Wikipedia

Hargeisa

Hargeisa[Cómpre referencia] (somalí: 'Hargeysa', árabe: هرجيسا[1][2]) é a capital de Somalilandia, unha república autoproclamada que é recoñecida internacionalmente como unha rexión autónoma de Somalia.[3]

Modelo:Xeografía políticaHargeisa
Hargeysa (so) Editar o valor en Wikidata
Imaxe
Localización
lang=gl Editar o valor en Wikidata Mapa
 9°33′56″N 44°03′38″L / 9.56556, 44.06056
Region of Somaliland (en) TraducirWoqooyi Galbeed (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Capital de
Poboación
Poboación760.000 (2015) Editar o valor en Wikidata (23.030,3 hab./km²)
Xeografía
Superficie33 km² Editar o valor en Wikidata
Altitude1.260 m Editar o valor en Wikidata
Organización política
• Xefe do gobernoAbdikarim Ahmed Mooge (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Outro
Irmandado con
Páxina webhargeisacitygov.org Editar o valor en Wikidata

Durante a Idade Media, Hargeisa formou parte do Sultanato de Adel. A cidade máis tarde en 1941 sucedeu a Berbera como a capital do protectorado da Somalilandia Británica. En 1960, o protectorado logrou a independencia e unida co Territorio en fideicomiso de Somalia (a antiga Somalia italiana) para formar a República de Somalia (Somalia) o 1 de xullo.[4][5]

Hargeisa está situada nun val nas montañas de Galgodon (Ogo), e séntase nunha elevación de 1.334 m.. É un importante sitio da arte rupestre do período Neolítico, a cidade é tamén un centro comercial para o corte de pedras preciosas, a construción, os servizos públicos e a importación/exportación, entre outras actividades.[1]

Etimoloxía

editar

O topónimo Hargeisa significa literalmente "o lugar onde ocultar se vende".[6] Aínda que se sabe pouco sobre a historia da cidade antes do século XIX,[6] A enciclopedia Aethiopica suxire que o asentamento pode haber evolucionado na última metade da década de 1800 como un asentamento Qadiriyya establecido polo Sheik Maddar, preto dun oasis utilizado polos pastores nómades no camiño á cidade de Harar. Polo tanto, propón que o nome "Hargeisa" posiblemente deriva do sobrenome de Harar as-sagir, que significa "Harar o pequeno".[7]

Historia

editar

Prehistoria

editar
 
A arte rupestre do complexo Laas Geel nos arredores de Hargeisa

Numerosa arte rupestre da época neolítica atópase no complexo Laas Geel, nos arredores de Hargeisa. Durante novembro e decembro de 2002, levouse a cabo un estudo arqueolóxico na zona por un equipo francés de investigadores. O obxectivo da expedición era buscar abrigos rochosos e covas que conteñen recheos arqueolóxicos estratificados capaces de documentar o período en que a economía de produción apareceu nesta parte de Somalia (circa quinto e segundo milenio adC). Durante o transcurso da enquisa, o equipo arqueolóxico francés descubriu a arte rupestre de Laas Geel, que abarca unha superficie de dez nichos de roca (covas). Nun excelente estado de conservación, as pinturas mostran figuras humanas coas súas mans levantadas e enfrontándose a vacas de cornos longos e sen chepa.[8]

A arte rupestre era coñecida polos habitantes da zona durante séculos antes do descubrimento francés. Pero, a existencia do sitio non fora transmitida á comunidade internacional. En novembro de 2003, unha misión regresou a Laas Geel e un equipo de expertos levou a cabo un estudo detallado das pinturas e o seu contexto prehistórico.

O norte de Somalia, en xeral, é o fogar de numerosos sitio arqueolóxicos, con arte rupestre e/ou edificios antigos que se atopan en Haylan, Qa’ableh, Qombo'ul e El Ayo. Con todo, moitas destas vellas estruturas aínda non se exploraron correctamente, un proceso que podería axudar a botar máis luz sobre a historia local e facilitar a súa preservación para a posteridade.[9]

Somalilandia Británica

editar
 
mercado das mulleres en Hargeisa, protectorado da Somalia Británica.

