tu

 Binêre herwiha: tû

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Cînav): IPA^(kilîd): /tʊ/
  • Deng (Qoser)^ⓘ
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ
• (Hoker): IPA^(kilîd): /tʰʊ/
  • Deng (Qoser)^ⓘ
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: tu

Cînav

	Yekjimar	Pirjimar
Mê û nêr	tu	hûn

tu, t-ya nerm

1. kesa/ê duyem ya / yê yekjimar,
   kesa/ê jê re tê axiftin yan nivîsîn,
   kesa/ê guhdar

   – Tu çawa yî?

   – Ez û tu biçin!

Herwiha

• ti
• (Dihok): to (تۆ)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: تو‎
• kurdî-krîlî: тӧ

Çemandî

• te

Bide ber

• ez
• em
• ew
• hûn

Têkildar

Cînavên kesîn

		Yekjmar			Pirjimar
		Navkî	Çemandî		Navkî	Çemandî
Kesê 1em		ez	min		em	me
Kesê 2em		tu	te		hûn	we
Kesê 3em	Dûr	ew	nêr	wî	ew	wan
			mê	wê
	Nêzik	ev	nêr	vî	ev	van
			mê	vê

Bikaranîn

• Cînavê "tu" û forma wî ya çemandî/tewandî yekhejmar in. Carinan li cihê wan jî bo mebesta rêzgirtin anku qedirgirtinê cînavê "hûn" û forma wî ya çemandî "we" tên bikaranîn. Ev bikaranîn vê dawiyê ji zimanên ewropî belavî kurdî bûye. Di farisî û bi taybetî di îngilîzî cînavê duyem yê yekhejmar (bi farisî "tû", bi îngilîzî "thou") cih daye cînavê duyem yê pirhejmar (bi farisî "şoma", bi îngilîzî "you") ku niha êdî hem li şûna cînavê pirhejmar û hem jî yê yekhejmar tên bikaranîn.

Etîmolojî

Hevreha din ya kurmancî te, soranî تۆ‎ (to) û soraniya devokî ئه‌تۆ‎ (eto), zazakî ti (tu) û to (te), farisî تو‎‎ (tû), tacikî ту (tu), peştûyî ته‎ (të), avestayiya nûtir 𐬙𐬏𐬨‎ (tūm), avestayiya kevn 𐬙𐬎𐬎𐬇𐬨 (tuuə̄m), hexamenişî 𐎬𐎺𐎶 (tu-v-m /tuvam/), sanskrîtî त्वम् (tvám), hindî तू (tū), ûrdûyî تو‎ (to) (tū), latînî tū, fransî/îtalî/katalanî/portugalî/romanî tu, spanî tú, latviyayî tu, lîtwanî tù, rusî/belarusî/ukraynî ты (ti), çekî/polonî/slovakî ty, bulgarî/makedonî ти (tî), îngilîziya navîn û îngilîziya nû ya berê thou (niha cih daye you ya bi eslê xwe pirhejmar anku bi maneya "hûn"), almanî/danmarkî/norwecî/swêdî du, ermenî դու (du), albanî ti, yûnaniya kevn σύ (sú) û yûnaniya niha εσύ (esý), hîtîtî 𒍣𒄿𒅅 (zi-i-ik /zīk/)... hemû ji proto-hindûewropî *túh₂

Bi zaravayên din

• Soranî: to
• Zazakî: ti

Werger

kesê duyem yê yekhejmar (wek biker)

• Abxazî: уара n (uārā), бара m (bārā)
• Afarî: atu
• Afrîkansî: jy → af, u → af
• Aghwanî: 𐕛𐕒𐕡𐕎 (vun)
• Akanî: wo
• Aklanon: imo, ikaw
• Albanî: ti → sq
• Almanî: du → de, Du → de ; Sie → de

  Almaniya navendî ya rojhilat: du

• Amharî: አንተ (ʾäntä), አንቺ (ʾänči), እርስዎ (ʾərswo)
• Andî: мен
• Aragonî: tú → an, mercé, vusté
• Aramî:

