بۆ ناوەڕۆک بازبدە

چین

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
ژ بۆ مانەیێن دن ل چین (جوداکرن) بنێرە.
زهōنگهوá رéنمíن گòنگهéگوó
中华人民共和国
کۆمارا گەلئا چینێ
ئالا نیشان
(ئالا) (نیشان)
سروودا نەتەوی: یìیǒنگژūن ژìنخíنگقǔ: مەشا دلخوازان
زمانێن فەرمی چینی (زاراڤایێ ماندارن)
زمانێن هەڤفەرمی: زاراڤایێ کانتۆنی ل حۆنگ کۆنگئوو ماجاو; ینگلیزی ل حۆنگ کۆنگێ; پۆرتووگالی ل ماجاو; زمانێ زهوانگ ل گوانگخ; ویگوری ل خنژانگ، مۆنگۆلی ل مۆنگۆلیا حوندر، زمانێ تیبەتی ل تیبەتێ


پایتەخت پەکین
39°55′بک 116°23′ره / 39.917°بک 116.383°ره / 39.917; 116.383
باژارێ مەزن شانگهای
سیستەما سیاسی
 - سەرۆکدەولەت
 - سەرۆکوەزیر
خ ژنپنگ
ل کەقانگ
رووەرد
 - گشتی
 -ئا ڤ (%)

9.596.960 کم2
2،8
گەلهە
 - گشتی (2006)
 - بەربەلاڤی

1.313.973.713 کەس
136 کەس/کم2
سەرخوەبوون 1 جۆتمەه 1949 (اڤاکرنا کۆمارا گەلئا چینێ)
دراڤ رەنمنب (رمب)
دەم ئوتج+8
نیشانائی نتەرنەتێ .جن
کۆدا تەلەفۆنێ +86

چین، هەر وها چینستان، ب ناڤێ خوە یێ فەرمی کۆمارا گەلئا چینێچینی: 中华人民共和国، لات. زهōنگهوá رéنمíن گòنگهéگوó)، دەولەتەکیئو نیتەرئوو سەروەرئە ل ئاسیایا رۆژهلات. ژئا ڤاکرنا وێ یا 1949ێ ڤر ڤە ژئا لیێ پارتیا کۆمونیستئا چینێ ڤە تێ رێڤەبەرن. چین د جیهانێ دە; ب نفووسا خوە یا دۆرا 1،404 میلیاری رە، وەلاتێ[1] کو خوەدیێ نفووسا هەری پرئە ئوو هەر وها ژئا لیێ رووەردا خوە یا 9.596.960 کم2 رە دویەمین وەلاتێ هەری مەزنئە ئوو ژئا لیێ تەڤاهیا قادێ ڤە ژی سێیەمینئا ن ژی چارەمین وەلاتئە . 22 پارێزگەه، 5 هەرێمائۆ تۆنۆم، 4 شارەداریێن کو ب راستەراست تێ برێڤەبەرنئوو 2 هەرێمێن تایبەت (حۆنگ کۆنگئوو ماکاۆ)ئێ ن چینێ هەنە; ژێ پێڤە داخوازیا وێ یا سەروەریا تایوانێ هەیە.

