Init
Ti Init ket isu ti bituen iti tengnga iti Sistema a Solar. Daytoy ket gangani a nagtimbukel ken nabuklan ti napudot a plasma a nailaga kadagiti magnetiko a lugar.[13][14] Addaan ti diametro ti agarup a 1,392,000 km, agarup a 109 a dakdakkel ngem ti Daga, ken addaan ti masa a (agarup a 2×1030 kilograms, 330,000 a dakdakel ngem ti daga) a mangbukel daytoy ti agarup a 99.86% iti dagup a masa iti Sistema a Solar.[15] Ti panaka-kimiko, agarup a tallo a pagkatlo iti masa ti Init ket nabuklan iti Hidróheno,a dagiti nabati ket kaaduan a helio. Dagiti nabati (1.69%, nupay kasta daytoy ket agarup a 5,628 a dakdakkel ngem ti masa ti Daga) ket binuklan dagiti nadagsen nga elemento, a mairaman ti Oksíheno, karbon, neon ken landok, ken dadduma pay.[16]
 Ti Init | |
| Panagpalpaliiw a datos | |
|---|---|
| Natimbeng a kaadayo manipud iti Daga | 1 au ≈ 1.496×108 km 8 min 19 s iti kapardas ti lawag |
| Kalawag a panakakita (V) | −26.74[1] |
| Patingga a kinadakkel | 4.83[1] |
| Espektral a pannakaidasig | G2V[2] |
| Metalasidad | Z = 0.0122[3] |
| Angular a kadakkel | 31.6–32.7 minminuto iti arko[4] |
| Dagiti pangilasin | Solar |
| Dagiti panangilasin a maipapan iti panagliklikmut | |
| Natimbeng a kaadayo manipud iti bugas ti Nagririmpuok a Bitbituen | ≈ 2.7×1017 km 27,200 lawag-tawtawen |
| Galaktiko a paset ti panawen | (2.25–2.50)×108 a tawen |
| Belosidad | ≈ 220 km/s (panagliklikmut iti lawlaw ti Nagririmpuok a Bitbituen) ≈ 20 km/s (relatibo iti agpakatengnga a belosidad dagiti sabali a bituen iti estelar a kaarruba) ≈ 370 km/s[5] (relatibo iti Kosmiko a mikrooda a lugar iti likud a radiasion) |
| Dagiti pisikal a pannakaidasig | |
| Ekuatorial a rayos | 695,700 km[6] 109 R_Daga[7] |
| Ekuatorial a palikaw | 4.379×106 km[7] 109 × Daga[7] |
| Pannakadalumpinas | 9×10−6 |
| Kalawa ti rabaw | 6.09×1012 km2[7] 12,000 × Daga[7] |
| Tomo | 1.41×1018 km3[7] 1,300,000 × Daga |
| Masa | (1.98855±0.00025)×1030 kg[1] 333,000 Masa ti Daga[1] |
| Natimbeng a densidad | 1.408 g/cm3[1][7][8] 0.255 × Daga[1][7] |
| Densidad ti tengnga (naimodelo) | 162.2 g/cm3[1] 12.4 × Daga |
| Ekuatorial a gabidad ti rabaw | 274.0 m/s2[1] 27.94 g 27,542.29 cgs 28 × Daga[7] |
| Moment of inertia factor | 0.070[1] (karkulo) |
| Belosidad ti panagtalaw (manipud iti rabaw) | 617.7 km/s[7] 55 × Daga[7] |
| Temperatura | Tengnga (naimodelo): 1.57×107 K[1] Potoespero (epektibo): 5,772 K[1] Corona: ≈ 5×106 K |
| Luminosidad (Lsol) | 3.828×1026 W[1] ≈ 3.75×1028 lm ≈ 98 lm/W epikasia |
| Natimbeng a kinaraniag (Isol) | 2.009×107 W·m−2·sr−1 |
| Tawen | ≈ 4.6-bilion a tawtawen[9][10] |
| Dagiti pannakaidasig ti panagtayyek | |
| Batuag a panagtayyek | 7.25°[1] (iti ekliptiko) 67.23° (iti galaktiko a plano) |
| Kanawan a panagpangato of North pole[11] | 286.13° 19 h 4 min 30 s |
| Deklinasion ti Amianna nga Ungto | +63.87° 63° 52' Amianan |
| Sideral a panagliklikmut a panawen (iti ekuador) | 25.05 d[1] |
| (iti 16° latitud) | 25.38 d[1] 25 d 9 h 7 min 12 s[11] |
| (kadagiti ungto) | 34.4 d[1] |
| Kinapardas a panagpalpalikmut (iti ekuador) | 7.189×103 km/h[7] |
| Potoesperiko a pakabuklan (babaen ti masa) | |
| Hidrohenio | 73.46%[12] |
| Helio | 24.85% |
| Oksiheno | 0.77% |
| Karbon | 0.29% |
| Landok | 0.16% |
| Neon | 0.12% |
| Nitrohenio | 0.09% |
| Silicon | 0.07% |
| Magnesio | 0.05% |
| Asupre | 0.04% |
.svg){kind=small}
Ti nailangitan a panakaidasig ti Init, a naibatay ti espektral a klase, ket G2V, ken di-pormal a nainaganan a kas ti duyaw nga ansisit, gapu ta ti makita a panagsilnagna ket kapigsaan iti duyaw a berde a paset iti espektro ken ngem nupay kasta ti marisna ket puraw, manipud ti rabaw ti Daga daytoy ket agparang a kas duyaw gapu ti atmospera a panakaiwarwaras iti asul a lawag.[17][18] Iti espektral a klase nga etiketa, ti G2 ket mangitudo ti bukodna a rabaw a temperatura iti agarup a 5778 K (5505 °C), ken ti V a mangitudo ti Init, a kasla kapada dagiti bitbituen, ket maysa a nangruna a panagsasaruno a bituen, ken isu a daytoy ket agaramid ti bukodna nga enrhia babaen ti nuklear a panaglunag iti hidroheno nga nuklei inti helio. Iti bugasna, ti Init ket aglunag kadagiti 620 a riwriw a metriko a tonelada iti hidroheno iti tunggal maysa a segundo. Naikapanunutan idi dagiti astronomo a daytoy ket maysa a bassit ken saan a naisangyan a bituen, ti Init tattan ket naikapanunutanen a naranraniag iti agarup a 85% kadagiti amin a bituen iti Nagririmpuok a Bitbituen nga ariwanas, a kaaduan kadagitoy ket dagiti nalabbaga nga ansisit.[19][20] Ti patingnga a kadakkel iti init ket +4.83; nupay kasta, a kas ti kaasitgan a bituen iti Daga, ti Init ket isu ti karaniagan a banag iti langit nga adda iti nalawag a kadakkel iti −26.74.[21][22] Ti napudot a korona ti Init ket agnaynayon a dumakdakkel idiay tangatang a daytoy ket agparpartuat ti solar nga angin, maysa daytoy a waig dagiti nakarga a partikula a gumayat idiay heliopause kadagiti agarup a 100 nga astronomicko a paset. Ti labutab iti interestelar a pamay-an a pinorma babaen ti solar nga angin, ti heliospera, ket isu ti kadakkelan nga agnanayon a patakder idiay Sistema a Solar.[23][24]
Ti Init ket agdama nga agbanbaniaga babaen ti Lokal nga Interestelar nga Ulep iti sona ti Lokal a Labutab, iti kaunegan ti barakus iti Orion nga Ima iti Nagririmpuok a Bitbituen nga ariwanas. Kadagiti 50 a kaasitgan a nailangitan a sistema iti uneg ti 17 a lawag a tawtawen manipud ti Daga (a ti kaasitgan ket ti nalabbaga nga ansisit a nanaganan ti Proxima Centauri iti agarup a 4.2 a lawag a tawtawen a kaadayo), ti Init ket maikapat ti ranggo babaen ti masa.[25] Ti Init ket palikmutenna ti tengnga iti Magririmpuok a Bitbituen iti kaadayo kadagiti agarup a 24000–26000 lawag a tawen manipud ti galaktiko a sentro, a mangleppas ti maysa nga agpakanawan a panaglikmuta, a kas makita manipud kadagiti galaktiko nga amianan nga ungto, iti agarup a 225–250 a riwriw a tawtawen. Gapu ta ti ariwanas tayo ket aggungunay iti respeto iti kosmiko a mikroonda a radiasion ti lugar iti likud (CMB) iti turong iti konstelasion a Hidra iti kapardas iti 550 km/s, ti pagbanagan a kapardas ti Init a mainaig iti CMB ket agarup a 370 km/s iti turong iti Abut wenno Leo.[26]
Ti natimbengan a kaadayo iti Init manipud ti Daga ket agarup a 149.6 a riwriw a kilometro (1 AU), ngem ti kaadayo ket agdumaduma no ti Daga ket aggunay manipud ti perihelion iti Enero aginggana ti aphelion iti Hulio.[27] Iti daytoy a natimbengan a kaadayo, ti lawag ket agbaniaga manipud ti Init aginggana ti Daga iti agarup a 8 minutos ken 19 a segundo. Ti enerhia iti daytoy a lawag ti init ket agsuporta kadagiti gangani amin a kita ti biag iti Daga babaen ti potosintesis,[28] ken mangiturong ti klima ken tiempo iti Daga. Ti dakkel a panakaapekta ti Init iti Daga ket nabigbiganen manipud kadagidi prehistoriko a panawen, ken ti Init ket naipanunutan babaen kadagiti nadumaduma a kultura a kas maysa a dios. Ti napudno a sientipiko a panakaawat iti Init ket nabuntog ti panakarang-ayna, ken nasapsapa ngem ti maika-19 a siglo nga adu dagiti nalatakan a sientista ket addada iti bassit a panakaammo iti maipapan ti bagi a panakabukel ken taudan ti enerhia ti Init. Daytoy a panakawat ket agdama pay ti panagrangrang-ayna; adu pay dagiti naumaduma nga anomalia tatta nga aldaw iti tignay ti Init a saan pay a naipalpalawagan.
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Williams, D. R. (1 July 2013). "Sun Fact Sheet". NASA Goddard Space Flight Center. Naala idi 12 Agosto 2013.
- ^ Zombeck, Martin V. (1990). Handbook of Space Astronomy and Astrophysics 2nd edition. Cambridge University Press.
- ^ Asplund, M.; Grevesse, N.; Sauval, A. J. (2006). "The new solar abundances – Part I: the observations". Communications in Asteroseismology. 147: 76–79. Bibcode:2006CoAst.147...76A. doi:10.1553/cia147s76.
- ^ "Eclipse 99: Frequently Asked Questions". NASA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 27 May 2010. Naala idi 24 Oktubre 2010.
- ^ Hinshaw, G.; et al. (2009). "Five-year Wilkinson Microwave Anisotropy Probe observations: data processing, sky maps, and basic results". The Astrophysical Journal Supplement Series. 180 (2): 225–245. arXiv:0803.0732. Bibcode:2009ApJS..180..225H. doi:10.1088/0067-0049/180/2/225.
- ^ Mamajek, E.E.; Prsa, A.; Torres, G.; et, al., IAU 2015 Resolution B3 on Recommended Nominal Conversion Constants for Selected Solar and Planetary Properties, arXiv:1510.07674
- ^ a b c d e f g h i j k l "Solar System Exploration: Planets: Sun: Facts & Figures". NASA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2 Enero 2008.
- ^ Ko, M. (1999). Elert, G. (ed.). "Density of the Sun". The Physics Factbook.
- ^ Bonanno, A.; Schlattl, H.; Paternò, L. (2008). "The age of the Sun and the relativistic corrections in the EOS". Astronomy and Astrophysics. 390 (3): 1115–1118. arXiv:astro-ph/0204331. Bibcode:2002A&A...390.1115B. doi:10.1051/0004-6361:20020749.
- ^ Connelly, JN; Bizzarro, M; Krot, AN; Nordlund, Å; Wielandt, D; Ivanova, MA (2 Nobiembre 2012). "The Absolute Chronology and Thermal Processing of Solids in the Solar Protoplanetary Disk". Science. 338 (6107): 651–655. Bibcode:2012Sci...338..651C. doi:10.1126/science.1226919. PMID 23118187. Naala idi 17 Marso 2014.Nasken ti rehistrasion
- ^ a b Seidelmann, P. K.; et al. (2000). "Report Of The IAU/IAG Working Group On Cartographic Coordinates And Rotational Elements Of The Planets And Satellites: 2000". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2019-05-14. Naala idi 22 Marso 2006.
- ^ "The Sun's Vital Statistics". Stanford Solar Center. Naala idi 29 Hulio 2008. Mangdakdakamat iti Eddy, J. (1979). A New Sun: The Solar Results From Skylab. NASA. p. 37. NASA SP-402. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2021-07-30. Naala idi 2017-07-17.
