Jump to content

Խայտաբադ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Խայտաբադ
Խայտաբադ
Խայտաբադ
Խայտաբադ (արու)
Խայտաբադ (արու)
Դասակարգում
Թագավորություն  Կենդանիներ (Animalia)
Տիպ/Բաժին Քորդավորներ (Chordata)
Ենթատիպ Ողնաշարավորներ (Vertebrata)
Դաս Թռչուններ (Aves)
Կարգ Սագանմաններ (Anseriformes)
Ընտանիք Բադեր (Anatidae)
Ցեղ Tadorna
Տեսակ Խայտաբադ (T. tadorna)
Միջազգային անվանում
Tadorna tadorna
Տարածվածություն և պահպանություն
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝
Քիչ մտահոգող տեսակ

Տաքսոնի տարածվածությունը
Տաքսոնի տարածվածությունը

Խայտաբադ (լատին․՝ Todorna todorna), բադերի ընտանիքի ջրլող թռչուն։ Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։

Արտաքին կառուցվածք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարմնի երկարությունը 58-67 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 110-133 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 0,9-1,65 կգ։ Հիմնականում սպիտակ է, կտուցը՝ կարմիր, գլուխը, վիզը՝ կանաչ, կրծքին կա դարչնագույն-շիկակարմիր շերտ, փորի երկայնքով և մեջքի կողքերին՝ սևավուն շերտ, թափահարող փետուրները սև են։ Արուի կտուցի հիմքում կա կոշտուկ։ Էգի ճակատը սպիտակ է, կտուցը՝ առանց կոշտուկի։ Երիտասարդի մարմինը ներքևից սպիտակավուն է, կտուցը՝ վարդագույն երանգով։ Ցերեկը հանգստանում է մերկ ջրափերին կամ բաց ջրատարածքներում։ Վտանգի պահին չափազանց զգույշ է։ Առանձին անհատներ կարող են հանդիպել կարմիր բադի հետ. սովորաբար կազմում են ոչ խառը երամներ։ Հայաստանում նստակյաց է, քիչ տարածված։

Բնակվում է լճերում և ձկնաբուծական լճակներում։ Բույնը ոչ խորը փոսիկ է՝ փորվածքներում, այլ կենդանիների լքված բներում, ծառերի փչակներում, պատերի ճեղքերում։

Սննդառություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սնվում է ջրային անողնաշարավորներով, մանր ձկներով, ջրային բույսերով։

Բազմացում և զարգացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դնում է 66 մմ տրամագծով, աղոտ սպիտակ 8-10 ձու։ Բնադրումը ՀՀ տարածքում վերջնականապես հաստատված չէ։ Առանձին հեղինակների կարծիքով բները հայտնվում են նաև խոտի կամ հարդի դեզերում։ 1940-2000-ի ընթացքում երամներ (1-40 թռչուն) են գրանցվել ՀՀ 25 կետում, երամում 100-ից ավելի թռչունի հայտնվելը հազվագյուտ երևույթ է։

Տարածվածություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածված է Բրիտանական կղզիներում, Միջերկրածովյան երկրներում, Փոքր Ասիայում, Եվրոպայում, Ուկրաինայում, Ռուսաստանում, Սկանդինավյան երկրներում, Միջին Ասիայում, Մոնղոլիայում, Չինաստանում և Ճապոնիայում։ Հայաստանում չուի շրջաններում հանդիպում է Սևանա լճի ավազանում, Արփի լճում և Արարատյան հարթավայրի գերխոնավ տարածքներում[1]։

Պահպանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հազվագյուտ տեսակ է։ ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակում ընդգրկված է քիչ մտահոգող կարգավիճակով ևգնահատվում է որպես խոցելի տեսակ։

Գրանցված է Բեռնի կոնվենցիայի Հավելված 2-ում։

Պահպանվում է «Սևան» և «Արփի լիճ» ազգային պարկերում[1]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խայտաբադ» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խայտաբադ» հոդվածին։