  Îbranî: אנת‎ n (’ant), אנתי‎ m (’antī)

  Siryanî: ܐܢܬ‎ n (’ant), ܐܢܬܝ‎ m (’antī)

• Argobbayî: አንክ (änkä)
• Aromanî: tu, tini, tine
• Asamî: তই (toi), তুমি (tumi), আপুনি (apuni)
• Astûrî: tu → ast, usté → ast, tu → ast
• Avarî: мун (mun)
• Avestayî: 𐬙𐬏𐬨‎ (tūm)
• Aymarayî: juma
• Azerî: sən → az, siz → az
• Bambarayî: i
• Baskî: zu, hi
• Başkîrî: һин (hin)
• Bataktobayî: ho
• Belarusî: ты → be (ty), вы → be (vy)
• Bengalî: তুই → bn (tui), তুমি → bn (tumi), আপনি → bn (apni)
• Bextiyarî: تو‎ (to)
• Bîkoliya naverast: ika
• Bîslamayî: yu
• Bretonî: te → br
• Bulgarî: ти → bg (ti), Ви́е → bg (Víe)
• Burmayî: နင် → my (nang), မင်း → my (mang:), ခင်ဗျား → my (hkangbya:), ရှင် → my (hrang)
• Buruşaskiyî: un
• Buryatî: ши (ši)
• Buyî: mengz
• Çamicuroyî: pi'ti
• Çeçenî: хьо (ḥo)
• Çekî: ty → cs, vy → cs
• Çîçewayî: iwe, inu
• Çînî:

  Kantonî: 你 (nei⁵)

  Dunganî: ни (ni)

  Ganî: 你 (n³)

  Hakkayî: 你 (ngì, ǹg, nì, ǹ)

  Jinî: 你 (ni²)

  Mandarînî: 你 → zh (nǐ), 您 → zh (nín)

  Min beî: 你 (nì)

  Min dongî: 汝 (nṳ̄)

  Minnanî: 你 → zh-min-nan, 汝 → zh-min-nan (lí, lú)

  Teochew: 你 → zh-min-nan, 汝 → zh-min-nan (le²)

  Çîniya kevn: 你

  Wuyî: 儂

  Xiangî: 你 (nyi³)

• Çukçî: гынан (gynan)
• Çuvaşî: эсӗ (esĕ), эс (es)
• Dalmatî: te
• Danmarkî: du → da, De → da
• Dolganî: эн
• Drungî: na
• Elwîrî-wîderî: ته‎ (te)
• Erebî: أَنْتَ‎ → ar n (ʾanta), أَنْتِ‎ → ar m (ʾanti), حَضْرَتَك‎ n (ḥaḍratak), حَضْرَتِك‎ m (ḥaḍratik)

  Erebiya misrî: انت‎ n (ínta), انتي‎ m (ínti), انتوا‎ pj (intu)

  Erebiya başûrê şamê: إنت‎ n (ʾinta/ʾinte), إنتي‎ m (ʾinti)

  Erebiya tunusî: اِنْتِ‎ n an m (ʾinti)

• Ermenî: դու → hy (du), դուն → hy (dun), Դուք (Dukʻ)

  Ermeniya kevn: դու (du)

• Esperantoyî: vi → eo, ci → eo
• Estonî: sina → et, sa → et
• Etiyopiya klasîk: አንተ (ʾäntä)
• Evenî: хи (hi)
• Evenkî: си (si)
• Eweyî: wò
• Farisiya kevn: 𐎬𐎺𐎶 (tu-v-m /tuvam/)
• Farisî: تو‎ → fa (to), شما‎ → fa (šomâ)
• Ferî: tú → fo, tygum
• Fîjî: iko
• Fînî: sinä → fi, sinun → fi, te → fi
• Fransî: tu → fr, vous → fr

