Jump to content

អង្គប៊ុន

ពីវិគីភីឌា
ព្រះចៅសិរីបុណ្យសារ
ພຣະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານ
ព្រះមហាក្សត្រនៃវៀងចន្ទន៍
ព្រះមហាក្សត្រនៃវៀងចន្ទន៍
រជ្ជកាល១៧៦៧ – ១៧៨១
អង្គមុនអង្គប៊ុន
អង្គក្រោយណាន់ថាសេន
ប្រសូត?
វៀងចន្ទន៍, ឡានសាង
សុគតវិច្ឆកា ១៧៨១
វៀងចន្ទន៍
ព្រះនាម
Somdet Brhat Chao Dharma Adi Varman Maha Sri Bunyasena Jaya Setha Adiraja Chandrapuri Sri Sadhana Kanayudha
បិតាជ័យជេស្ឋាធិរាជទី ២

ព្រះចៅសិរីបុណ្យសារ ( លាវ: ພຣະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສາຣ  ; ថៃ: พระเจ้าสิริบุญสาร  ; បានទទួលមរណៈភាពនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៧៨១) ត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា អង្គប៊ុន ( ອົງບຸນ ) ប៊ុនសានជ័យជេដ្ឋាធិរាជទី ៣ [] គឺជាព្រះមហាក្សត្រទី៣ នៃព្រះរាជាណាចក្រវៀងចន្ទន៍(ឆ្នាំ ១៧៦៧ ដល់ ១៧៨១)។

អង្គប៊ុន គឺជា​បុត្រ​ទី​២​របស់​ព្រះបាទ​ជ័យជេដ្ឋាធិរាជទី ២ ។ ព្រះអង្គត្រូវបានតែងតាំងជាអភិបាលខេត្ត ជ័យខ្វែងនៅឆ្នាំ១៧៣៥ ។ នៅឆ្នាំ ១៧៦៧ ព្រះរាមរបស់ទ្រង់អង្គលងបានសោយទិវង្គតដោយគ្មានទាយាទ។ ដោយ​មាន​ជំនួយ​ពីព្រះវូ ព្រះអង្គប៊ុនបាន​ឡើង​សសោយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រវៀងចន្ទន៍​ថ្មី។[ត្រូវការអំណះអំណាង]

នៅ​ពេល​នោះ ទីក្រុង​វៀងចន្ទន៍​ជា​រដ្ឋ​គ្រប់គ្រង​របស់ ​ភូមា[] ស្តេចភូមាបានចាត់ទុកព្រះរាជាណាចក្រលាវជាមូលដ្ឋានរបស់ព្រះអង្គដើម្បីពង្រីកទៅខាងកើតបន្ថែមទៀត។ ដូច្នេះ ព្រះបាទ​តាកស៊ីននៃសៀម​សម្រេច​ចិត្ត​វាយ​លុក​នគរ​លាវ។ នៅឆ្នាំ១៧៧៨ កងទ័ពសៀមក្រោមការដឹកនាំរបស់ពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោក (ក្រោយមក រាមាទី១ ) បានវាយលុកក្រុងវៀងចន្ទន៍។ [] ក្រោយ​ការ​ឡោម​ព័ទ្ធ​បាន​បួន​ខែ រាជធានី​ត្រូវ​សៀម​ចាប់​យក។ []

អង្គប៊ុនភៀសខ្លួនចូលព្រៃ ទីបំផុតក៏សម្រេចចិត្តចុះចូលជាមួយសៀម។ ចាប់​តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក វៀងចន្ទន៍​បាន​ក្លាយ​ជា​ទីពឹង​របស់​សៀម។ [] បុត្រទ្រង់ភាគ​ច្រើន​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាប់​យក​ទៅ​ធនបុរីជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​ក្នុង​នោះ​មាន ណាន់ថាសេន ឥន្ទវង្ស អនុវង្ស និង ​ខាំវ៉ែន ។ ខាំវ៉ែន ក្រោយមកបានក្លាយជាប្រពន្ធចុងរបស់រាមាទី១ []

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា អង្គ​ប៊ុន​បាន​បះបោរ​ប្រឆាំង​នឹង​សៀម​នៅ​ឆ្នាំ ១៧៨០ ទ្រង់​បាន​សម្លាប់​ចៅហ្វាយ​ខេត្ត​សៀម​ដែល​តែងតាំង ​ព្រះយ៉ាសុពោធិ ។ នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៧៨១ ព្រះអង្គត្រូវបានសៀមចាប់ ហើយប្រហារជីវិត។

ឯកសារយោង

[កែប្រែ]
  1. The Kingdoms of Laos: Six Hundred Years of History. 2001. ល.ស.ប.អ. 9780700715312. https://books.google.com/books?id=Ncqj2QWkFQMC&dq=Chao+Inthavong&pg=PA125. 
  2. The Cambridge history of South East Asia: From c. 1500 to c. 1800. 1999. p. 238. ល.ស.ប.អ. 978-0-521-66370-0. 
  3. Wood, p. 268
  4. ៤,០ ៤,១ Wyatt, p. 143
  5. คึกฤทธิ์ ปราโมช, ม.ร.ว.. โครงกระดูกในตู้. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์สยามรัฐ, พิมพ์ครั้งที่ 8 พ.ศ. 2547.