چین; وەکی یەک ژ شارستانیێن جیهانێ ل دەشتا باکورێ چینێ د تەژانەیا چەمێ زەرئا بەرهەمدار دە دەرکەت هۆلێ. سیستەما پۆلیتیکئا چینێ ل سەر خانەدانانئا ن ژی مۆنارشیێ یا کو ب خانەدانا خا دەستپێ کریە یا کو ب ناڤوودەنگئە ئوو هەزاران سال بەردەوان کرنە. ژ خانەدانێنئە ول دە چین گەلەک جاران فرەه بوویە، ژ هەڤ بەلاڤ بوویەئوو جار دن گهشتیە هەڤ. د 1912ا دە کۆمارا چینێ (کچ)، ل شوونا خانەدانا داوی کەتیە سەر رێڤەبەریێئوو هەتا 1949ا ل سەر کارێ بوویەئوو چینا پارزەمینێ رێ ڤە بریە کو د ڤێ سالێ دە د شەرێ ناڤخوەیی یێ چینێ دە ژئا لیێ ارتێشا رزگاریا گەل ڤە هات تێکبرن. پارتیا کۆمونیست د 21ێئی لۆنا 1949ا دە د پەکینێ دە، دەولەتا کۆمارا گەلئا چینێ (کگچ)ئا ڤا کر; هکوومەتا کچ ژی خوە ڤەکشیا تایوانێئوو وەکی دە فاجتۆ باژارێ تاپە ژ خوە رە کر پایتەخت. حم کچئوو هم ژی کگچ دپارێزن کو یەکانە خوەدیێ هەموو چینێ یا مەشرووئە و ن. لێ بەلێ کگچ د تەڤاهیا جیهانێ دە یا هەری ناسکری یەئوو ل با کچ، رێڤەبەریا خوە ل سەرئە ردێن مەزنئوو نفووسا پرتر ددۆمینە.

ژ پەیتاندنا رەفۆرمێنئا بۆریێ یا 1979ا ڤر ڤەئا بۆریا چینێ،ئا بۆریا هەری ب لەزئا جیهانێ یە کو مەزن دبە. د 2016ا دەئا بۆریا چینێ; ژئا لیێ تێربوونا بەرهەمێن هوندری ڤەئا بۆریا دویەمینئا هەری مەزنئا جیهانێئوو ژئا لیێ پاریتەیا هێزا کرینێ ڤەئا بۆریا هەری مەزنئا جیهانێ یە. ب سەر دە د هناردەکاریێ دە یا هەری مەزنئوو د هاوردەکاریێ دە یا دویەمین مەزنئە .[2] چەکێن نوکلەەرئێ ن چینێ هەنەئوو ژئا لیێ هەژمارا لەشکەرێن چالاک ڤە د جیهانێ دە یەکەمینئە ئوو ژئا لیێ بودجەیا پاراستنێ ڤە دویەمین مەزنئێ جیهانێ یە.[3][4] کگچئە نداما نەتەوەیێن یەکبوویی یەئوو د سالا 1971ێ دە ل کۆنسەیائە ولەکاریێ یا نی وەکیئە نداما تمی کەت شوونا کچیێ. حەر وها چینئە ندامێ گەلەک رێخستنێن فەرمیئوو نەفەرمی نە یێن مینا رێخستنا بازرگانیێ یا جیهانێ (وتئۆ)، برIجس، ئاپئەج، رێخستنا هەڤکاریا شانگهایێ، گ20ئوو هود. ن. چین، ب تایبەتی لئا سیایێ هێزەکە گرینگئا هەرێمی یەئوو د سالێن داویێ دە هەر دچە رۆلەکی مەزنتر هلدگرە کو وەکی هێزە سوپەر تێ بناڤکرن.[5] [6]

ب 14 دەولەتان رە سینۆرێ وی هەیە: ڤیەتنام، لاۆس، بیرمانیا، حیندستان، بووتان، نەپال، پاکستان، ئەفخانستان، تاجکستان، قرگزستان، قازاخستان، رووسیا، مۆنگۆلیائوو کۆرەیا باکور.

خانەدانا تانگ ل سالان 700

ژ دەما کو دەمائە مپەراتۆر خوانزۆنگ ژ 712 هەتا 755-ێ دە کو ناڤێ "ئۆپەرا چینێ" یا یەکەم نەتەوەیی نەتەوەییئا فراندیە -ئۆ پەرا چینی یەک ژ وەلاتێ هەری پۆپولەر یا شاهی بوویە، لێئە ڤ راستی دەست پێ کر نێزیکی مللەننوم بەریا ل چەمێ دەریایا چینێ د دەما قن دیناستی دە.

