Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
| دەنگدێر
|
| Iپئا |
نموونە |
بلێڤکرن
|
| ب[1]
|
بەستا;ئە مبوستە; ڤاجا;ئە نڤدا; فúتبۆل
|
بەست
|
| β
|
بەبé;ئۆ بتوسۆ; ڤڤر; جورڤا
|
بەتوەەن بابیئا ند بەڤی
|
| د[1]
|
دەدۆ; جواندۆ;ئا لدابا
|
دەاد
|
| ð
|
دáدڤا;ئا ردەر;ئا دمرار
|
تهس
|
| ف
|
فاسە; جافé
|
فاجە
|
| ɡ[1]
|
گاتۆ; لەنگوا; گوەررا
|
گۆت
|
| ɣ
|
ترگۆ;ئا مارگۆ; سگوە; سگنۆ
|
لکە گۆ، بوت وتهۆوت جۆمپلەتەلی بلۆجکنگئا ر فلۆوئۆ ن تهە گ
|
| ʝ[1][2]
|
ایونۆ; پۆیۆ
|
یۆو
|
| ɟʝ[1][2]
|
جóنیوگە;ئا بیەجتۆ
|
ژۆب
|
| ک
|
جاñا; لاجا; قوسە; کلۆ
|
سجان
|
| ل
|
لنۆ;ئا لهاژا; پرنجپال
|
لەان
|
| ʎ[1][2]
|
للاڤە; پۆللۆ
|
مللۆن
|
| م[3]
|
مادرە; جۆمەر; جامپۆ;ئا نفبۆ
|
مۆتهەر
|
| ن[3]
|
ندۆ;ئا نللۆ;ئا نهەلۆ; سن; áلبوم
|
نەەد
|
| ɲ[3]
|
ñاندú; جاñóن;ئە نیەسار
|
جانیۆن
|
| ŋ[3]
|
جنجۆ; ڤەنگا; جۆنقوستا
|
سنگ
|
| پ
|
پۆزۆ; تۆپۆ
|
سپۆوسە
|
| ر[4]
|
رومبۆ; جاررۆ; هۆنرا;ئا مۆر;ئا مۆرئە تەرنۆ
|
ترللەد ر
|
| ɾ[4]
|
جارۆ; براڤۆ;ئا مۆرئە تەرنۆ
|
باتتەر (ئامەرجانئە نگلسه)
|
| س[5]
|
ساجۆ;ئە سپتا; خەنóن
|
ساجک
|
| θ[5]
|
جەرەال;ئە نجما; زۆررۆ;ئە نزما; پاز
|
تهنگ
|
| ت
|
تامز; áتۆمۆ
|
ستاند
|
| تʃ
|
جهوباسجۆ;ئا جەجهار
|
جهۆۆسە
|
| ڤ[6]
|
افگانۆ
|
ڤان
|
| خ
|
ژامóن; گەنەرال; مéخجۆ;[7] هامستەر[8]
|
سجۆتتسه لۆجه
|
| ز[6]
|
سلا; مسمۆ; دەسهوەسار
|
قوز
|
| فۆنەمێن مارژینال
|
| Iپئا
|
نموونە |
بلێڤکرن
|
| ʃ[9]
|
سهۆو; رۆجهەر; فرەخەنەت
|
سهاجک
|
| تس
|
ابەرتزالە; پáتزجوارۆ
|
جاتس
|
|
| دەنگدار
|
| Iپئا
|
نموونە |
بلێڤکرن
|
| ا
|
ازاهار
|
فاتهەر
|
| ە
|
ڤەهەمەنتە
|
سەت
|
|
|
دمتر; مíۆ; ی
|
سەە
|
| ۆ
|
بۆسجۆسۆ
|
سۆلە
|
| و
|
جوجوروجهۆ; دúۆ
|
فۆۆد
|
|
|
| نیڤدەنگدار[10]
|
| Iپئا |
نموونە |
بلێڤکرن
|
| ژ
|
الادا; جەلۆ;ئا مپلۆ; جوداد
|
یەت
|
| و[11]
|
جوادرۆ; فوەگۆ; حولا;ئا ردوۆ; پنگüنۆ
|
ونە
|
|
|
| دووبارەئوو حەجەلکرن
|
| Iپئا
|
نموونە |
بلێڤکرن
|
| ˈ
|
جوداد [θژوˈðاð]
|
دۆمان
|
| .