  Fransiya kevn: tu, vos

• Friyolî: tu
• Frîsiya bakur: dü
• Frîsî: do → fy, jo → fy
• Gaelîka skotî: thu, tu, sibh
• Galîsî: ti → gl, vostede
• Gotî: 𐌸𐌿 (þū)
• Gullahî: oonuh
• Gurcî: შენ → ka (šen), თქვენ (tkven)
• Hadzayî: the n, theko m
• Havasupaî-walapaî-yavapaî: ma
• Hawayî: ʻoe
• Hewramî: تۆ‎
• Higaononî: yanka
• Hindî: तू → hi (tū), तुम → hi (tum), आप → hi (āp), तुइ → hi (tui)
• Hirî motuyî: oi
• Hîlîgaynonî: ikaw
• Hîrî motuyî: oi
• Holendî: jij → nl, je → nl, u → nl, gij → nl, ge → nl
• Hopîyî: um
• Îbranî: אַתָּה‎ → he n ('atá), אַתְּ‎ → he m ('at)
• Îngilîziya kevn: þū
• Îngilîziya navîn: þou, ye
• Îngilîzî: you → en (singular)
• Îngriyî: siä
• Îngûşî: хьо (ḥo)
• Îrlendî: tú, tusa

  Îrlendiya kevn: tú

• Îtalî: tu → it, lei → it, Lei → it, Voi
• Îzlendî: þú → is, þér → is
• Japonî: 貴方 → ja (あなた, anata), 君 → ja (きみ, kimi), 自分 → ja (jibun), あんた → ja (anta), 僕 → ja (ぼく, boku), お前 → ja (おまえ, omae), そちら → ja (sochira), そっち → ja (socchi), われ → ja (ware), おんどれ (ondore), てまえ → ja (temae), 貴様 → ja (きさま, kisama)
• Javayiya kevn: ko
• Javayî: kowe → jv, awakmu
• Jurçenî: ši
• Kalalîsûtî: illit
• Kannadayî: ನೀನು → kn (nīnu)
• Kapverdî: nha
• Karaxanîdî: سن‎ (sen)
• Kaşûbî: të
• Katalanî: tu → ca, vostè → ca
• Keçwayî: qam → qu
• Kirgizî: сен → ky (sen), сиз → ky (siz)
• Kîngalî: ඔයා (oyā), ඔබ (oba)
• Koreyî: 당신 → ko (dangsin), 當身 → ko, 너 → ko (neo), 네 → ko (ne), 자네 → ko (jane), 그대 → ko (geudae)
• Kornî: ty
• Korsîkayî: tù
• Kreyoliya belizeyî: yu
• Kreyoliya fransî ya Louisiana: to, vouzòt
• Lamboyayî: yau
• Latgalî: tu, jius pj
• Latînî: tū → la, vōs → la pj
• Latviyayî: tu → lv, jūs → lv pj
• Lawsî: ເຈົ້າ → lo (chao), ທ່ານ (thān)
• Lîtwanî: tu → lt, Jūs
• Lueyî: ᦑᦱᧃᧈ (taan¹), ᦎᦳᧃᦑᦱᧃᧈ (ṫuntaan¹), ᦶᦂᧈᦓᦸᧂᧉ (k̇ae¹noang²)
• Luksembûrgî: du → lb, dir → lb
• Mòçenoyî: du
• Makedonî: ти → mk (ti), ви́е (víe)
• Malayalamî: നീ → ml (nī), താൻ → ml (tān), താങ്കൾ → ml (tāṅkaḷ)
• Malezî: kamu → ms, awak → ms, anda → ms, engkau, mu → ms, kau → ms, anta n, anta n
• Mançûyî: ᠰᡳ (si)
• Manksî: oo, uss, shiu, shiuish
• Mansakayî: kamu
• Maorî: koe → mi yj, kōrua du, koutou pj
• Maranaoyî: kaw, ngka
• Marî:

  Mariya rojavayî: тӹнь (tÿnʹ)

• Mariya rojhilatî: тый
• Marîkopayî: many
• Mazenderanî: تو‎ (tu)
• Mbya guaraniyî: ndee
• Mecarî: te → hu, ön → hu, maga → hu, -sz, -∅
• Mongolî:

  Kirîlî: чи → mn (či), та → mn (ta)

• Monî: ဗှ်ေ (pɛ̀h)
• Morî bawah: ko
• Nahwatliya klasîk: teh, tehhuātl
• Nanayî: си
• Navajoyî: ni
• Nedersaksî: Du

  Almaniya jêrîn a navîn: dū

• Negidalî: сӣ
• Nîvxî: чи (ț’i)
• Normandî: tu, ous
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: du → no, De → no, I → no

  Norweciya nînorskî: du → nn, De

• Oksîtanî: tu → oc
• Oriyayî: ତୁ → or (tu), ତୁମେ → or (tume), ଆପଣ (apôṇô)
• Oroçî: си
• Orokî: си
• Osetî: ды (dy)
• Osmanî: سن‎ (sen)
• Oygurî: سەن‎ (sen), سىز‎ → ug (siz), سىلى‎ (sili)
• Ozbekî: sen → uz
• Pelayî: nɔ̃⁵⁵
• Peştûyî: تاسې‎ → ps (tāsé), ته‎ → ps (të)
• Pijînî: iu
• Pîpîlî: taja, taha, ti-
• Pîttcantcatcarayî: nyuntu, nyuntulu
• Polonî: ty → pl, Pan → pl m pers, Pani → pl m, Państwo → pl pj
• Portugalî: tu → pt, você → pt, o senhor n, a senhora m
• Qazaxî: сен → kk (sen), сіз → kk (sız)
• Rapanuyî: koe
• Romancî: ti, Vus
• Romanî: tu
• Romanyayî: tu → ro, dumneata → ro, dumneavoastră → ro
• Rusî: ты → ru (ty), Вы → ru (Vy), вы → ru (vy)
• Rusînî: ты (tŷ), вы (vŷ)
• Samî:

  Samiya înarî: tun

  Samiya bakurî: don

  Samiya skoltî: ton

  Samiya başûr: datne

• Samiya bakurî: don
• Samiya başûr: datne
• Sardînî: tue
• Sebwanoyî: ikaw
• Sidamoyî: ati
• Sirananî: yu
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: ти̑, ви̑

  Latînî: tȋ → sh, vȋ

• Skotî: ye
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: тꙑ (ty)

  Glagolîtîk: ⱅⱏⰺ (ty)

• Slaviya rojavayî ya kevn: тꙑ (ty)
• Slovakî: ty → sk, vy
• Slovenî: tí → sl, ví → sl
• Somalî: adiga
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: ty, wy