نها، ژ هەزار سالی پشتی مرنێ خوانزۆنگ،ئە و ژئا لیێ رێبەرێن سییاسیئوو هەڤپەیمانان رە گەلەک کێفخوەشئوو رێبازێن سییاسی دگرن،ئوو هێلائۆ پەرا چینێ هین هین وەکی "پیرۆزێن پەارێ پەارر،" بەردەوام دکن کو ژ بۆئا ستەنگکرنا 368 جودا فۆرمێنئۆ پەرایێ یێن چینی.

پێشڤەچوونا دەستپێکێ

[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

گەلەک تایبەتمەندیێن کوئۆ پەراسیۆنا چینی یێن مۆدەرنئێ ن تایبەتمەندی نیشان ددە چین ل باکورێ چینێ، ب تایبەتی د ل پارێزگەهێن سهانخئوو گانسو دە، ب کارانینا هن پیڤانێن وەکی مینا شەنگ (مێر)، دان (ژن)، حوا (روویێ رووکری)ئوو جهۆو (زەڤیێ). د دەمژمێرێن دیئا-1279 هەتا 1368-دە خەباتکارێنئۆ پەرا دەست پێ کر کو زمانەک ڤەرناجولار بکار بینن ژ بلی مرۆڤێن گەلەمپەری ژ بلی چینێ کلینیک.

د دەما خوەسەری مینگێ دە - ژ 1368 هەتا 1644-وو ژ 1644 هەتا 1911-شۆرەشا کەڤنەشۆپیئوو ستەنبۆلێ یا سهانخی یا کەڤنەشۆپی ژ هێلا باشوورێ چینێ یا کو ناڤێ "کونقو."ئە ڤ فۆرم د هوندور وو وو دە، ل سەر رەنگا یانگتزە هاتەئا فراندن. کونقوئۆ پەرا ل دەردۆرا کونسهان مەلۆدی دەردکەڤن، ل باژێر قەنجێئا فراندیە.

ئیمپاراتۆریا قنگ د سالان 1820

گەلەکئۆ پەراسیۆنا هەری ناڤدارئێ ن کوئی رۆ هین تێنە چێکرن، ژ "کو پەۆنی پاڤلۆن،" "پاجه بلۆسسۆم فان،"ئوو ئا داپتاسیۆنێن کەڤنار "رۆمانجەئۆ ف تهرەە کنگدۆمس"ئوو "رێویتیا رۆژاڤایێ." " لێبەلێ، چیرۆکێن ب دەڤۆکێن جودا یێن هەرێمی تێنە ناڤین، ناڤەندێن مارنەر ژ بۆ پێشنیارێن ل پەکینێئوو باژارۆکێن باکورئێ ن باکور.

ب تەکنۆلۆژیئوو سترانێن سترانان، هەروەها وەکی جەلەبئوو جەلەبێن موزیکان ژی، پر ژ بۆ کەڤنەشۆپیا قنقانگئا ن کەڤنەشۆپی یا دینی یە.

کامپانیایا حوندرەد فلۆوەرس

[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
کاریکاتورا بریتتانی ل چن

ئەڤ میراتائۆ پەراسیۆنا دەولەمەند د دەما سەدسالا سەدسالا سەدسالا چینێ دە د هەما چینا چینێ دە هەما هەما وندا بوو. رێژەیا کۆمونیست یا کۆمارا گەل یا چینێ - ژ ژ سالا 1949 هەتا پێشین - دەستپێکا هلبەرینئوو هلبەرینائۆ پەراسیۆنا کەڤنئوو نوو.

د دەما 1956ئوو '57 'دە - کو د ناڤ دە دەستهلاتداریا ماۆ، رەوشەنبیری،ئا رتسئوو رەخنەگری یا هکوومەتێ بهێز کر - دئۆ پەراسیۆنا چینی دە.

لێبەلێ، کامپانیایا حێزێن فیلمێ دکارە تراپەک بوویە. د دەستپێکا تیرمەها 1957 دە دەستپێک، رەوشەنبیرئوو هونەرمەندێن کو د دەما وەشانێن حوندرەدێ دە دچن خوە دەین کرن. د چلەیا پێشین دە، هەمان سالێ 300،000 مرۆڤێن "راستدار" هاتن بنچاڤ کرنئوو ل دژی کامپێن کارکەرئا ن ژی هەتا دارزاندن ژی ژ بن رەخنەگرێن نەرمالایی رە جەزاکرن.