|
مíۆ [ˈم.ۆ]
|
مایان
|
|
- ^ ا ب ج د ە ف /ب، د، ɡ، ʝ/ئا رە پرۆنۆونجەدئا س تهە فرجاتڤەسئۆ ر اپپرۆخمانتس [β̞، ð̞، ɣ˕، ʝ˕] (رەپرەسەنتەد هەرە وتهۆوت تهەئو ندەرتاجکس) نئا لل پلاجەسئە خجەپتئا فتەرئا پاوسا،ئا فتەرئا ن /ن/ئۆ ر /م/ئۆ ر، ن تهە جاسەئۆ ف /د/ئا ند /ʝ/،ئا فتەرئا ن /ل/. تهەن، تهەیئا رە ستۆپس [ب، د، ɡ، ɟʝ] لکەئە نگلسه ب، د، گ، ژ، بوت تهەیئا رە فوللی ڤۆجەد نئا لل پۆستۆنس،ئو نلکە تهەرئە نگلسه جۆونتەرپارتس. وهەن ت س دستنجت فرۆم /ʝ/، /ʎ/ س رەالزەدئا سئا نئا پپرۆخمانت [ʎ] نئا لل پۆستۆنس (مارتíنەز-جەلدرáن، فەرنáندەز-پلاناس & جاررەرا-ساباتé 2003:257-8).
- ^ ا ب ج مۆست سپەاکەرس نۆ لۆنگەر دستنگوسه /ʎ/ فرۆم شابلۆن:Iپئاسلنک; تهەئا جتوال رەالزاتۆن دەپەندسئۆ ن دالەجت، هۆوەڤەر. سەە یەíسمۆئا ند مارتíنەز-جەلدرáن، فەرنáندەز-پلاناس & جاررەرا-ساباتé (2003:258) فۆر مۆرە نفۆرماتۆن.
- ^ ا ب ج د تهە ناسال جۆنسۆنانتس /ن، م، ɲ/ جۆنتراستئۆ نلی بەفۆرە ڤۆوەلس. بەفۆرە جۆنسۆنانتس، تهەیئا سسملاتە تۆ تهە جۆنسۆنانت'س پلاجەئۆ فئا رتجولاتۆن، وهجه س پارتاللی رەفلەجتەد ن تهەئۆ رتهۆگراپهی. تهە تهرەە دۆ نۆت جۆنتراستئا ت تهەئە ندئۆ فئا وۆرد; دەپەندنگئۆ ن دالەجت، تهە نەوترالزەد ناسال مایئا پپەارئا س [ن]، [ŋ]،ئۆ ر ناسالزاتۆنئۆ ف تهە پرەجەدنگ ڤۆوەل.
- ^ ا ب تهە رهۆتج جۆنسۆنانتس /ɾ/ئا ند /ر/ جۆنتراستئۆ نلی بەتوەەن ڤۆوەلس.ئۆ تهەروسە، تهەیئا رە ن جۆمپلەمەنتاری دستربوتۆن، وته [[[
- ەن:ڤۆجەدئا لڤەۆلار ترلل|ر]]]ئۆ ججوررنگ وۆرد-نتاللی،ئا فتەر /ل/، /ن/،ئا ند /س/،ئا ندئا لسۆ رەپرەسەنتەد هەرەئا س بەفۆرە جۆنسۆنانتس،ئا ند وۆرد-فناللی (پۆستۆنس ن وهجه تهەی ڤاری);ئۆ نلی [[[
- ەن:ئالڤەۆلار تاپ|ɾ]]] س فۆوندئە لسەوهەرە.
