ჩინუა აჩებე

ჩინუა აჩებე (ინგლ. Chinua Achebe; სრული სახელი და გვარი — ალბერტ ჩინუალუმოგუ აჩებე, Albert Chinualumogu Achebe; დ. 16 ნოემბერი, 1930, ოგიდი, ნიგერია, — გ. 21 მარტი, 2013, ბოსტონი, მასაჩუსეტსი, აშშ) — ნიგერიელი (იგბო) მწერალი, თანამედროვე აფრიკული ლიტერატურის ერთ-ერთი გამორჩეული წარმომადგენელი.

ჩინუა აჩებე
ინგლ. Chinua Achebe
დაბადების თარიღი	16 ნოემბერი, 1930(1930-11-16)
დაბადების ადგილი	ოგიდი, Colonial Nigeria
გარდაცვალების თარიღი	21 მარტი, 2013(2013-03-21) (82 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	ბოსტონი
დასაფლავებულია	ოგიდი
საქმიანობა	რომანისტი , პოეტი , ლიტერატურული კრიტიკოსი, ესეისტი , ნოველისტი , საბავშვო მწერალი , მწერალი , ფილოსოფოსი , უნივერსიტეტის პროფესორი , სამეცნიერო მუშაკი და ავტორი
ენა	ინგლისური ენა
მოქალაქეობა	Colonial Nigeria  ნიგერია
ალმა-მატერი	ლონდონის უნივერსიტეტი, University of Ibadan და Government College Umuahia
Magnum opus	Things Fall Apart , No Longer at Ease, Arrow of God, A Man of the People და Anthills of the Savannah
ჯილდოები	გერმანიის წიგნის ვაჭრობის მშვიდობის პრემია , მენ ბუკერის საერთაშორისო პრემია , Nigerian National Order of Merit Award , სენტ-ლუისის ლიტერატურული პრემია, ნონინოს საერთაშორისო პრემია , ლიტერატურის სამეფო საზოგადოების წევრი , ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი , Lotus Prize for Literature და Commonwealth Poetry Prize
მეუღლე	Christie Chinwe Okoli-Achebe
გავლენა მოახდინეს :::Okey Ndibe
ჩინუა აჩებე ვიკისაწყობში

დაამთავრა იბადანის უნივერსიტეტი (ნიგერია) ინგლისური ენისა და ლიტერატურის სპეციალობით. ნიგერიის სამოქალაქო ომის დროს (1967-1970) მხარს უჭერდა ბიაფრანის რეგიონის დამოუკიდებლობას, შემდეგ მონაწილეობდა ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში. იყო ნიგერიის უნივერსიტეტის პროფესორი. 1970-იან წლებში ნიგერიის პოლიტიკური ცხოვრებით და კორუფციით იმედგაცრუებული აჩებე ძირითადად აშშ-ში ცხოვრობდა, 1990 წელს კი სამუდამოდ გადასახლდა იქ. ლექციებს კითხულობდა ბარდის კოლეჯში, შემდეგ იყო ბრაუნის უნივერსიტეტის აფრიკანისტიკის პროფესორი. მწერალმა სახელი გაითქვა რომანებით, რომელიც რეალისტურად აღწერს ტრადიციულ აფრიკულ საზოგადოებაში დასავლური წეს-ჩვეულებებისა და ღირებულებების შეღწევით გამოწვეულ საზოგადოებრივ და ფსიქოლოგიურ დეზორიენტაციას და კრიზისს. აჩუბეს საუკეთესო ნაწარმოებად ითვლება მისი პირველი რომანი „ყველაფერი ნაცარტუტად იქცევა ბოლოს“ (Things Fall Apart, 1958), რომელშიც იგბოს ხალხის ცხოვრებისა და კოლონიალიზმის შეჯახებაა დახატული. იმავე თემას ეძღვნება „ღმერთის ისარი“ (Arrow of God, 1964). აფრიკაში გავრცელებული კორუფცია და პოსტკოლონიური პერიოდის საზოგადოებრივი ცხოვრების სხვა ასპექტები აისახა რომანებში: „მოსვენება დაიკარგა“ (No Longer at Ease, 1960), „კაცი ხალხიდან“ (A Man of the People, 1966), „ჭიანჭველების ბუდეები სავანაში“ (Anthills of the Savannah, 1988). აჩებეს ასევე ეკუთვნის პუბლიცისტური ხასიათის „შინ და დევნილობაში“ (Home and Exile, 2000) და „ბავშვის განათლება ბრიტანელთა მფარველობის ქვეშ“ (The Education of a British-Protected Child, 2009), ავტობიოგრაფიული „იყო ასეთი ქვეყანა: ბიაფრას ცხოვრების ისტორია“ (There Was a Country: A Personal History of Biafra, 2012). მიღებული აქვს მენ-ბუკერის საერთაშორისო პრემია (2007).

ბიბლიოგრაფია

• აჩებე, ჩინუა, „ყველაფერი ნაცარტუტად იქცევა ბოლოს“ — ინგლისურიდან თარგმნა გვანცა ჯობავამ. თბ., ინტელექტი. 2018. ISBN 9789941482403.

ლიტერატურა

• ჩინუა აჩებე — სტატია ენციკლოპედია ბრიტანიკიდან (ინგლისური)