ئەڤ پێشڤەچوونا شۆرەشێن چاندی یێن 1966-ێ-1976-ێ ​​1976-ێ، کو دێ هەبوونا هەبوونا هەوایائۆ پەرا چینێئوو هونەرێ کەڤنەشۆپی یە.

شۆرەشا چاندی یا رێژیمێ بوو کو هەولدانێن "رێبازێن کەڤن" هلوەشینن ژ هێلا کەڤنەشۆپتەرێن هوورگەلان ڤە وەکی خەمگینیێ، کاخەزان، جلێن کەڤنەشۆپیئوو خوەندنائە دەبیئوو هونەری یا کلاسیک.ئێ ریشەک ل سەرئۆ پەراسیۆنا پەکینێ یا پەکینێئوو کۆنسەرێ وی دەستپێکرنا شۆرەشا چاندی یائی مزە کر.

اد د سالا 1960-دە، هکوومەتێ ماۆ ماۆێ کر کو ژ بۆ حەی رو، وەزیفەیا مینگ-میناستی یێ کو رەخنە کر کو رەخنە کرنا رەخنەگرێ وی رە رووخاندنا وی.

بەرسڤێن لیستک وەک لیستکڤانیا شاهیدکار دیت -ئوو ڤیئا وایی ماۆ - ژ بلی حا رو نوونەرێ پاراستنا پاراستنا پەنگ دەهوا. د رەاکسیۆنێ دە، ماۆ د 1965 دە د بن روویێ خوە دە، ب رەخنەیێن هشکئێ نئۆ پەرایێئوو کۆنسەرێ وو حان هاتە بەلاڤ کرن، کو د داویێ دە هات کوشتن.ئە ڤ سالڤانی یا شۆرەشا چاندی بوو.

ژ دەه سالێن چوویی، کۆما کۆمێنئۆ پەرا وەرە هلوەشاندن، هنەک موزیکڤانئوو لیپیتۆر هاتن شکاندنئوو پەرفۆرمانس قەدەخە بوون. حەتا کو هلوەشینا "گانگئۆ ف فۆور" د سالا 1976 دە، هەما هەشت "ۆپەراسیۆنا مۆدەلا" هاتە قەدەخەکرن.ئە ڤ مۆدەلائۆ پەراس ب تایبەتی ژئا لیێ مادامە ژانگ قنگ ڤە هاتبوون ڤەبرنئوو تەڤاهی تەڤلیهەڤیا سیاسی نە. دئە ساسێ،ئۆ پەرا چینی مری بوو.

ئۆپەرا مۆدەرن جهنەسە

[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

پشتی سالا 1976،ئۆ پەرا پەکینێئوو دن فۆرمێن دن هاتە رەڤاندن،ئوو جارەکە دن د هوندورێ رەپەرتۆرە دە پێک تێ.

پێشنیارێن کەڤر یێن کو ژ پەڤچوونان ڤە هاتبوو ڤەباوەر کرن کو ژ زانستێن خوە رە ب خوەندەکارێن نوو رە دەرباس ببن.ئۆ پەراسیۆنێن کەڤنەشۆپی ژ سالا 1976 ڤە هاتەئا زاد کرن، تەڤی کو هن کارێن نوو یێن سانسار کرنئوو کۆمەک نووچەیێن رەخنەگران رە وەکی رەخنەگرێن سیاسی یێن کو د ناڤ دەه سالان دە دەرباس بوونە.