• Sotoyiya başûr: wena → st
• Spanî: usted → es, tú → es, vos → es
• Sundanî: manéh → su, anjeun → su
• Swahîlî: wewe
• Swêdî: du → sv, ni → sv
• Tabaruyî: ngona
• Tacikî: ту → tg (tu) Шумо (Šumo)
• Tagalogî: ikaw → tl, kayo, iyo, inyo, mo, niyo, nila
• Tamîlî: நீ → ta (nī), நீங்கள் → ta (nīṅkaḷ), தாங்கள் → ta (tāṅkaḷ), நீர் → ta (nīr)
• Tangsayî: ümznäq
• Taosî: ę̋
• Tayî: คุณ → th (kun), เธอ → th (təə), มึง → th (mʉng), เอ็ง → th (eng), เจ้า → th (jâo), ท่าน → th (tâan), นาย → th (naai), หล่อน → th (hlɔ̀ɔn), เรา → th (rao), แก → th (gɛɛ), โยม → th (yoom), ประสก → th, สีกา → th, ลื้อ → th (lʉ́ʉ), สู → th (sǔu), เตง → th (dteeng), ลูก → th (lûuk)
• Tedim çinî: nang
• Telûgûyî: నీవు → te (nīvu), మీరు → te (mīru)
• Ternateyî: ngana
• Teteriya krîmî: sen
• Teterî: син (sin)
• Tetûmî: ó
• Tigrînî: ንስኻ n (nəsxa), ንስኺ m (nəsxi); ንስኹም n (nəsxum), ንስኽን m (nəsxn); ኣታ n (ʾata), ኣቲ m (ʾati)
• Tirkiya kevn: 𐰾𐰤‎ (s²n²)
• Tirkî: sen → tr, siz → tr
• Tirkmenî: sen, siz
• Tîbetî: ཁྱེད་རང (khyed rang)
• Tokpisinî: yu du
• Toxarî B: tuwe
• Tumbukayî: iwe
• Tuvanî: сен (sen)
• Udiheyî: си
• Udî: ун (un), гьун (hun)
• Ugarîtî: 𐎀𐎚 (ảt)
• Ulçî: си
• Unamî: ki
• Urdûyî: آپ‎ → ur (āp), تم‎ → ur (tum), تو‎ (tū), تم‎ → ur (tum), تو‎ (tū)
• Ûkraynî: ти → uk (ty), ви → uk (vy)
• Venîsî: ti → vec
• Vietnamese: diguhere, bi piranî peyvên xizmatiyê tên bikaranîn, wek "bira, pismam..."
• Volapûkî: ol → vo
• Weylsî: ti → cy, chi, chwi
• Wolofî: yow
• Ximêrî: លោក → km (look), លោកស្រី (looksrəy), នាងស្រី (niəngsrəy), អ្នក → km (ʼnɑɑk)
• Yagarayî: ngin
• Yagnobî: ту
• Yakutî: эн (en)
• Yidîşî: דו‎ (du)
• Yiyiya siçuwayî: ꆏ
• Yorubayî: ìwọ, ệyin
• Yupîkiya navendî: elpet
• Yûnanî: εσύ → el (esý), εσείς → el (eseís)
• Zêlandî: jie
• Zhuangî: mwngz
• Zimanê destan ê emerîkî: 1@InsideChesthigh-RadialUp
• Zuluyî: wena
• ǃXóõ: āh, āhʻā, ǂnûm

Wek berkar, binêrin: te

Hoker

tu, t-ya req

1. ti, çu, hîç, qet

   Min tu caran ew nedîtiye. (Min qet ew nedîtiye. Min carekê bi tenê jî ew nedîtiye.)

Etîmolojî

Binêrin: ti

Werger

binêrin: ti

Fransî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

• Deng (Fransa (Grenoble))^ⓘ
• Deng (Fransa (Aude))^ⓘ
• Deng (Fransa (Parîs))^ⓘ
• Deng (Swîsre (Valais))^ⓘ

Cînav

tu

1. tu, te
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Înterlîngua

Cînav

tu

1. tu; te
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Îtalî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

• Deng (Îtalya)^ⓘ
• Deng (Îtalya (Monopoli))^ⓘ

Cînav

tu

1. tu; te
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Katalanî

Bilêvkirin

• Deng (Spanya (El Prat de Llobregat))^ⓘ

Cînav

tu

1. tu; te
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Latînî

Cînav

tu

1. tu; te
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Lojbanî

Cînav

tu

1. ewa han, ewê han
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Polonî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

• Deng^ⓘ
• Deng (Polonya (Toruń))^ⓘ
• Deng (Polonya (Będzin))^ⓘ

Hoker

tu

1. vir, vê derê, ev der
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Portugalî

Bilêvkirin

• Deng (Portûgal (Porto))^ⓘ
• Deng (Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê)^ⓘ
• Deng (Komara Korêyê (Yangsan))^ⓘ
• Deng (Portûgal (Minho))^ⓘ
• Deng (Brezîl)^ⓘ

Cînav

tu

1. tu; te
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Romanyayî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

Cînav

tu

1. tu; te
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Spanî

Bilêvkirin

• Deng (Kolombiya (Cartagena de Indias))^ⓘ

Cînav

tu

1. ya / yê te
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Tirkî

Baneşan

tu

1. tifî, hey tif hey, qeda lê bikeve
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)