En 1888, trala firma de sucesivos tratados cos entón Sultáns gobernantes do pobo somalí como Mohamoud Ali Shire do Sultanato Warsangali, os británicos estableceron un protectorado na rexión coñecida como Somalilandia Británica[10] Os británicos tiñan a gornición do protectorado de Adén no actual Iemen, administrado desde a India británica ata 1898. A Somalilandia británica foi entón administrado polo Ministerio de Exteriores ata 1905 e despois pola Oficina Colonial.

Berbera, un importante porto comercial no Mar Vermello, foi a primeira capital do protectorado debido á súa importancia estratéxica. Con todo, a capital trasladouse desde Berbera a Hargeisa, e a cidade obtivo a capitalidade en 1941. Durante a Campaña de África Oriental, o protectorado foi ocupado por Italia en agosto de 1940, pero foi reconquistado polos británicos en marzo de 1941.

O protectorado obtivo a súa independencia o 26 de xuño de 1960 como o Estado de Somalilandia,[11][12] antes da posterior unión co Territorio en fideicomiso de Somalia (a antiga Somalia italiana) para formar o República de Somalia.[13]

1960-1980

editar
 
monumento a un MiG en Hargeisa para conmemorar a separación da rexión de Somalilandia do resto de Somalia durante os anos 1980[14]

No período posterior á independencia, Hargeisa administrouse como a capital da provincia de Woqooyi Galbeed de Somalia. Numerosos novos proxectos de desenvolvemento foron presentados posteriormente na cidade polo goberno somalí. Entre estas iniciativas estaba a creación en 1977 do Museo Provincial Hargeisa. Foi o primeiro museo que se estableceu en Somalia desde a independencia en 1960.[15] O Aeroporto Internacional Hargeisa tamén foi renovado e modernizado, co obxectivo final de dotar ás instalacións para dar cabida a avións máis grandes e ofrecer máis destinos.[16]

 
O Aeroporto Internacional Hargeisa foi renovado e modernizado durante os anos 1980

Como consecuencias da fracasada campaña de Ogaden de finais de 1970, o goberno socialista no poder da República Democrática de Somalia ao mando do Maior Xeneral Mohamed Siad Varre comezou a arrestar os funcionarios do goberno e militares baixo sospeita de participación nun errado golpe de Estado de 1978.[17][18] A maioría das persoas que supostamente axudaron a planear o golpe foron executados sumariamente.[19] Con todo, varios funcionarios lograron escapar ao estranxeiro e comezaron a formar o primeiro de varios grupos disidentes dedicados a derrocar o goberno de Varre pola forza.[20] Entre estes grupos rebeldes estaba o Movemento Nacional Somali (SNM), que foi apoiado polo entón gobernante réxime comunista de Etiopía. A fins de 1980, o grupo insurxente logrou capturar Hargeisa, o que provocou os ataques aéreos das forzas gobernamentais. Os bombardeos subseguintes e o lume cruzado cobrouse miles de vítimas e destruíu gran parte da cidade.[21]

Reconstrución

editar
 
Unha zona residencial en Hargeisa

Despois do colapso do goberno central de Somalia e o inicio da guerra civil en 1991, os secesionistas SNM na parte noroeste do país declararon unilateralmente a independencia. Un lento proceso de reconstrución da infraestrutura comezou posteriormente en Hargeisa e outras cidades da rexión.

Desde 1991, Hargeisa sufriu un lavado de face a grande escala. As renovacións financiáronse en gran parte polos empresarios locais, así como os expatriados somalís que envían remesas de fondos aos seus familiares na rexión a través dalgúns dos diferentes operadores de transferencia de diñeiro de propiedade de Somalia.[22] A maior parte dos edificios residenciais e comerciais destruídos xa se reconstruíron, e erixiron moitas novas estruturas. Os edificios dunha planta da cidade tamén están dando paso progresivamente a edificios de varios pisos e rañaceos.