میهەنگێنئۆ پەراسیۆنا چینێ تایبەتی ب واتەیا دلسۆزئوو دەولەمەندی یە. نیشەکەک ب پرانییا موزیکا سۆرئا نئا ن سۆرکەک سۆری ب دلسۆزئوو دلسۆزئە . بلاجک جەلەبئوو بێپارالیێ نیشان ددە. زەلالەک زەهفی دکە، دەما کو گولی ژ بۆ سۆپهستجاتۆنئوو شەرتێ خوە یە. پەیڤێن ب رەشێن رەشئێ ن رەش تێنە تەنگاهیئوو دوور-دیتن، لێ روویێن کەسک رە شینئوو توندووتووژی نیشان ددە. کەسێن کو ب روویێن سپی رە نەهەقئوو نەخل ن. د داویێ دە، لیستکڤان ب تەنێ بەشەک پچووک د ناڤەندا روویێ، ب چاڤئوو نێ ڤە گرێدایی یە، کنجەکئە .ئە ڤ تێ گۆتن "خاۆهوالی"،ئا ن " روویێ پچووکەک پچووک."

ئیرۆ، زێدەتری سێ فۆرمێنئۆ پەراسیۆنا چینئێ ن کو ل سەرانسەری وەلێت بەردەوام دکە بەردەوام دکە. حنەک ژ هەری گرینگئێ ن کوئۆ پەرا پەکنگ بەژنگ، حووژوئۆ پەرایێ یا شانگۆ، قنقانگ یا سهانخ،ئوو ئۆ پەرا جانتۆنەسە.

پەکنگ (پەکنگ)ئۆ پەرا

[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

فۆرما هونەری یا دراماتیکی وەکیئۆ پەرا بەژنگ-ان ژیئۆ پەرا پەکنگ-ستاپلە ژ بۆ دو سەدسالان ژ بۆ شانەیا چینێ بوو.ئە و د سالا 1790 دە هاتە ساز کرن، کو "کۆمێن فۆورئا نهو مەزن" دچن بەخدایێ ژ بۆ دادگەهێ Iمپەرال.

حن 40 سالان، ناڤێنئۆ پەرا-یێ ژ حوبە-ێ لیستکڤانێنئا نهو بوون، ستەنبۆلێن خوە یێن هەرێمی.

حەمی تیپێن حوبەئوو ئا نهوئا نهو دو دوشکێن سەرەکە یێن ژ کەڤنەشۆپیا موزیکێ یا سهانخ تێ بکارانین: "خپ"ئوو "ئەرهوانگ." ژ ڤێئا مالگامێن شێوەیێن هەرێمی، نوو یا پەکنگئا نئۆ پەراسیۆنا پەکینێ پێشخست.ئی رۆ، بەژنگئۆ پەرا وەکی فۆرما هونەرێ هونەری یا چینی تێ نیشاندان.

پەکینێ پەکینێ ژ بۆ قۆناخێن کولۆلکری، چێکرنەکە ڤڤد، جلێن جلێن جلێنئوو ستەنبۆلێن ناڤدارئێ ن ناڤدارئێ ن ب کاربدەستان تێنە بکارانین. گەلەک 1000 قەولێن - دبە کو شاش نەمازە - ل دەردۆرا سیاسیئوو لەشکەری، ژ بلا رۆمانجە. چیرۆکێن بنگەهین ب سەدانئا ن ژی هەزاران سالان ژی تێنە شینئوو دیرۆکێن وێرناسی ژی هەنە.

گەلەک فاڤۆرسێن بەژنگئۆ پەرا د دەربارێ چارچۆڤەیا ڤێ هونەری دە خەمگین ن. د لیستکێن کەڤنەشۆپی دە گەلەک هەژمارێن پێشدبستانا پێشینئوو دیرۆکا چاندی یا کو ژ جوانان رە نە ناسکری نە. وەکی دن، تەڤگەرێن تەڤگەرێن ستیلزەد تایبەتیێن واتەیێ هەنە کو دکارن ل سەر تەماشەیێن نەرازیبوونێ وندا ببن.

