Մալթայի նախագահ (մալթ.՝ President ta' Malta) Մալթայի պետության սահմանադրական ղեկավարն է։ Նախագահը նշանակվում է Մալթայի Ներկայացուցիչների պալատի որոշմամբ՝ 5 տարի ժամկետով, երդվում է Սահմանադրությունը «պահպանել և պաշտպանել»[2]։ Մալթայի նախագահը նույնպես ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն կա պետության բոլոր երեք իշխանություններում։ Նրանք խորհրդարանի մի մասն են և պատասխանատու են դատական մարմինների նշանակման համար։ Գործադիր իշխանությունը նշանակում է նախագահը, բայց գործնականում կառավարում է վարչապետը[3]։

Մալթայի նախագահ
մալթ.՝ President ta' Malta
այլ=
այլ=
Պաշտոնավարում է՝
Ջորջ Վելա

սկսած 2019 թվականից
ՏիտղոսՁերդ գերազանցություն
ՆստավայրՍան Անտոնի ամրոց
ՆշանակողՆերկայացուցիչների պալատ
Պաշտոնավարման ժամկետ5 տարի
Անդրանիկ պաշտոնավարԱնտոնի Մամո
Ձևավորում1974 թվականի դեկտեմբերի 13
ԱշխատավարձՏարեկան 64,743 եվրո[1]
Կայքhttps://president.gov.mt/
2014 թվականի դրությամբ Սան Անտոնի պալատում Մալթայի նախագահների ցուցակը

Պաշտոնի ստեղծումը

խմբագրել

Մալթայի նախագահի պաշտոնը (մալթ.՝ President ta' Malta) ստեղծվեց 1974 թվականի դեկտեմբերի 13-ին, երբ Մալթան Ազգերի Համագործակցության կազմում դարձավ հանրապետություն։ Եղիսաբեթ Երկրորդ թագուհին դադարեց լինել պետության ղեկավար և Մալթայի թագուհի (մալթ.՝ Reġina ta' Malta), և վերջին գեներալ-նահանգապետ Անտոնի Մամոն դարձավ Մալթայի առաջին նախագահը։

Չափորոշիչներ

խմբագրել

Անձը չի կարող նշանակվել որպես Նախագահ նշանակվելու, եթե ՝

  • Նրանք Մալթայի քաղաքացի չեն։
  • Նրանք զբաղեցնում էինն կամ զբաղեցնում են Գլխավոր դատական մարմնի կամ Գերագույն դատարանների այլ դատավորի պաշտոնները։
  • Նրանք իրավասու չեն նշանակվել կամ որևէ պետական պաշտոն զբաղեցնել՝ Սահմանադրության 109, 118 և 120 հոդվածների համաձայն։

Պաշտոնի ստանձնում

խմբագրել

Պաշտոն ստանձնելուց առաջ թեկնածուն պետք է երդում տա Մալթայի Ներկայացուցիչների պալատի առջև։

Երդման մեջ ասվում է. «Ես, (առաջադրողի անունը), հանդիսավոր երդվում եմ/հաստատում եմ, որ ես հավատարմորեն կկատարեմ Մալթայի Նախագահի պաշտոնը (կիրականացնեմ Նախագահի գործառույթները), և իմ հնարավորության սահմաններում առավելագույնս կպահպանեմ, կպաշտպանեմ Մալթայի Սահմանադրությունը: (Ուստի օգնիր ինձ Աստծուն):

Ժամանակավոր թափուր աշխատատեղ

խմբագրել

Երբ Նախագահի պաշտոնը ժամանակավորապես թափուր է, մինչև նոր նախագահ նշանակվելը, կամ երբ պաշտոնավարողը բացակայում է Մալթայից, արձակուրդում է, կամ որևէ պատճառով ի վիճակի չէ կատարել Սահմանադրությամբ նրան վերապահված պարտականությունները, այդ պարտականությունները կատարում է վարչապետի կողմից նշանակված անձի կողմից՝ ընդդիմության ղեկավարի հետ խորհրդակցելուց հետո։

