obliqum attingere potest alphino successit.

Imagines

Descriptio alphini apud I. Publicius, Ars oratoria (1482). Duo dentes elephantis sunt visibiles.
Elephas in ludo scaccorum Caroli Magni secundum imaginem saeculo XIX factam.

Motus Sagittiferi

Sagittifer secundum lineas diagonales eiusdem coloris sui loci prorsum rursum movetur, ergo appellatur sede atra Sagittifer aut sede candida Sagittifer, quia numquam errat ex colore primigenio.

{{{2}}}

Motus Sagittiferi Nigri sede candida.

Notae

↑ Legitur etiam alfīnus, alficus et alphicus.
↑ Du Cange
↑ Vide J.D. Latham, 'Arabic into Medieval Latin', Journal of Semitic Studies, 17 (1972), p.47.
↑ Istum verbum ex carmine Vidae "Scacchia, ludus" sumptum est, quia non solum purae Latinitatis est, sed etiam primarum litterarum iterationes non creat. Praeterea Vida scaccis recentibus (scacchi alla rabbiosa) ludebat.
↑ Tassilo von Heydebrand und der Lasa: Zur Geschichte und Literatur des Schachspiels, Leipzig 1897 (Nachdruck Leipzig 1984) (Germanice)

Nexus externus

Fergus Duniho / Hans L. Bodlaender: Piececlopedia: Alfil (Anglice)

[1] Legitur etiam alfīnus, alficus et alphicus.

[2] Du Cange

[3] Vide J.D. Latham, 'Arabic into Medieval Latin', Journal of Semitic Studies, 17 (1972), p.47.

[4] Istum verbum ex carmine Vidae "Scacchia, ludus" sumptum est, quia non solum purae Latinitatis est, sed etiam primarum litterarum iterationes non creat. Praeterea Vida scaccis recentibus (scacchi alla rabbiosa) ludebat.

[5] Tassilo von Heydebrand und der Lasa: Zur Geschichte und Literatur des Schachspiels, Leipzig 1897 (Nachdruck Leipzig 1984) (Germanice)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]