پر تەنگاهیێن هەمی،ئۆ پەراس دڤێ ب فیلمێن، فیلمێن تڤ-ێ، لیستکێن کۆمپوتەرئوو ئی نتەرنەتێ ژ بۆ بالداری ببن. حکومەتا چین ب کارانینا کارانینا کارووبارێ خوە دکەئوو ژ بۆ هونەرمەندێن جوانێن کو د بەشا بەژنگئۆ پەرا دە بەشداری بەشدار ببن.

سهانگها (حوژو)ئۆ پەرا

[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

ئۆپەرا شانگا (حوژو) ل سەر هەمان دەمێ، وەکیئۆ پەرا بەژنگێ، نێزیکی 200 سال بەرێ. لێ بەلێ، گوهەرتۆیا شانگۆ یائۆ پەرا ل سەر هەرێمێن حوانگپو ل سەرئا نهوئوو سهانخ ژ لێگەرینا فۆلک فۆلک-ۆن-باسەد باسەدئۆ ن. حوژو د دالەجتا سهانگهانەسە دە وو جهنەسە دە تێتە کرن، کو ب ماندارن-رە نفشئە .

د هەمان دەمێ دە، کەسەک ژ پەکینێ دێ سترانێ حوژو پەرچە فام ناکن.

ژ بەر کو جەوهەرا داوی یا چیرۆکئوو سترانێن کو حوژو چێکر، جلئوو کارسازیێ بهەڤبەری هێسانئوو هێسان ن. شانگۆلێنئۆ پەرایێ یێن شانگەر جلێن کو ژ جلێن کۆلۆنی یێن ژ دەمێن پێش-کۆمونیست ڤە تێنە وەکهەڤ دکن. ژ هێلا لیستکڤانێن وان نە ژ بەر کو ژ هێلا ستەنبۆلێ یا رۆژاڤایی ڤە دگرە، نە دقەومنن کو ل هەمبەری هێلا گرانئوو گران-رەنگێ د چارچۆڤەیێنئۆ پەرا چینێ دە تێنە بکارانین.

حوژو د 1920'یانئوو 1930'ی دە خوە شەڤ بوو. گەلەک چیرۆکانئوو سترانێن شەرێ شانگی ژ هێلا باندۆرا رۆژاڤا ڤە نیشان ددە.ئە ڤ نەئە جێبئە ، دا کو هێزێنئە ورۆپی یێن سەرەکە د ناڤەندا شەرێ دویەمئا دویەمینئا شارەداریێ دە، د ناڤەندێن بارگرانیێ دە قەزەنجئوو کۆنسولخانەیێن کۆنسولێ بازرگانی دگرە.

وەک گەلەک جەلەبێنئۆ پەرایێ یێن هەرێمی یێن دن، حوژو د خەتەرەیا وندایان دە. چالاکڤانێن پچووک یێن پچووک دەستنیشان دکن، ژ بەر کوئە و د فیلم، تڤ،ئا ن ژی هەتا کو بەخدائۆ پەرا بوونە گەلەک فامەئوو دەولەمەندئە . ب پەکینێ بەژنگئۆ پەرا، کو نوها فۆرما هونەری هونەری تێ واتەیا، شانگائۆ پەرا ل د زمانەک هەرێمی دە پێک تێئوو ژ بەر ڤێ یەکێ باشوورێن دن.

لێبەلێ، باژارێ شنگی ب میلیۆن نشتەجیه هەنە، ب دەه میلیۆنان زێدەتر د نێزیکی جیهەکی دە. حەکە هەولدانەک کۆنسەرا کورتکری یە کو ژ بۆ فۆرما هونەری یا ڤێ فێریزمێ بچووک بکن، حوژو دکارە ژ بۆ سەدسالا کو ژ سەدسالا پێشین رە کێفخوەش بمینە.

