Jump to content

Բարսեղ Կեսարացի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բարսեղ Կեսարացի
ԺամանակաշրջանՈւշ Հռոմեական կայսրություն
Ծնունդ329[1][2][3][…]
ԾննդավայրԿեսարիա, Թուրքիա[3]
Վախճան379[4][3]
Վախճան վայրԿեսարիա, Թուրքիա
Եկեղեցիքրիստոնեություն և Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի[5]
Սրբացված կարգսրբազան
Հիշատակության օրՀունվարի 2[6]
Աշխատանքաստվածաբան, կաթոլիկ քահանա, փիլիսոփա, գրող, կաթոլիկ սարկավագ, արքեպիսկոպոս և կաթոլիկ եպիսկոպոս
Ապրելաձևբուսակերություն և միստիցիզմ
ԵրկիրՀռոմեական կայսրություն
ՈւսուցիչMacrina the Elder?, Eustathius of Sebaste? և Գրիգոր Նազիանզացի
ՄայրEmmelia of Caesarea?
ՀայրBasil the Elder?
Քույր/եղբայրMacrina the Younger?, Գրիգոր Նյուսացի և Peter of Sebaste?

Բարսեղ Կեսարացի կամ Բարսեղ Մեծ (հուն․՝ Μέγας Βασίλειος կամ Βασίλειος Καισαρείας, 329[1][2][3][…], Կեսարիա, Թուրքիա[3] - 379[4][3], Կեսարիա, Թուրքիա), ընդհանրական եկեղեցու նշանավոր հայրապետ, ընդհանրական եկեղեցու տասներկու մեծ վարդապետներից մեկը, Հայ Առաքելակն Եկեղեցու և համաքրիստոնեական սուրբ, աստվածաբան, Կապադովկիայի Կեսարիա քաղաքի արքեպիսկոպոս (370 թ-ից), եկեղեցական գործիչ և գրող։ Գրիգոր Նյուսացու ավագ եղբայրը, Գրիգոր Նյուսացու և Գրիգոր Նազիանզացու հետ մեկտեղ մտնում է «երեք մեծ կապադովկիացիների» եռյակի մեջ։ Նրան է վերագրվում պատկերակալի հայնագործումը և իր անունը կրող պատարագի կազմումը։ Հեղինակ է մեկնությունների, դավանաբանական գործերի, ճառերի, ներբողների, քարոզների, զրույցների ու նամակների (մեզ է հասել 360-ից ավել նամակ)։

Ազդեցությունը Հայ եկեղեցու վրա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բարսեղ Կեսարացու երկերը հայերեն են թարգմանվել V դարից («Վեցօրեայք», «Պատարագամատոյցք», կանոններ, աղոթքներ)։ «Գիրք հարցողացը», «Պահոց» ճգնակեցական հրահանգների ժողովածուն (պարունակում է 33 ճառ) աստվածաբանության սիրված ձեռնարկներ են եղել միջնադարյան վարդապետարաններում[7]։ Հայ միջնադարյան հեղինակները Բարսեղ Կեսարացու գործերը ընթերցողին առավել հասկանալի դարձնելու համար գրել են դրանց մեկնաբանություններ (հայտնի են «պատճառ» կամ «լուծմունք» անուններով)։ Կեսարացու ստեղծագործություններից մեջբերումներ են կատարել իրենց մեկնողական և դավանաբանական բնույթի երկերում Վարդան Արևելցին («Մեկնութիւն Արարածոց», «Կնիք հաւատոյ»), Անանիա Սանահնեցին («Հակաճառութիւն»), Վարդան Այգեկցին («Արմատ հաւատոյ») և այլն։ Կեսարացու ճառերից մի քանիսը պահպանվել են միայն հայերեն թարգմանությամբ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 Zucchetti F. Enciclopedia Treccani (իտալ.)Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1930.
  2. 2,0 2,1 Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes (իսպ.) — 1999.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Любкер Ф. Basilius (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. КанскийСПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 205.
  4. 4,0 4,1 4,2 BeWeB
  5. Catholic-Hierarchy.orgUSA: 1990.
  6. Calendarium Romanum (լատ.): Ex decreto Sacrosancti Œcumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP. VI promulgatum. Editio typicaCivitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis, 1969. — P. 23.
  7. «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, Երևան, 2002, էջ 177։

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բարսեղ Կեսարացի» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո:
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 337