Ալիցիկլիկ միացություններ

Ալիֆատիկ ածխաջրածինները օրգանական քիմիայում-միացություններ են որոնք չեն պարունոկում արոմատիկ համակարգեր։ Ալիֆատիկ միացությունները իրենցից ներկայացնում են բաց շղթաներ(ացիկլիկ միացություններ) կամ փակ(ալիցիկլիկ կամ ցիկլոալիֆատիկ միացություններ)^[1]։ Երբեմն ալիֆատիկ միացություններ են համարվում միյայն ացիկլիկ միացությունները, իսկ ալիցիկլիկ միացությունները, դասվում են առանձին դասի մեջ^[2]։

Ընդհանուր նկարագրություն Օրգանական քիմիայում միացությունները բաժանվում են երկու հիմնական մասի. արոմատիկ միացություններ, որոնք պարունակում են բենզոլային օղակ և նման փակ համակարգեր և ալիֆատիկ միացություններ որոնք չեն պարունակում։ Ալիֆատիկ միացություններում ածխածնի ատոմները առաջացնում են ածխածնային ուղիղ շղթաներ, ճյուղավորված միացություններ և օղակներ(որոնց դեպքում անվանվում են ալիցիկլիկ միացություններ)։ Ածխածնի ատոմնորը կարող են կապված լինել մեկ(ալկեններ), կրկնակի կապեր (ալկեններ) և եռակի կապերով(ալկիններ)։ Բացի ածխածնիծ և ջրածնից շղթային կարող է միացաց լինել թթվածին, ազոտ, ծծումբ, հալոգոններ։ Պարզագույն ալիֆատիկ միացությունն է մեթանը CH₄։ Ալիֆատիկ միացությունների ընդգրկում են ալկանները և նրանց ածանցյալները, ինչպես ճարպաթթուները, ալկենները, ալկինները։ Ացիկլիկ միացություններ Ացիկլիկ միացությունները օրգանական միացություններ են որոնք չեն պարունակում ցիկլիկլեր, և բոլոր ածխածնի ատոմները միացված են պարզ կապերով, ուղիղ կամ ճյուղավորված շղթաներ։ Առանձնացվում է ացիկլիկ միացությունների - հագեցած ածխաջրածինների որոնք կապված են միյայն պարզ կապերով(պարզագույն ներկայացուցիչը մեթան)և չհագեցաց ածխաջրածիններ, որոնցում ածխածնի ատոմները միմյանց հետ կապված են կրկնակի(օր. էթան) եռակի(օր. ացետիլեն) կապերով։

Բանաձև	անունը	CAS-համար	կառուցվածքային բանաձև	դասակարգում
CH₄	մեթան	74-82-8		ալկան
C₂H₂	ացետիլեն	74-86-2		ալկին
C₂H₄	էթիլեն	74-85-1		ալկեն
C₂H₆	էթան	74-84-0		ալկան
C₃H₄	պրոպին	74-99-7		ալկին
C₃H₆	պրոպիլեն	-		ալկեն
C₃H₈	պրոպան	-		ալկան
C₄H₆	1,2-բութադիեն	590-19-2		դիեն
C₄H₆	1-բութին	-		ալկին
C₄H₈	բութեն	-	e.g.	ալկեն
C₄H₁₀	բութան	-		ալկան
C₆H₁₀	ցիկլոհեքսեն	110-83-8		ցիկլոալկեն
C₅H₁₂	Ն-պենտան	109-66-0		ալկան
C₇H₁₄	ցիկլոհեպտեն	291-64-5		ցիկլոալկան
C₇H₁₄	մեթիլցիկլոհեքսան	108-87-2		ցիկլոալկան
C₈H₈	կուբան	277-10-1		ցիկլոալկան
C₉H₂₀	նոնան	111-84-2		ալկան
C₁₀H₁₂	դիցիկլոպենտադիեն	77-73-6		դիեն, ցիկլոալկին
C₁₀H₁₆	ֆելանդրեն	99-83-2		տերպեն
C₁₀H₁₆	α-տերպին	99-86-5		տերպին
C₁₀H₁₆	լիմոնեն	5989-27-5		տերպեն
C₁₁H₂₄	ունդեկան	1120-21-4		ալկան
C₃₀H₅₀	սկվալեն	111-02-4		պոլիեն
C_2nH_4n	պոլիէթիլեն	9002-88-4		ալկան

Ծանոթագրություններ

↑ ↑ aliphatic compounds // IUPAC. Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the «Gold Book»). Compiled by A. D. McNaught and A.Wilkinson. Blackwell Scientific Publications, Oxford (1997). XML on-line corrected version: http://goldbook.iupac.org (2006-) created by M. Nic, J. Jirat, B. Kosata; updates compiled by A. Jenkins. ISBN 0-9678550-9-8. doi:10.1351/goldbook
↑ Химическая энциклопедия: АЛИФАТИЧЕСКИЕ СОЕДИНЕНИЯ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալիցիկլիկ միացություններ» հոդվածին։

[1] tic compounds // IUPAC. Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the «Gold Book»). Compiled by A. D. McNaught and A.Wilkinson. Blackwell Scientific Publications, Oxford (1997). XML on-line corrected version: http://goldbook.iupac.org (2006-) created by M. Nic, J. Jirat, B. Kosata; updates compiled by A. Jenkins. ISBN 0-9678550-9-8. doi:10.1351/goldbook

[2] Химическая энциклопедия: АЛИФАТИЧЕСКИЕ СОЕДИНЕНИЯ

[1]

[2]