Դիտել Սեպտիմիոս Սևերոսի հաղթակամար էջի աղբյուրը

{{Անաղբյուր}}
{{Տեսարժանություն
| Տեսակ = Տեսարժանություն
| Հայերեն անվանում = Սեպտիմիոս Սևերոսի հաղթակամար
| Բնագիր անվանում = Arco di Settimio Severo
| Պատկեր = Arco de Septimio Severo Roma 01.JPG
| Պատկերի նկարագրում = 
| Պատկերի լայնություն = 
|Կարգավիճակ = 
| Երկիր = {{դրոշավորում|Իտալիա}}
| Երկիր2 = 
| Տեղագրության անվանում = [[Հռոմ]]
| Տեղագրություն = [[Հռոմի ֆորում]]
|Կրոնադավանություն = 
|Թեմ = 
|Բարեվայելություն =  
|Շքանշանային ենթարկում = 
|Վանքի տեսակ = 
|Շինության տեսակ = [[հաղթակամար]]
|Նախագծի հեղինակ = 
|Շինարար = 
|Հիմնադիր = [[Սեպտիմիուս Սևերուս]]
|Առաջի հիշատակում = 
|Հիմնադրում = 
|Հիմնական թվականներ = {{Տեսարժանություն/Թվականներ||||||}}
|Վերացված է = 
|Շինարարության սկիզբ = [[205]] թ․
|Շինարարության վերջ = 
|Շինություններ = 
|Կցաշինություններ = [[Կուրիա Յուլիա, Ռոստրա (ամբիոն)|Կուրիա Յուլիա]]
|Հայտնի բնակիչներ = 
|Մասունքներ = 
|Վանահայր = 
|Վիճակ = 
|Կայք = 
|Commons = 
}}

'''Սեպտիմիոս Սևերոսի հաղթակամար''' ({{lang-it|Arco di Settimio Severo}}), կամար [[Հռոմի ֆորում]]ում։ Տեղակայված է [[Կուրիա Յուլիա, Ռոստրա (ամբիոն)|Կուրիա Յուլիայի]] և Ռոստրայի միջև, [[Վիա Սակրա]] փողոցի վրա։ Կառուցվել է [[205]] թվականին [[Սեպտիմիուս Սևերոս]]ի և նրա որդիներ [[Կարակալլա]]յի ու [[Գետա]]յի [[Պարթևստան]]ի դեմ տարած հաղթանակների պատվին (195—203)։

Սեպտիմիոս Սևերոսի մահից հետո նրա որդիներ Կարակալլան և Գետան համատեղ կայսրեր էին։ Կարակալլան [[212]] թվականին կազմակերպում է եղբոր սպանությունը, և բոլոր նրան վերաբերող պատկերները վերացնում է հասարակական կառույցների և հուշարձանների վրայից։ Ըստ այդմ Գետայի պատկերը և նրան նշող մակագրությունները հեռացված են [[հաղթակամար]]ից։

== Նկարագրություն ==
[[Պատկեր:Roma-arcosettimiosevero01.jpg|մինի|300px|Սանտի Լուկա է Մարտինա եկեղեցին և հաղթակամարը]]
Հաղթակամարի բարձրությունը 20,9 մետր է, լայնությունը՝ 23,3 մ, խորությունը՝ 11,2 մ։ Կառուցված է [[աղյուս]]ից և [[տրավերտին]]ից, երեսապատված է [[մարմար]]ե սալիկներով։ Ատտիկի բարձրությունը 5,6 մետր է, նրանում կան 4 սենյակ, ուր կարելի է բարձրանալ աստիճանով։ Հաղթակամարն ունի երեք անցուղի։ Կենտրոնական անցուղու թռիչքի բարձրությունը 12 մ, իսկ լայնությունը՝ 7 մ։ Կողմնային անցուղիների բարձրությունը 7,8 մ, իսկ լայնությունը՝ 3 մ։ Նրանց առջև Ֆորումի կողմից կա մի քանի աստիճան։ Երեք անցուղիները միմյանց միացած են, և այս ճարտարապետական լուծումը կիրառվում է նոր դարաշրջանի շատ հաղթակամարներում։ Հին ժամանակներում հաղթակամարում էր գտնվում Սեպտիմիոս Սևերոսի, Կարակալլայի և Գետտայի արձաններով մարտակառք։ Հենց այդ տեսքով էլ նրանք պատկերված էին հռոմեական մետաղադրամների վրա։ Մեր օրերում մարտակառքը չի պահպանվել։

