Կուրիլյան կղզիներ
 Курильские острова / 千島列島 Chishima rettō | ||
 '
| ||
| Կոորդինատներ | 46°18′ հս․. լ. 151°18′ ավ. ե.HGЯO | |
| Երկիր |  Ռուսաստան Ճապոնիա[1]
| |
| Տեղագրություն | Օխոտի ծով, Խաղաղ օվկիանոս | |
| Կղզիների քանակը | 56 | |
| Ամենամեծ կղզին | Իտուրուպ | |
| Ընդհանուր մակերեսը | 10 500 կմ2 | |
| Ամենաբարձր կետը | 2339 մ | |
| Բնակչություն (2010) | 19 245 մարդ | |
| Բնակչության խտությունը | 1,833 մարդ/կմ2 | |
 Կուրիլյան կղզիների արբանյակային լուսանկար
| ||
  | ||
 | ||
 Վիքիպահեստում
| ||
Կուրիլյան կղզիներ, կղզեխումբ Օխոտի ծովի և Խաղաղ օվկիանոսի սահմանագծում։ Գտնվում է Հոկայդո կղզու և Կամչատկա թերակղզու միջև։ Կազմված է 30 մեծ և բազմաթիվ փոքր կղզիներից։ Տարածությունը 15, 6 հազար կմ2 է։ Բաժանվում է Կուրիլյան Մեծ (1200 կմ) և Կուրիլյան Փոքր (120 կմ) շղթաների։ Կրուզենշտեռնի և Բուսոլ նեղուցներր կղզիների Մեծ շղթան բաժանում են 3 խմբի՝ հյուսիսային, միջին, հարավային։ Յուրաքանչյուր կղզի հրաբուխ է կամ հրաբուխների շղթա։ Օգտակար հանածոներից կան ծծումբ, ոսկի, սնդիկ, պղինձ, անագ։ Ռելիեֆը լեռնային է՝ 500-1000 մ, առավելագույնը՝ 2339 մ բարձրությամբ։ Ափերը զառիթափ են կամ դարավանդավոր։ Կլիման չափավոր ցուրտ է, մուսսոնային։ Փետրվարի միջին ջերմաստիճանը -6 °C -ից -7 °C է, նվազագույնը՝ մինչև -25 °C, օգոստոսինը 10-17 °C է, տարեկան տեղումները՝ 600-1000 մմ խոշոր կղզիները կտրտված են բազմաթիվ գետերով ու գետակներով։ Շատ կան լճեր։ Հողերը գերազանցապես ճմային են, մարգագետնային, անտառներում՝ թույլ պոդզուային։ Բուսածածկույթը բաղկացած է ծառատեսակներից, թփուտներից և խոտաբույսերից։ Կենդանիներից կան աղվես, արջ, կնգում, շերտավոր սկյուռ։ Շատ են թռչունները, ձկներն ու ծովային գազանները։ Բնակչությունն զբաղվում է ձկնորությամբ և անտառատնտեսությամբ։ Կա ձկնարդյունաբերություն։ Քաղաքներն են՝ Կուրիլսկը, Սևերո-Կուրիլսկը։
Շիկոտան կղզու կլիման
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Կուրիլյան կղզիներում
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | տարին |
| բացարձակ առավելագույնը (°C) | −42,2 | −38,2 | −32,4 | −21,0 | −7,5 | −2,3 | 1,3 | −1,2 | −8,5 | −20,3 | −32,8 | −38,8 | −42,2 |
| միջին առավելագույնը (°C) | −2,6 | −3,1 | 2,6 | 11,3 | 18,6 | 22,0 | 24,3 | 21,9 | 15,7 | 8,7 | 0,9 | −,30 | 7,8 |
| միջին ջերմաստիճանը (°C) | −4,6 | −5,2 | −3,3 | 2,6 | 6,1 | 9,1 | 12,9 | 15,6 | 13,8 | 9,7 | −4,4 | −1,0 | 5,1 |
| միջին նվազագույնը (°C) | −6,4 | −7,0 | −4,4 | 2,2 | 7,7 | 12,1 | 14,4 | 12,5 | 7,4 | 2,7 | −3,3 | −7,6 | 3,0 |
| բացարձակ նվազագույնը (°C) | 8,6 | 8,3 | 19,7 | 28,9 | 33,2 | 34,7 | 38,2 | 37,3 | 32,3 | 24,0 | 16,2 | 9,6 | 38,2 |
| տեղումների քանակը (մմ) | 78,9 | 80,1 | 83,2 | 60,8 | 66,2 | 72,7 | 69,9 | 75,1 | 85,8 | 77,4 | 62,8 | 81,3 | 894,2 |
Կղզիների ցանկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ամբողջական ցուցակ — Ռուսաստանի կղզիների ցանկ#Կուրիլյան կղզիներ