- ^ "Kasano ti katimbukel ti Init?". NASA. 2 Oktubre 2008. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-05-13. Naala idi 7 Marso 2011.
- ^ "Dagiti immuna nga STEREO nga imahen iti Intero nga Init". NASA. 6 Pebrero 2011. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-04-16. Naala idi 7 Marso 2011.
- ^ Woolfson, M (2000). "Ti nagtaudan ken ebolusion iti sistema solar". Astronomia ken Heopisika. 41 (1): 1.12. doi:10.1046/j.1468-4004.2000.00012.x.
- ^ Basu, S.; Antia, H. M. (2008). "Helioseismolohia ken Solar a Kaadu". Dagiti Reporta ti Pisika. 457 (5–6): 217. arXiv:0711.4590. Bibcode:2008PhR...457..217B. doi:10.1016/j.physrep.2007.12.002.
- ^ "Sun". World Book. NASA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2005-02-17. Naala idi 2009-10-31.
- ^ Wilk, S. R. (2009). "Ti Duyaw nga Init a Paradoha". Dagiti Optiko ken Potonika a Damdamag: 12–13. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-06-18. Naala idi 2012-04-05.
- ^ Than, K. (2006). "Nagkamali dagiti astronomo: Kaaduan kadagiti Bituen ket Agmaymaysa". Space.com. Naala idi 2007-08-01.
- ^ Lada, C. J. (2006). "Panakaaduan dagiti nailangitan ken ti immuna a aramid ti masa: Kaaduan kadagiti Bituen ket Agmaymaysa". Astropisikal a Sursurat ti Warnakan. 640 (1): L63–L66. arXiv:astro-ph/0601375. Bibcode:2006ApJ...640L..63L. doi:10.1086/503158.
- ^ Burton, W. B. (1986). "Dagiti nailangitan a parametro". Dagiti Repaso ti Limbang a Siensia. 43 (3–4): 244–250. Bibcode:1986SSRv...43..244.. doi:10.1007/BF00190626.
- ^ Bessell, M. S.; Castelli, F.; Plez, B. (1998). "Modelo ti tangatang iti nalawa a bedbed dagiti maris, bolometriko a panagtarimaan ken panaglalibrasion ti temperatura para kadagiti O–M a bituen". Astronomia ken Astropisika. 333: 231–250. Bibcode:1998A&A...333..231B.
- ^ "Ti maysa a Bituen nga Adda dagiti dua nga Amianan nga Ungto". Science @ NASA. NASA. 22 Abril 2003. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-07-18. Naala idi 2012-05-30.
- ^ Riley, P.; Linker, J. A.; Mikić, Z. (2002). "Panagmodelo ti heliosperiko ti agdama a sabanas: Dagiti panagdumaduma ti Solar a siklo" (PDF). Warnakan iti Heopisikal a Panagsukisok. 107 (A7): SSH 8–1. Bibcode:2002JGRA..107.1136R. doi:10.1029/2001JA000299. CiteID 1136. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2009-08-14. Naala idi 2012-05-30.
- ^ Adams, F. C.; Laughlin, G.; Graves, G. J. M. (2004). "Dagiti Nalabbaga nga Ansisit ken ti Gibus iti Nagruna a Panagsasaruno" (PDF). Revista Mexicana de Astronomía y Astrofísica. 22: 46–49. Bibcode:2004RMxAC..22...46A. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2011-07-26. Naala idi 2012-05-30.
- ^ Kogut, A.; et al. (1993). "Dipole nga Anisotropia iti COBE a Paggiddiatan dagiti Mikroonda a Radiometro dagiti Immuna a Tawen a Mapa". Astropisiko a Warnakan. 419: 1. arXiv:astro-ph/9312056. Bibcode:1993ApJ...419....1K. doi:10.1086/173453.
- ^ "Equinoxes, Solstices, Perihelion, ken Aphelion, 2000–2020". Obserbatori ti marina ti Estados Unidos. 31 Enero 2008. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2007-10-13. Naala idi 2009-07-17.
- ^ Simon, A. (2001). TI Pudno a Siensia a Naggapuan dagiti X-a Papeles : Dagiti mikrobio, dagiti layap, ken dagiti mutante. Simon ken Schuster. pp. 25–27. ISBN 0-684-85618-2.