سهانخئۆ پەرا (قنقانگ)

[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

پرانیا شێوازێنئۆ پەراسیۆنا چینێ ژ سترانێن خوە رە سترانئوو لیستکێن خوە دکن، هن هوورێن وان،ئوو کەلەفێن خوە ب موزیکێ ب زەخمی یا سهانخ رە، ب مێژیرێن گەلی قنقانگئا ن ژی لوانتان رە دان.ئە ڤ فۆرما کەڤنەشۆپی د دەستپێکا چەمێ دەریایێ یا چینێ دە 221 هەتا 206'ان ژ بز-ێ یا بج-6-ێ د دەما مۆدەرن-دای خان د تانگئە را دە هاتە بەلاڤ کرن ، کو ژ 618 هەتا 907'ان ڤە هاتە بەلاڤ کرن.

تەڤگەرێن رەپەرتۆرەئوو تەڤگەرێن سەمبۆلیک بەردەوام ل سەرانسەرێ سهانخ، ل یونئە را (1271-1368)ئوو منگئە را (1368-1644). د دەما خنگانێ قنگدانێ (1644-1911)، سهانخئۆ پەرا هاتە دارزاندن دادگەها بەژنگ. خەریبێن Iمپەرال یێن ب ڤیئا وایی هیڤی سهانخ دگەرن کو فۆرم دئۆ پەرا بەژنگئۆ پەرا دە بوو، کو نها ستەنبۆلێ هونەرمەندەک نەتەوی یە.

اد د دەمەکێ دە، رەپەرتۆرە یا قنقانگ ژ زێدەیی 10،000ئۆ پەراس هەنە;ئی رۆ، تەنێ نێزیکی 4،700 ژ وان تێنە بیرا خوە.ئا ری ل قنقانگئۆ پەرا د دو جەلەب دە پارچە کرن: هوان ین،ئا ن "کێفخوەشیێ،"ئوو کو کو،ئا ن "خەمگینیا خەمگین." پلۆتس د سهانخئۆ پەرا دە گەلەک جاران ب زۆردەستیا شەر دکن، شەرێن ل دژی باکورێن باکور،ئوو پرسگرێکێن دلسۆز. حنەک هلبەرێن سهانخئۆ پەرا هەنە کو باندۆرێن تایبەتی یێن وەکی شەوتاندنا شەوتاندنێئا نئا نکرۆکەکئا کرۆبیتیک هەنە، د بلا خەباتکارئوو سترانبێژێ ستاندارد.

ئۆپەرا جانتۆنەسە

[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

ئۆکیانووسا جانتۆنەسە، ل باشوورێ چینئوو ل دەرڤەیی نەتەوەیێن چینی یێنئە تنیکی یە، ل فۆرمائۆ پەراسیۆنەک گەلەکی فەرمی یە کو بئا رمانجێن گیمناستجئوو مارتالی رە ددە.ئە ڤ فۆرما چینێئۆ پەرا د گوانگدۆنگ، حۆنگ کۆنگ ، ماجاو، سنگاپور ، میرلاندێئوو ل وەلاتێن رۆژاڤایی یێن رۆژاڤایی یێن ل رۆژهلاتا چین-ل سەر گران دبە.

د دەستپێکا 152-1567 دە ل سەر بنگەها کەڤنەشۆپی یائۆ پەرا چینێ، ل سەرئۆ پەراسیۆنا چینی یا کۆنترۆلێ دەستپێ کر کو دەستهلاتداریا فۆلکلووبێ،ئوو داویا هێژ ژی دەنگێن پۆپولەرئێ ن رۆژاڤایێ رۆژاڤایێ دەستپێ کر. ژ بلائا موورانێن چینی یێن کەڤنەشۆپی یێن وەکی پپا ،ئە رهو ،ئوو پەرچووک، مۆدەرنێن اد ئۆکیانووسائۆ کیانووسا کانادا دکارە دبە کوئا موورانێن رۆژاڤایی یێن وەکی ڤۆلن، جەللۆ،ئا ن ژی ساخۆپهۆنە.

