in: VAN ACKER J., LEHOUCK A., DAWYNDT D., VANCLOOSTER D. (eds), Verloren Glans. Innovatief interdisciplinair onderzoek op archeologisch vlakglas in Noordwest-Europa (10de-18de eeuw), (Novi Monasterii. Jaarboek Abdijmuseum Ten Duinen, 13), Gent, 2014
Waarom een internationaal colloquium over archeologisch vensterglas? De collectie van het Abdijmu... more Waarom een internationaal colloquium over archeologisch vensterglas? De collectie van het Abdijmuseum Ten Duinen bestaat vooral uit archeologische vondsten. Vanaf 1949 vonden er op het domein van de vroegere cisterciënzerabdij Onze-Lieve-Vrouw-Ten Duinen systematisch opgravingen plaats. Dat leverde een grote hoeveelheid vondsten op, waaronder veel bouwmaterialen: tegels, baksteen, natuurstenen bouwfragmenten en vensterglasfragmenten. Aan de hand van registratieprojecten verwierf het Abdijmuseum meer inzicht in de archeologische collectie. De tweejaarlijkse colloquia behandelden diverse deel-collecties: vloertegels, baksteen en natuursteen. De resultaten werden in 2013 deels verwerkt in de tentoonstelling en gelijknamige publicatie 'Schatten van de Duinenabdij'. Die legden de klemtoon op de rijkdom van de museumcollectie en wezen op de mogelijkheden die ze biedt. Op het colloquium 2013 en in dit Jaarboek wordt de lang ondergewaardeerde, maar omvangrijke deelcollectie vensterglas belicht. Die collectie kan ons veel vertellen over de beglazing van de abdijgebouwen, mits een gedegen registratie en een doorgedreven aansluitend interdisciplinair onderzoek. Het doel is uiteraard de volledige ontsluiting van deze collectie, waardoor ze de waardering kan krijgen die ze ongetwijfeld verdient, wat alleen kan door visualisatie. 'Verloren Glans', het zesde internationaal colloquium van het Abdijmuseum, markeerde de herwaardering voor de archeologische vensterglascollectie in het museum.
Uploads
Papers by Jan Van Acker
De repressie is hard, al arriveert de beruchte hertog van Alva rijkelijk laat. Vervolgingen leiden tot terechtstellingen. Het ongenoegen groeit, ook door de zware financiële lasten die opeenvolgende Spaanse bewindvoerders opleggen. De roep naar de terugtrekking van de Spaanse troepen en de afschaffing van de plakkaten tegen de “ketters” wordt almaar groter en leidt tot een heuse Opstand.
Het Gentse protestants bewind legt zijn wil op aan heel Vlaanderen. Zo komt de katholieke godsdienst in de verdrukking: kerken en kloosters worden aangeslagen en geplunderd, ook de Duinenabdij. Pas na de
herovering door Alexander Farnese, hertog van Parma, wordt het katholicisme in de streek hersteld. De streek is zwaar getroffen door de vele plunderingen, moordpartijen, hongersnood en ziekten van de voorbije decennia en kent een massale ontvolking.
De monniken keren aarzelend terug naar een verwoeste abdij en een nog steeds woelige regio. Even wordt een nieuwe gemeenschap ingericht op Ten Bogaerde, het grote hof in Koksijde, maar in 1627 wijkt Ten
Duinen uit naar Brugge. Daar incasseert de abdij in 1648 nog een laatste opdoffer met het verlies van de vele bezittingen in Zeeland. Samen met een nieuwe oorlog tussen Frankrijk en Spanje hypothekeert dit nog
decennia lang de ooit zo machtige cisterciënzerabdij.
Opvallend veel mechanismen en episodes uit het verhaal van de Duinenabdij vertonen raakvlakken met actuele conflicten, waarbij religie een grote rol wordt toegeschreven. Wantrouwen tegenover de religie
van de migrant ontaardt in religieuze onverdraagzaamheid.
Speldenprikken leiden tot vervolgingen, de vernieling van religieus patrimonium, het in beslag nemen van wereldlijke bezittingen, een diaspora of een vlucht naar veiliger oorden, de eventuele terugkeer in kalmere wateren of uiteindelijk het heropnemen van zijn leven en voortbestaan, ver weg van zijn thuisland.
Kan de teloorgang van de Duinenabdij in de 16de eeuw worden vergeleken met de schrijnende conflicten van vandaag, die soms heel snel onder de noemer religieus geweld worden geplaatst?