Նախագահի դերը

խմբագրել

Նախագահի լիազորություններն են․

  • Նախագահը օրենքներ է հրապարակում։
  • Նախագահը կարող է լուծարել Մալթայի Ներկայացուցիչների պալատը Մալթայի Վարչապետի խնդրանքով կամ կառավարությանն անվստահություն հայտնելու առաջարկի ընդունումից հետո։
  • Նախագահը նշանակում է վարչապետին՝ ելնելով Մալթայի խորհրդարանում ստեղծված իրավիճակից։
  • Նախագահը նշանակում է սահմանադրական մարմինների մեծամասնության անդամներին (վարչապետի համաձայնությամբ)։
  • Նախագահն ընդունում է արտասահմանյան դեսպաններին։
  • Նախագահը կարող է ներում շնորհել (բայց ոչ համաներում) դատապարտված հանցագործների համար։ Նախագահը կարող է նաև նվազեցնել կամ ճնշել քրեական պատժամիջոցները՝ գործելով Կառավարության կողմից այդպիսի պատասխանատվությամբ շնորհված նախարարի խորհրդով։
  • Նախագահը ի պաշտոնե Մալթայի Արդարադատության հանձնաժողովի նախագահն է
  • Նախագահը ի պաշտոնե «Malta Community Chest» հիմնադրամի նախագահն է` բարեգործական հասարակական կազմակերպություն, որի նպատակն է օգնել բարերար հաստատություններին և անհատներին։ Նախագահի ամուսինը հիմնադրամի նախագահի տեղակալն է։
  • Նախագահը հաստատում է Մալթայում պարգևներ։ Մալթայում չի կարող օգտագործվել ազնվականության, պատվի, պարգևատրման, անդամակցության որևէ կոչում, եթե դա չի հաստատվել նախագահի կողմից։ Այդպիսի լիազորված անձանց անունները հրապարակվում են Կառավարության տեղեկագրում։

Նախագահի դերը մանրամասն ներկայացված է «Il-Manwal tal-President tar-Repubblika» անունով մի հրատարակության մեջ, որը գրվել է նախկին նախագահ Ուգո Միֆսուդ Բոննիչիի կողմից[4]։

Պաշտոնական նստավայրեր

խմբագրել

Նախագահի պաշտոնական գրասենյակը գտնվում է Վալետայի Գրոսմաստյերների պալատում։ Նախագահի մյուս նստավայրերն են.

  • Սան Անտոն պալատ՝ Աթարդում - պաշտոնական նստավայր։
  • Վերդալայի պալատը՝ Բուսկետում - ամառանոց։

Նախագահի դրոշը

խմբագրել

Մալթայի նախագահները օգտագործում էին ազգային դրոշը որպես իրենց նախագահական դրոշ մինչև 1998 թվականի դեկտեմբերի 12-ը, երբ հռչակագրով ստեղծվեց Մալթայի նախագահական դրոշը։ Դրոշը ծածանվում է նախագահի պաշտոնական նստավայրերի և գրասենյակների վրա և բոլոր առիթների ժամանակ, որոնցում նրանք ներկա են[5]։

Պաշտոնավարման դադարեցում

խմբագրել

Նախագահի պաշտոնը թափուր է մնում.

  • Եթե նախագահը հրաժարվում է իր պաշտոնից.
  • Այդ պաշտոնում նշանակման պահից հինգ տարի լրանալուն պես.
  • Եթե պաշտոնավարողը հեռացվում է Մալթայի Ներկայացուցիչների պալատի որոշմամբ` իրենց պաշտոնի գործառույթները կատարելու անկարողության հիմքով (անկախ նրանից, թե դա ֆիզիկական կամ մտավոր անբավարարությունից է, կամ որևէ այլ պատճառ)։
  • Եթե Նախագահը մահանում է իր պաշտոնավարման ընթացքում։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. CHAPTER 186 PRESIDENT OF MALTA AND OTHER OFFICERS (SALARIES) ACT
  2. Article 50 and the Second Schedule of the Constitution of Malta
  3. Articles 51, 96 and 78 of the Constitution of Malta
  4. «Il-Manwal tal-President tar-Repubblika» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 17-ին.
  5. «Flags, Symbols, and their uses». About Malta. Government of Malta. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 10-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել