Ֆոլինյո

Ֆոլինյո
Բնակավայր
	Ֆոլինյո
	իտալ.՝ Foligno
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Իտալիա
Համայնք	Պերուջա
Մակերես	264,67 կմ²
ԲԾՄ	234±1 մետր
Բնակչություն	▼55 226 մարդ (հունվարի 1, 2023)
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ	0742
Փոստային դասիչ	06034
Ավտոմոբիլային կոդ	PG
Պաշտոնական կայք	comune.foligno.pg.it
	Ֆոլինյո (Իտալիա)
	Ֆոլինյո (Իտալիա)
	Ֆոլինյո Վիքիպահեստում

Ֆոլինյո (իտալ.՝ Foligno), հնադարյան քաղաք Իտալիայում, Ումբրիայի շրջանում, Պերուջայի հարավ-արևելքում գտնվող Տոպինո գետի ափին։

Բնակչությունը կազմում է 53 818 մարդ ( 2005 թ․), բնակչության խտությունը 204,09 մարդ/կմ² է։ Զբաղեցնում է 263,7 կմ² տարածք, փոստային ինդեքսը 6034 է, հեռախոսային կոդը՝ 0742։

Բնակավայրի հովանավոր սուրբը համարվում է սբ. Ֆելիցիանը, որի տոնն ամեն տարի նշվում է հունվարի 24-ին։

Պատմություն և մշակույթ

Ժամանակակից Ֆոլինյոն իր կանոնավոր հատակագիծը ժառանգել է Ֆուլգինիայից (Fulginium), որը մինչև հռոմեացիների ժամանումը բնակեցված էր ումբրիներով։ Քաղաքացիների հսկողության տակ էր գտնվում Ումբրիան Ադրիատիկ ծովի ափին միացնող, դեպի Ապենինյան լեռներ ձգվող հիմնական ճանապարհը։

Միջնադարում Ֆոլինյոն մրցել է Պերուջայի հետ՝ Ումբրիայի գերակայության համար։ Պաշտոնապես այն մտնում էր Պապական մարզի կազմի մեջ, բայց 1305—1439 թվականներին քաղաքի իշխանությունը պատկանում էր Տրինչիի ընտանիքին։ Քվատրոչենտոյի դարաշրջանում Ֆոլինյոն ստեղծել է իր գեղարվեստի դպրոցը, որը մասնավորապես ներկայացվել է Նիկկոլո Ալուննոյի կողմից։ Ռաֆայելի «Ֆոլինյոյի տիրամայրը» (1510-11) կտավը ներկայումս պահպանվում է Վատիկանի պատկերասրահում։

Ժամանակակից քաղաքը կառուցվել է 1832 թվականի երկրաշարժից և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ռմբակոծությունից հետո։ Հին հուշարձաններից պահպանվել են ծանր վնասված տաճարը (1133—1201), Սանտա-Մարիա-Ինֆրա-Պորտաս հռոմեական եկեղեցին և Տրինչիի պալացցիոն (1389—1407), որոնցում հնագիտական և արվեստի թանգարաններ են տեղակայվաած։ 1472 թվականին Օրֆինի պալացցիոյում լույս է տեսել «Աստվածային կատակերգության» առաջին հրատարակությունը։

Ֆոլինյոն տեղակայված է մի հարթավայրի վրա, որտեղ երկաթուղային գիծը բաժանված է երկու մասի․ առաջինը գնում է դեպի Պերուջա, երկրորդը՝ Անկոնա։ Ումբրիայի բոլոր փոքր քաղաքներից Ֆոլինյոն ամենաաշխույժ, առևտրային և ժամանակակից քաղաքն է։ Ըստ էության, այն ումբիական մի մեծ ու բարեկեցիկ գյուղ է։ Այստեղ կան գործարաններ և առևտրի պահեստներ, բայց ինչ-ինչ պատճառներով այստեղ չեն հիշում ոչ խողովակները, ոչ էլ խանութի պատուհանները, այլ`հռոմեական քարոզարշավները, հին եկեղեցիները և մատուռները։ Քաղաքի դիմագիծն աղջատված չէ, այնտեղ կան խաղաղ, արևի լույսով լեցուն հրապարակներ, XIII դարի եկեղեցիների թեքված մուտքեր, միջնադարյան ամրոցների ամուր պատեր։ Այնտեղ կան հին նկարիչների բազմաթիվ աշխատանքներ, որոնք ջանասիրաբար գովաբանում են տեղացի Տրինչի «բռնակալներին»։

- Պավել Մուրատով