ჟოზეფ ლუი ლაგრანჟი

ჟოზეფ ლუი ლაგრანჟი
	ფრანგ. Joseph-Louis Lagrange
დაბ. თარიღი	25 იანვარი, 1736
დაბ. ადგილი	ტურინი, სარდინიის სამეფო
გარდ. თარიღი	10 აპრილი, 1813 (77 წლის)
გარდ. ადგილი	პარიზი, საფრანგეთი
დასაფლავებულია	პარიზის პანთეონი
მოქალაქეობა	საფრანგეთი; სარდინიის სამეფო
საქმიანობა	მათემატიკოსი, ასტრონომი, ფიზიკოსი, პოლიტიკოსი, მწერალი და უნივერსიტეტის პროფესორი
მუშაობის ადგილი	პარიზის უმაღლესი ნორმალური სკოლა
ალმა-მატერი	ტურინის უნივერსიტეტი
განთქმული მოსწავლეები	ჟან ბატისტ ჟოზეფ ფურიე და სიმეონ დენის პუასონი
მეუღლე	ვიტორია კონტი და Adélaïde Le Monnier
ჯილდოები	საპატიო ლეგიონის ორდენის დიდი ოფიცერი, სამეფო საზოგადოების წევრი, გაერთიანების ორდენის დიდი ჯვარი და 72 names on the Eiffel Tower
	გავლენა მოახდინეს
ხელმოწერა
	ჟოზეფ ლუი ლაგრანჟი ვიკისაწყობში

ჟოზეფ ლუი ლაგრანჟი (ფრანგ. Joseph Louis Lagrange; დ. 25 იანვარი, 1736, ტურინი — გ. 10 აპრილი, 1813, პარიზი) — ფრანგი მათემატიკოსი და მექანიკოსი, პარიზის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი (1772).

19 წლის ლაგრანჟი უკვე ტურინის საარტილერიო სკოლის პროფესორი იყო. 1759 წელს აირჩიეს ბერლინის მეცნიერებათა აკადემიის წევრად, ხოლო 1766 –1787 წლებში მისი პრეზიდენტი იყო. 1787 წელს გადავიდა პარიზში, 1795 წლიდან ნორმალური სკოლის პროფესორი იყო, 1797 წლიდან კი პოლიტექნიკური სკოლისა. ლაგრანჟის მნიშვნელოვანი შრომები ეძღვნება ვარიაციათა აღრიცხვის, ანალიზური და თეორიული მექანიკის საკითხებს. კლასიკურ ტრაქტატში „ანალიზური მექანიკა“ (1788) ლაგრანჟმა მთელი სტატიკის საფუძვლად მიიღო „ზოგადი ფორმულა“, რომელიც წარმოადგენს შესაძლო გადაადგილებათა პრინციპს, ხოლო დინამიკის საფუძვლად — „ზოგადი ფორმულა“, რომელიც წარმოადგენს შესაძლო გადაადგილებათა პრინციპისა და დ'ალამბერის პრინციპის შერწყმას. ლაგრანჟმა შემოიღო განზოგადებულ კოორდინატთა ცნება და ჩამოაყალიბა მოძრაობის განტოლებები, რომლებიც მის სახელს ატარებს (ლაგრანჟის განტოლებები). ლაგრანჟს აქვს მნიშვნელოვანი გამოკვლევები მათემატიკური ანალიზისს სხვადასხვა საკითხზე. მნიშვნელოვანი შედეგები აქვს მიღებული რიცხვთა თეორიაში, ალგებრაში, დიფერენციალურ განტოლებათა თეორიაში, ინტერპოლირების თეორიაში, მათემატიკურ კარტოგრაფიაში და სხვა.

ლიტერატურა

Maria Teresa Borgato, Luigi Pepe (1990), Lagrange, appunti per una biografia scientifica, Torino: La Rosa
Columbia Encyclopedia, 6th ed., 2005, "Lagrange, Joseph Louis."
W. W. Rouse Ball, 1908, "Joseph Louis Lagrange (1736–1813)" A Short Account of the History of Mathematics, 4th ed. also on Gutenberg
Chanson, Hubert, 2007, "Velocity Potential in Real Fluid Flows: Joseph-Louis Lagrange's Contribution," La Houille Blanche 5: 127–31.
Fraser, Craig G., 2005, "Théorie des fonctions analytiques" in Grattan-Guinness, I., ed., Landmark Writings in Western Mathematics. Elsevier: 258–76.
Lagrange, Joseph-Louis. (1811). Mécanique Analytique. Courcier (reissued by Cambridge University Press, 2009; ISBN 978-1-108-00174-8)

რესურსები ინტერნეტში

შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ჟოზეფ ლუი ლაგრანჟი“ ვიკისაწყობში.

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118568698 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^2.0 ^2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^3.0 ^3.1 MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
↑ ^4.0 ^4.1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^5.0 ^5.1 Find a Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^6.0 ^6.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^7.0 ^7.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>
↑ ^8.0 ^8.1 ^8.2 ^8.3 www.accademiadellescienze.it
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659"></a>
↑ Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619"></a>
↑ ^10.0 ^10.1 Joseph-Louis de dit (en italien Giuseppe Lodovico Lagrangia) Lagrange / B. Delmas — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731"></a>
↑ Berry A. A Short History of Astronomy — London: John Murray, 1898.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19939115"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q84"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19025604"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1232629"></a>
↑ ^12.0 ^12.1 Лагранж Жозеф Луи // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>
↑ MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
↑ https://zkm.de/en/person/joseph-louis-lagrange
↑ Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q952614"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19098835"></a>
↑ Czech National Authority Database
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ Revue d'Histoire des Sciences: la revue pluridisciplinaire de l'histoire des sciences, Revue d'histoire des sciences et de leurs applications — Presses universitaires de France. — ISSN 0151-4105; 1969-6582; 0048-7996
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1892146"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15761462"></a>
↑ https://www.toureiffel.paris/fr/le-monument/tour-eiffel-et-sciences

