Existencialismo
*Existencialismo (od en oficala Ido Existalismo) esas filozofiala tendenco qua originis dum la 19ma yarcento e kreskis dum la 20ma yarcento, qua exploras la problemo pri homala existo, e koncentras su en la vivanta experienco di pensado, sento, ed individual agado.[1] Por l'existencialisti, l'existo precedas l'esenco, e la realeso, la kozi reale existanta, precedas l'existo di la pensado e la volunto pri konoco/intelekto. Segun la vidopunto dil existencialisti, la komenco di la pensado di ula individuo esas l'"anxio dil existo" (angst), qua esas ula sento di timeso, desorientalizeso e konfuzeso, koncerne la manko di senco e mem l'absurdi de la mondo.[2] Existencialisti ofte exploras temi relate la signifiko, intenci e valori di homala existo.
La precipua idei dil Existencialismo developesis dal Franca filozofo Jean-Paul Sartre, qua studiis Fyodor Dostoyevski e Martin Heidegger, quin ilu lektis dum la duesma mondomilito, kande ilu restis enkarcerigita en koncentreyo por militala kaptiti. Ultre filozofio, Existencialismo influis teologio, dramato, arto, literaturo e psikologio.[3] Ultre Sartre, altra importanta filozofi del Existencialismo esis Simone de Beauvoir, Karl Jaspers, Gabriel Marcel, Martin Heidegger ed Albert Camus.
Nun, on povas parolar pri tri "skoli" Existencialista:
- Atea existencialisti, qui negas l'existo di Deo, exemple Sartre,
- Kristana existencialisti, qui kredas ke Deo existas, exemple Søren Kierkegaard, Fyodor Dostoyevski, Miguel de Unamuno, e
- Agnostika existencialisti, exemple Albert Camus. Por Camus, Deo povas existar, o ne, e ca questiono ne esas importanta por homala existo.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ Lavrin, Janko (1971). Nietzsche: A Biographical Introduction. Charles Scribner's Sons. p. 43.
- ↑ Solomon, Robert C. (1974). Existentialism. McGraw-Hill. pp. 1–2.
- ↑ Guignon, Charles B.; Pereboom, Derk (2001). Existentialism: basic writings Hackett Publishing. p. xiii. ISBN 9780872205956.