Eho kuatia retepýpe

Simbávue

Vikipetãmegua
Tavakuairetã Simbávue
Republic of Zimbabwe
Dzimba dza mabwe
Simbávue


Poyvi

Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: Unity, Freedom, Work
(Ingleñe'ẽme: «Joaju, sãso, mba'apo»)
Tetã Momorãhéi: Ngaikomborerwe nyika yeZimbabwe
(Shona-pe: «Simbávue yvy hovasapyre»)
Tavusu
(ha táva tuichavéva)
Harare
Ñe'ẽnguéra Ingleñe'ẽ, shona ha 14 ambuéva
Tetãygua réra Simbavuegua
Tekuái reko Mburuvicharape
Tendota
Ombuekoviáva
Emmerson Mnangagwa
Constantino Chiwenga
Tetã Amandaje Parlamento de Zimbabue
Fundación
Rno. Zimbabue
Reino de Butua
Imperio Rozvi
Rodesia
Ñemby Rodesia
Joaty
Sãso
Declarada
Tavakuairetã
RZR
• Hechakuaapyre

1220-1450
1450-1683
1660-1889
1890-1923
1923-1953
1953-1963
Tavetã Joajúgui
11 jasypateĩ 1965
2 jasyapy ary 1970
1 jasypoteĩ ary 1979
18 jasyrundy ary 1980
Yvy apekue Ñemoĩha 59.º
 • Opaite 390757 [1] km²
 • Y (%) imichĩete
Tembe'y 3066 km
Y rembe'y 0 km
Yvyty yvatevéva Monte Nyangani
Ava hetakue Ñemoĩha 88.º
 • Estimación 14438802 hab. (2018)
 • Hetakue 13061239 hab. (2012)
 • Typy'ũ (est.) 33 hab./km²*
PIB (PPA) Ñemoĩha 129.º
 • Opaite (2018) US$ 35 565 sua [2]
 • Per cápita US$ 2.330 dólares [3]
PIB (nominal) Ñemoĩha 115.º
 • Opaite (2018) US$ 19 395 sua [4]
 • Per cápita US$ 1.270 dólar [5]
IDH (2019) Crecimiento 0,563[6] (150.º) – Medio
Viru Dólar RTGS[7] (ZWL)
Ára UTC + 2
 • Arahakúpe UTC + 2
ISO Jehero 716 / ZWE / ZW
Tetã renda tee Ñandutíme .zw
Tetã pumbyry papapy +263
Tetã puhoe papapy Z2A-Z2Z
Tetã aviõ papapy Z
Mba'yrumýi papapy tee ZW
COI Jehero ZIM
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Simbávue, héra tee hína Tavakuairetã Simbávue (Ingleñe'ẽme: Republic of Zimbabwe, upéva niko ou shona ñe'ẽgui Dzimba dza mabwe, «óga ita ijapopyre»), ha'e niko peteĩ tetã hekosãsóva ojejuhúva Áfrika pehẽngue ñemby kuarahyresẽyguápe, ysyry Sambése, chororo Victoria ha ysyry Limpópo mbytépe. Ko tetã hína yguasu rembe'y'ỹva ha ijerére ojejuhu kuarahyreike gotyo Votusuana, yvate gotyo tetã Sámbia, ñemby gotyo oĩ Yvyáfrika ha kuarahyresẽ ngotyo Mosambíke. Simbávue yvy apekue ko'ãgagua hína ku tetã ymaguare héra Ñemby Rodesia yvy apekue. Iñe'ẽ tee niko 16, ingleñe'ẽ ha shona umi ojeipuruvéva. Ko tetã itavusu hína táva Harare.[8]

Karai Robert Mugabe ojupi Simbávue sãmbyhyhára peteĩháicha ary 1980-pe. Ijaty ojokuaikuaáva ZANU-PF ohenonde'a rire tetã mburuvicharã jeporavo guasúpe, ha'e ojupi tetã mburuvicháicha ha ary 1987 guive oporokuái hatã aty ojokuaikuaáva peteĩnte rupive. Mugabe rekuái hatã aja, noñangarekói hetãygua tekoiterapére ha tetãyguakuéra ohasa vai.[9] Ára 15 jasypateĩ ary 2017-pe, ohasa rire peteĩ ary tetãyguakuéra oho táva rapére ombohovái ha oñemoĩ hag̃ua Mugabe rehe, tetã ñorairõhára aty omosẽ Mugabe ha omoĩ chupe ka'irãme golpe de Estado rupive.[10]

Ary 2010 aja ojehecha kuri ko tetã naiporãitéi ojeikove hag̃ua, yvypóra ñakãrapu'ã rechaukaha (IDH) rupi ohupytýnte 0,140 kyta, upéicha upe aja ko tetã niko upe ivaivéva ojeikove hag̃ua.[11] Ko'ãga niko, ojehecha tetã rekuái oñemyatyrõ ha oñemoporã oñangareko porãve hag̃ua avano'õre, upéicha yvypóra ñakãrapu'ã rechaukaha okakuaa ha ary 2016 aja ohupyty 0,516. Sapy'apy'a ojehechameméva oiko ko tetãre kyve'ỹmba téra tetã pehẽngue oñeñuvãmba ýpe ha oñembyaipáva.[12]


Áfrika

Angola | Arhélia | Cháde‎ | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia‎ | Gána | Gavõ‎ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua‎ | Ginéa Mbisáu‎ | Jimbúti‎ | Kamerũ | Kávo Véyde‎ | Kéña‎ | Komóra‎ | Lesóto‎ | Livéria‎ | Lívia | Maláui‎ | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y‎ | Marruéko‎ | Maurísio‎ | Mauritáña‎ | Mosambíke | Mbenĩ‎ | Namívia‎ | Nihéria | Níher‎ | Rruánda‎ | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe‎ | Séichele‎ | Senegal | Siérra Leõ‎ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika‎ | Yvy Sundã