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:გერმანიის_ეროვნული_ბიბლიოთეკა|Deutsche_Nationalbibliothek]]</i>_[http://d-nb.info/gnd/118568698/_Record_#118568698]_//_ინტეგრირებული_ნორმატიული_ფაილი<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-1] 1.0 ^1.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118568698 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:საფრანგეთის_ეროვნული_ბიბლიოთეკა|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12125247f_BnF_authorities]:_პლატფორმა_ღია_მონაცემები<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-2] 2.0 ^2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q547473">MacTutor_History_of_Mathematics_archive<span_class="wef_low_priority_links">_—_1994.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a></div>-3] 3.0 ^3.1 MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-4] 4.0 ^4.1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q5535082_citetype_Q33270056_citetype_Q43229_citetype_Q107553922"_data-entity-id="Q63056">[http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=21609_Find_a_Grave]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1996.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a></div>-5] 5.0 ^5.1 Find a Grave — 1996.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|ბროკჰაუზის_ენციკლოპედია]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-6] 6.0 ^6.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q47461344"_data-entity-id="Q2664168">[http://www.enciclopedia.cat/enciclop%C3%A8dies/gran-enciclop%C3%A8dia-catalana/EC-GEC-0036312.xml_Gran_Enciclopèdia_Catalana]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:ca:Grup_Enciclopèdia|Grup_Enciclopèdia]],_1968.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a></div>-7] 7.0 ^7.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q107212659">www.accademiadellescienze.it<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659"></a></div>-8] 8.0 ^8.1 ^8.2 ^8.3 www.accademiadellescienze.it
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q47461344"_data-entity-id="Q1789619"><i_class="wef_low_priority_links">[[:hr:Dalibor_Brozović|Brozović&nbsp;D.]],_[[:hr:Tomislav_Ladan|Ladan&nbsp;T.]]</i>_[[:ხორვატული_ენციკლოპედია|Hrvatska_enciklopedija]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:hr:Leksikografski_zavod_Miroslav_Krleža|LZMK]],_1999._—_9272&nbsp;გვრ.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619"></a></div>-9] Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q55740543">[http://cths.fr/an/prosopo.php?id=100621_Joseph-Louis_de_dit_(en_italien_Giuseppe_Lodovico_Lagrangia)_Lagrange]<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:d:Q2926731|B.&nbsp;Delmas]]_—_2009.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731"></a></div>-10] 10.0 ^10.1 Joseph-Louis de dit (en italien Giuseppe Lodovico Lagrangia) Lagrange / B. Delmas — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55740543"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2926731"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7725634"_data-entity-id="Q19025604"><i_class="wef_low_priority_links">[[:d:Q19939115|Berry&nbsp;A.]]</i>_[[:d:Q19025604|A_Short_History_of_Astronomy]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:ლონდონი|London]]:_[[:d:Q1232629|John_Murray]],_1898.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19939115"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q84"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19025604"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1232629"></a></div>-11] Berry A. A Short History of Astronomy — London: John Murray, 1898.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19939115"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q84"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19025604"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1232629"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135">Лагранж_Жозеф_Луи_//_[[:ru:Большая_советская_энциклопедия_(третье_издание)|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ალექსანდრე_პროხოროვი|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохорова]]_—_3-е_изд._—_[[:მოსკოვი|Москва]]:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a></div>-12] 12.0 ^12.1 Лагранж Жозеф Луи // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q547473">[http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Lagrange.html_MacTutor_History_of_Mathematics_archive]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1994.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a></div>-13] MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>

[[https://zkm.de/en/person/joseph-louis-lagrange_https://zkm.de/en/person/joseph-louis-lagrange]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-14] ttps://zkm.de/en/person/joseph-louis-lagrange

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7725634"_data-entity-id="Q19098835">[https://www.bartleby.com/lit-hub/library_Library_of_the_World's_Best_Literature]<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:d:Q952614|C.&nbsp;D.&nbsp;Warner]]_—_1897.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q952614"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19098835"></a></div>-15] Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q952614"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19098835"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638_citetype_Q1982918_citetype_Q36524"_data-entity-id="Q13550863">Czech_National_Authority_Database<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a></div>-16] Czech National Authority Database
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q5633421"_data-entity-id="Q15761462">[https://www.persee.fr/doc/rhs_0048-7996_1950_num_3_2_2791_Revue_d'Histoire_des_Sciences:_la_revue_pluridisciplinaire_de_l'histoire_des_sciences,_Revue_d'histoire_des_sciences_et_de_leurs_applications]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:fr:Presses_universitaires_de_France|Presses_universitaires_de_France]]._—_ISSN_[https://www.worldcat.org/issn/0151-4105_0151-4105];_[https://www.worldcat.org/issn/1969-6582_1969-6582];_[https://www.worldcat.org/issn/0048-7996_0048-7996]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1892146"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15761462"></a></div>-17] Revue d'Histoire des Sciences: la revue pluridisciplinaire de l'histoire des sciences, Revue d'histoire des sciences et de leurs applications — Presses universitaires de France. — ISSN 0151-4105; 1969-6582; 0048-7996
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1892146"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15761462"></a>

[[https://www.toureiffel.paris/fr/le-monument/tour-eiffel-et-sciences_https://www.toureiffel.paris/fr/le-monument/tour-eiffel-et-sciences]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-18] ttps://www.toureiffel.paris/fr/le-monument/tour-eiffel-et-sciences

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]