Կղզիների ցանկը, որը գտնվում է հյուսիսից հարավային ուղղությամբ, ավելի քան 1 կմ² տարածքով։
| Անվանում | Տարածք, կմ² |
Մաքսիմալ բարձրություն մ |
Լայնություն | Երկարություն | Տարեկան միջին ջերմաստիճան | Ակտիվ ջերմաստիճաններ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Խոշոր կղզիների շարք | ||||||
| Հյուսիսային խումբ | ||||||
| Ատլասովի կղզի | 150 | 2339 | 50°52' | 155°34' | — | — |
| Շումշու | 388 | 189 | 50°45' | 156°21' | — | — |
| Պարամուշիր | 2053 | 1816 | 50°23' | 155°41' | 1,5 | — |
| Անցիֆերովայի կղզի | 7 | 747 | 50°12' | 154°59' | — | — |
| մականրուշի | 49 | 1169 | 49°46' | 154°26' | — | — |
| Օնեկոտան | 425 | 1324 | 49°27' | 154°46' | — | — |
| Խարիմկոտան | 68 | 1157 | 49°07' | 154°32' | — | — |
| Չիրինկոտան | 6 | 724 | 48°59' | 153°29' | — | — |
| Էկարմա | 30 | 1170 | 48°57' | 153°57' | — | — |
| Շիաշկոտան | 122 | 934 | 48°49' | 154°06' | — | — |
| Միջին խումբ | ||||||
| Ռայկոկե | 4,6 | 551 | 48°17' | 153°15' | — | — |
| Մատուա | 52 | 1446 | 48°05' | 153°13' | — | 406[2] |
| Ռասշուա | 67 | 948 | 47°45' | 153°01' | — | — |
| Ուշիշիր կղզիներ | 5 | 388 | — | — | — | — |
| Ռիպոնկիչա | 1,3 | 121 | 47°32' | 152°50' | — | — |
| Յանկիչա | 3,7 | 388 | 47°31' | 152°49' | — | — |
| Կետոյ | 73 | 1166 | 47°20' | 152°31' | — | — |
| Սիմուշիր | 353 | 1539 | 46°58' | 152°00' | — | 518[3] |
| Բորոուտոնի կղզի | 7 | 800 | 46°43' | 150°44' | — | — |
| Սև եղբայրներ կղզի | 37 | 749 | — | — | — | — |
| Չիրպոյ | 21 | 691 | 46°30' | 150°55' | — | — |
| Չիրպոեվ եղբայրներ | 16 | 749 | 46°28' | 150°50' | — | — |
| Հարավային խումբ | ||||||
| Ուրուպ կղզի | 1450 | 1426 | 45°54' | 149°59' | 2,2 | 700—540[4] |
| Իտուրուպ | 3318,8 | 1634 | 45°00' | 147°53' | 4,3 | 1 350 |
| Կունաշիր | 1495,24 | 1819 | 44°05' | 145°59' | 4,7 | 1 700 |
| Կուրիլյան կղզյակներ | ||||||
| Շիկոտան | 264,13 | 412 | 43°48' | 146°45' | 5,0 | 1650 |
| Պոլոնսկու կղզի | 11,57 | 16 | 43°38' | 146°19' | — | — |
| Օսկոլկի կղզիներ | 0,2 | 38 | 43°35' | 146°25' | — | — |
| Կանաչ կղզի | 58,72 | 24 | 43°30' | 146°08' | — | — |
| Տանֆիլևի կղզի | 12,92 | 15 | 43°26' | 145°55' | — | — |
| Յուրի կղզի | 10,32 | 44 | 43°25' | 146°04' | — | — |
| Դյոմինա կղզիներ | 0,7 | 34 | 43°25' | 146°10' | — | — |
| Անուչինա կղզի | 2,35 | 33 | 43°22' | 146°00' | — | — |
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Վիճելի տարածք է Ճապոնիայի և Ռուսաստանի միջև։
- ↑ http://cyberleninka.ru/article/n/nahodka-kedrovogo-stlanika-na-ostrove-matua-kurilskie-ostrova
- ↑ «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
- ↑ «Экология. Биологическая составляющая охраны природы и рационального природопользования на Дальнем Востоке: ВВЕДЕНИЕ "». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կուրիլյան կղզիներ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 30)։ 
|