== Ձևավորում ==
Կամարի ձևավորման ամենախոշոր տարրերը 4 բարձրաքանդակներն են (չափերը՝ 3,92-4,72 մ), որում պատկերված են տեսարաններ՝ Պարթևստանի հետ մղած պատերազմից։ «Պատմությունը» սկսվում է ձախ ցայտաքանդակից, որտեղ ներկայացված է պատերազմին պատրաստվելու տեսարանը, պարթևների հետ ճակատամարտը, կայսեր ուղերձը [[Հռոմեական լեգեոն|լեգեոներներին]], ճակատամարտը, որը գլխավորում էր կայսրը։ Աջակողմյան բարձրաքանդակի վրա ներկայացված է [[Եդեսիա]]յի ճակատամարտը, կայսեր ուղերձը զինվորներին, [[Օսրոյենե]]ի արքա [[Աբգար IX]]-ի անձնատրությունը, հռոմեական ռազմական խորհուրդը։ [[Կապիտոլիում (բլուր)|Կապիտոլիումի]] կողմից աջում պատկերված է Սելևկիայի պաշարումը և պարթևների փախուստը, ինչպես նաև կայսեր ելույթը գրավված քաղաքում։ Աջ կողմում [[Տիզբոն]]ի գրոհն է, և կայսեր ելույթը զինվորների առջև, գրավված թշնամական մայրաքաղաքում։

Կենտրոնական անցուղու կամարի աղեղում կան [[Վիկտորիա (դիցաբանություն)|Վիկտորիայի]] բարձրաքանդակներ։ Կողմնային անցուղիները ձևավորված են գետերի անձնավորումով։ Սյուների հիմքերում կերտված են հռոմեական զինվորների և գերի ընկած պարթևների քանդակներ։
{{Համայնապատկեր|RomanForum01ShiftN gobeirne.jpg|1000px|Սեպտիմիոս Սևերոսի հաղթակամարը Հռոմի ֆորումի կենտրոնում}}

== Պատկերասրահ ==
<gallery mode="packed" heights="120">
Arco di settimio severo, rilievi arco 02.JPG|Կենտրոնական կամարի աղեղի ձևավորումը
Angels - Arch of Septimius Severus - Rome 2016.jpg|Կենտրոնական կամարի բարձրաքանդակներ
Luk Septymiusza Sewera Detal 1DSCF0006.JPG|Հաղթակամարի բարձրաքանդակներ
RomSeptSeverus.JPG|Լատիներեն մակագրություններ
Arco di Settimio Severo Roma 09feb08.jpg|Հաղթակամարի սյուներ
</gallery>

== Տես նաև ==
* [[Հին հռոմեական ճարտարապետություն]]

== Արտաքին հղումներ ==
* [http://sights.seindal.dk/sight/161_Arch_of_Septimius_Severus.html Arch of Septimius Severus]{{ref-en}}
* [http://www.livius.org/a/italy/rome/arch_severus/arch_severus1.html Arch of Septimius Severus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051224170308/http://www.livius.org/a/italy/rome/arch_severus/arch_severus1.html |date=2005-12-24 }}{{ref-en}}
* [http://www.compart-multimedia.com/virtuale/us/roma/rome/ancient_roman_empire/arch_of_septimius_severus.htm Arch of Septimius Severus] photo gallery and virtual reality movie.
* [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Europe/Italy/Lazio/Roma/Rome/_Texts/PLATOP*/Arcus_Septimii_Severi.html Arcus Septimii Severi], article in Platner's Topographical Dictionary of Ancient Rome
* Richard Brilliant, The Arch of Septimius Severus In the Roman Forum, 1963.
* Hinterhöller, Monika, "Der Triumphbogen des Septimius Severus und die historischen Reliefs der Partherkrieg", 2008, GRIN Verlag

{{Հռոմի ֆորում}}
{{Արտաքին հղումներ}}

[[Կատեգորիա:Հին Հռոմի ճարտարապետություն]]
[[Կատեգորիա:Հին հռոմեական մշակույթ]]
[[Կատեգորիա:3-րդ դարում կառուցումն ավարտված շենքեր և կառույցներ]]