Sakup (musika)
Iti musika, ti sakup ti instrumento ti musika ket isu ti distansia manipud ti kababaan aginggana iti kangatuan, nga aweng a mabalin a may-ayam. Para iti panagkanta a boses, ti kapadana ket ti sakup ti boses. Ti sakup ti paset ti musika ket ti distansia a baetan ti kababaan ken ti kangatuan a nota. Dagiti termino ti sakup a pananguni, sakup a naisurat, sakup a naikeddeng, sakup a kapaut kensakup a dinamiko ket addaan kadagiti naisangayan a kaibuksilan.
Ti sakup a pananguni[1] ket mangitudo kadagiti aweng a mapataud babaen ti maysa nga instrumento, bayat a ti sakup a naisurat[1] ket mangitudo ti kaatiddog dagiti nota a naisurat iti sabanas ti musika, a ti paset ket sagpaminsan a maibalbaliw para iti panangipalaka. Ti piccolo ket kadawyan nga addaan ti sakupa pananguni iti maysa nga octava ken nangatngato ngem ti a naisurat a sakupna.[1] Ti sakup a naikeddeng ket agasmang dagiti nota a mabalin a nasken wenno mabalin a magun-od ti agay-ayam. Amin dagiti instrumento ket adda iti naikeddeng a sakupe, ken amin dagiti addaan ti aweng nga instrumento ket addaan ti sakup ti panagtokar. Ti iimbre, dinamiko, ken ti kapaut dagiti sakup ket agkakabagian ken ti maysa ket mabalin a makagun-od iti rehistro a sakup iti bayad ti timbre. Ti naikeddeng a sakup ket daytoy ti sakup a manamnama a komportable ti a panagtengngel iti amin nga aspeto ti agay-ayam.
Ti sakup ti kapaut ket ti pagigidiatan a baetan ti kabassitan ken ti kaatiddogan a ritmiko nga inus-usar. Ti sakup a dinamiko ket ti paggiddiatan a baetan ti kaulimekan ken kapigsaan a tomo ti maysa nga instrumento, paset wenno pirgis iti musika.
Urayno dagiti instrumento ti mapuyot a kayo ken dagiti instrumento ti kuerdas ket awan ti teoretiko a patingga ti kanagto iti sakupda (suheto dagiti praktikal a patingga), saanda a sapasap a mapan iti baba ti naikeddeng a sakup. Dagiti met instrumento ti mapuyot a metal, ket mabalinda a maay-ayam iti las-ud dagiti naikeddeng a sakupda. Dagiti nota a nababbaba ngem t naikeddeng a sakup ti instrumento ti mapuyot a metal ket tinawtawagan kadagiti tono ti pedal. Ti panagay-ayam a sakup ti instrumento ti mapuyot a metal ket agdepdepende kadagiti teknikal a patingga iti instrumento ken ti kalaing ti agay-ayam.
Dagiti klasiko a tokar ket paspasaray a makaay-ayam ti instrumento ti mapuyot a kayo wenno instrumento ti mapuyot a metal iti labes ti naikeddeng a sakupda. Dagiti musikero iti kuerdas ket kankanayonda nga agay-ayamda iti baba ti sakupda, ngem ti ngato a sakup ti intrumento ti kuerdas ket saan a nalawag, ken karkarna para iti agay-ayam iti kuerdas a manglabes ti naikeddeng a sakup. Pasaray laeng kadagoti musikero ti mapuyot ti nakaro nga agay-ayam kadagiti instrumentoda. Ti kaaduan a sapasap a mailaksid ket ti dagiti adu nga obra iti maika-20 a siglo, dagoto tono ti pedal ket tinawtawagan para itibase ti trombon.
Dagiti nota
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ a b c "Teoria ti musika iti online : dagiti sakup ken nagnagan ti instrumento ti musika", Brian Blood, Dolmetsch.com, 2009, webpage: Dolmetsch-M29.