دو جەلەبێن جوودا یێن دو لیستکێن نووڤەبرنێ یائۆ پەرا جانتۆنەسەئۆ پەرا - مۆ، واتەیا "ارمانجا مارتالی،"ئوو مون،ئا ن "رەوشەنبیری" - کو ل کێفێن مێژی ب تەڤاهی سترانێن ب هەڤ رە نە. مۆ پەرفۆرمانس لەزگین ن، ب چیرۆکێن شەر، براژیئوو خەمگینیێ هەنە. چالاکڤانان جاران ب چەکێن چەکان دگرن،ئوو جلێن ناڤدار دکارن ببن وەک کولکەک راستین. مون، ژئا لیەکی دن، بئا وایەکی پچووک دبە، فۆرما هونەری یا بێتر پۆلیتیک. چالاکڤانێن تۆنە،ئا خافتنا روویێ خوە،ئوو دەمێن درێژ "دراڤێنئا ڤێ" دهێلە کو هەستیێن تەڤلهەڤ دکن. پرانیا مونێ رۆمان، چیرۆکێن مزگینیێ، چیرۆکێن چاندی یان ژی چیرۆکێن کەڤنەشۆپی یێن چینی یێن چینی هەنە.

ژ بۆ چالاکیا یەکەمئا جانتۆنەسەئۆ پەرا یە.ئە و د ناڤ هەموو چینێئۆ پەراسیۆنێ دە، ب رەنگێن جوودائوو رەنگێن جوودا یێن ب رەنگێ جوودا، ب تایبەتی ل سەرئا خێ، نیشان ددە کو دەولەتێ،ئە ولەهیێ،ئوو تەندوروستیا فیزیکی یا خەمگین. ژ بۆ نموونە، جەلەبێن تیپێن تەداوی هەنە کو د ناڤ خفتانێن سۆر دە خستن، چقاس خەمێن هەستیکئا ن ژی پاقژکەر ل سەر پرا پشکەک مەزن ن. حن جانتۆنەسەئۆ پەراس ژی لیستکڤانێن د "روویێ ڤەکری" ڤە، تەڤلهەڤئوو زەهمەتئە کو ژ روویێ روویێ ژیانێ ڤە بێتر رەنگەک ماسک وەکهەڤئە .

حۆنگ کۆنگ ل هەولدانێن هەولدانێن کو لئۆ پەرا جانتۆنەسەئۆ پەرا دژینئوو دەولەمەند دکە.ئا کادەمیا حینگ کۆنگێ ژ بۆ حونەرێ پەرفۆرمنگئا رتس د پەرفۆرمانسائۆ پەرا جانتۆنەسەئۆ پەرا پێشکێش دکن،ئوو ئە نجوومەنا پێشڤەچوونا حونەری یا ژ بۆ زارۆکێن زارۆکێن باژێر سپۆنسۆر دکە. ب هەولدانێن ڤی رەنگی ب ڤیئا وایی،ئە ڤ فۆرمەک تایبەتئوو هێژا یا چینێئۆ پەرا دکارە ب دەه سالان رە پێشوازیدار ببینن.

نەخشەیا بوونا میللەتەن چن

نفووسا چن گۆری تاخمنان شە 1.4 ملیار زەدەتیرێ. ل بێ وی نفووس، چن نفووسا تەر مەزن ژ دنیایێ دایی.

90% بێ زمانێ چینی داخفن، 10%ئە دIن بە زمانێئو یگوری، مۆنگۆلیئوو هنەک دن ژ داخفن.

حوکوومەتا چنە 5 دین سەراستی دکە: خریستیانی، بوددستی، Iسلامیەتی، داۆسمتیئوو پرۆتەستانتی.

 گۆتارا بنگەهین: پێژگەها چینی

پارێزگەهئوو هەرێمێن چینستانێ

[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

چین ژ 22 (حەگەر مرۆڤ تایوانێ ژی هەساب بکە 23) پارێزگەهان پێکتێ. ژ خەینی ڤان پارێزگەهان، 5 هەرێمێن خوەسەر، 4 شارەداریێن مەزنئوو دو هەرێمێنئی داری یێن تایبەت هەنە.

پارێزگەه

حەرێمێن خوەسەر


شارەداری


حەرێمێنئی داری یێن تایبەت