Here naverokê

Ji Wîkîferhengê

Bilêvkirin

[biguhêre]

Daçek

[biguhêre]

  1. serbixwe, ne , ne li gel, ne bi tiştekê/î yan kesekê/î
    Em destûra wan hatine.
  2. Ya / yê ku tiştek nîne / tine.
    mal.Ya / yê ku mal nîne.

Ji wêjeya klasîk

[biguhêre]
  • Her çî bikit ew qadir e
    Ew xaliqê bab û da
    Xelqno! Ji kê ra ev qese
     — (Feqiyê Teyran, )

Herwiha

[biguhêre]

Bi alfabeyên din

[biguhêre]

Dijmane

[biguhêre]

Etîmolojî

[biguhêre]

Ji proto-hindûewropî *h₂epó (dûr, der).

Hevreha ve-, ve, bi- (pêşgira bilanî/fermanî), farisî بی(), rusî без (bêz), lîtwanî be, farisiya navîn epê.

Li gor dengnasiya kurdî, /eb/'a îranikiya navîn viya bi kurdî bibe /vê/ an /wê/ (wek /ebe/ > ve-, /eber/ > wer-), ku di Matenadaran MS 7117 de wiha hatiye tomarkirin, lê dawiyê forma serketî a nûjen bûye.

Werger

[biguhêre]
Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Girêdek

[biguhêre]

  1. girêdekek e bo çêkirina pirsên nerasterê
    Nizanim sax e yan miriye. (Nizanim ka ew sax e yan na. / Nizanim, ew sax e yan na.)

Hevmane

[biguhêre]

Werger

[biguhêre]
Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Formeke lêkerê 1

[biguhêre]

  1. Formek tewandî ji lêkera hatin.
    Ew ê (dê) malê. (bê=were)
    Er selete berî xwarinê amadekirin, vîtamîn jê kêm dibin.

Hevmane

[biguhêre]

Formeke lêkerê 2

[biguhêre]

  1. (Anatolia/Axsere, Kirşehîr, Riha) Guhartoyeke bibêje.
    Tê bê çi? (Tu dê çi bibêjî?) (bê = bibêjî)

Hevmane

[biguhêre]

Formeke navdêrê

[biguhêre]

nêr

  1. Rewşa çemandî binavkirî yekjimar ya ba.
    ketin ber (ketin ber bayî)

Herwiha

[biguhêre]

Formeke lêkerê

[biguhêre]

  1. bin (ji bûnê)
    • Rojhelat de kesê ke bi zanistîyanê pozîtîfan reyde eleqedar bîyê, eke zaf tay bê zî, estê.. — (Îsmaîl Beşîkçî: Rojhelat de Îlm-Rojawan de Zanist, wergerandin: Roşan Lezgîn, Zazaki.net, 8/2009)
      (Wergera kurmancî hewce ye) (biguhêre)
[biguhêre]

  1. golik

Çavkanî

[biguhêre]
Ev peyv ji wergerên golik hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.[rûpelên din]