- ^ ا ب نۆرتهەرنئا ند جەنترال سپان ستلل دستنگوسه بەتوەەن &#خ27ئە8;س&#خ27ئە9; (شابلۆن:Iپئاسلنک)ئا ند سۆفت &#خ27ئە8;ج&#خ27ئە9;ئۆ ر &#خ27ئە8;ز&#خ27ئە9; (شابلۆن:Iپئاسلنک).ئا لمۆستئا للئۆ تهەر دالەجتس ترەات تهە توۆئا س دەنتجال (وهجه س جاللەد سەسەۆ)ئا ند پرۆنۆونجە تهەمئا س شابلۆن:Iپئاسلنک. تهەرە سئا سمالل نومبەرئۆ ف سپەاکەرس، مۆستلی ن سۆوتهەرن سپان، وهۆ پرۆنۆونجە تهە سۆفت &#خ27ئە8;ج&#خ27ئە9;، &#خ27ئە8;ز&#خ27ئە9;ئا ندئە ڤەن &#خ27ئە8;س&#خ27ئە9;ئا س شابلۆن:Iپئاسلنک،ئا پهەنۆمەنۆن جاللەد جەجەۆ. سەە پهۆنۆلۆگجال هستۆریئۆ ف سپانسه جۆرۆنال فرجاتڤەسئا ند مارتíنەز-جەلدرáن، فەرنáندەز-پلاناس & جاررەرا-ساباتé (2003:258) فۆر مۆرە نفۆرماتۆن.
- ^ ا ب [ڤ]ئا ند [ز]ئا رەئا للۆپهۆنەسئۆ ف، رەسپەجتڤەلی، /ف/ئا ند /س/ بەفۆرە ڤۆجەد جۆنسۆنانتس.
- ^ تهە لەتتەر &#خ27ئە8;خ&#خ27ئە9; رەپرەسەنتس /خ/ئۆ نلی ن جەرتان پرۆپەر نامەس لکە خمەنائا ند سۆمە پلاجەنامەس ن جوررەنتئۆ ر فۆرمەر مەخجۆ (ئۆاخاجا، تەخاس).
- ^ تهە لەتتەر &#خ27ئە8;ه&#خ27ئە9; رەپرەسەنتس /خ/ئۆ نلی ن لۆانوۆردس; ن ناتڤە وۆردس، ت سئا لوایس سلەنت.
- ^ /ʃ/ سئو سەدئۆ نلی ن لۆانوۆردسئا ند جەرتان پرۆپەر نۆونس. Iت س نۆنەخستەنت ن مانی دالەجتس، بەنگ رەالزەدئا س [[[
- ەن:ڤۆجەلەسس پۆستالڤەۆلارئا ففرجاتە|تʃ]]]ئۆ ر [[[
- ەن:ڤۆجەلەسسئا لڤەۆلار فرجاتڤە|س]]];ئە .گ. سهۆو [تʃۆو]~[سۆو].
- ^ تهە سەمڤۆوەلس [[[
- ەن:ڤۆجەد لابال–ڤەلارئا پپرۆخمانت|و]]]ئا ند [[[
- ەن:ڤۆجەد پالاتالئا پپرۆخمانت|ژ]]] جان بە جۆمبنەد وته ڤۆوەلس تۆ فۆرم رسنگ دپهتهۆنگس (ە.گ. جەلۆ، جوادرۆ). فاللنگ دپهتهۆنگس (ە.گ. ارە، رەی، اوتۆ)ئا رە ترانسجربەد وته شابلۆن:Iپئاسلنکئا ند شابلۆن:Iپئاسلنک.
- ^ سۆمە سپەاکەرس مای پرۆنۆونجە وۆرد-نتال [و] وتهئا ن ەپەنتهەتج [ɡ];ئە .گ. حولا [ˈɡولا]~[ˈولا].
- مارتíنەز-جەلدرáن،ئە وگەنۆ; فەرنáندەز-پلاناس،ئا نا ما.; جاررەرا-ساباتé، ژۆسەفنا (2003)، "جاستلان سپانسه"، ژۆورنالئۆ ف تهە Iنتەرناتۆنال پهۆنەتجئا سسۆجاتۆن، 33 (2): 255–259