Xeografía

editar

Localización e hábitat

editar

Hargeisa está situado nunha zona montañosa, nun val pechado do noroeste do altiplano Galgodon (Ogo). Atópase a unha altura de 1.334 m por encima do nivel do mar.

 
Campiña Hargeisa.

A cidade adoitaba estar rodeada por bosques cando era máis pequena en tamaño, pero no campo ao redor dela aínda atópanse pequenos zombros. Cerca Hargeisa atópase fértil Sheikh e as montañas Daallo, que reciben grandes cantidades de choiva. Ao sur da cidade esta a sabana de Haud(Baligubadle), que atrae a moitas especies diferentes de flora e fauna a pastar na zona.

Hargeisa está situado preto da cidade de Gabiley, que serve como un centro agrícola no norte de Somalia. A área de Allay-Baday desa cidade produce toneladas de tomates e cebolas cada mes durante a tempada de choivas. A cidade de Arabsiyo tamén se atopa preto, e destaca pola súa produción de limóns.

Debido a súa relativa fertilidade e vexetación, os animais salvaxes de calquera raza veñen á zona de Hargeisa e pastan nos pasteiros da sabana. A fauna que se pode atopar nas zonas rurais da cidade inclúen os kudu, xabaríns, asno salvaxe somalí, Phacochoeruss, antílopes, ovellas de Somalia, cabras, camelos, e moitos tipos diferentes de aves. Tamén hai varios zoolóxicos públicos e privados. Ao sur de Hargeisa é unha sabana de pasteiros, que atrae a moito tipo de vida silvestre da zona, incluíndo leóns e leopardos.

Clima

editar

Hargeisa ten unha clima semiárido ( Köppen: BSh). A cidade en xeral, ten invernos cálidos e veráns calorosos. Con todo, malia a súa situación nos trópicos, debido á grande altitude Hargeisa, de cando en cando, experimenta climas extremos moi cálido ou moi frío. Este é un trazo pouco frecuente en rexións con climas semiáridos. A cidade recibe a maior parte da súa precipitación entre os meses de abril e setembro, cunha media de pouco menos de 400 mm de choiva ao ano. As temperaturas medias mensuais en Hargeisa son de 18 °C nos meses de decembro e xaneiro a 24 °C no mes de xuño.

Datos climáticos para Hargeisa
Mes Xan Feb Mar Abr Mai Xuñ Xul Ago Set Out Nov Dec Anual
Media máxima en °C 24,2 26,6 28,7 29,2 30,5 31 29,2 29,2 30,5 28,2 26 23,7 28,08
Media diaria en °C 17,7 18,7 21,6 23 24,1 24,3 23,6 23,6 23,6 24,1 18,7 18 21,7
Media mínima en °C 11,6 12,6 15 16,6 17,7 17,7 17,1 17,1 17,1 15 13,1 12,1 15,23
Chuvia media mm 2 7 29 66 61 35 52 67 64 21 7 2 413
Media de días con chuvia 0 1 2 4 6 7 5 8 7 3 1 0 44
Humidade relativa media (%) 65 65 58 57 56 55 53 53 55 56 61 64 58,2
Media de horas de sol diarias 8 9 9 8 9 8 7 7 8 9 9 9 8,3
Fonte #1: FAO (UN)[23]
Fonte #2: Weather2Travel (rain, rain days, sunshine)[24]

Administración

editar
 
Sala de reunións da Cámara de Representantes.

Situado na provincia de Woqooyi Galbeed na rexión de Somalilandia, Hargeisa é a sede do parlamento rexional, o palacio presidencial e os ministerios do goberno.[25]

A administración municipal esta dirixida actualmente por Abdurrahman Mahmoud Aidiid (Soltelco). Un membro de Paz, Unidade, e Desenvolvemento (Kulmiye), a asociación política gobernante na rexión, foi elixido Alcalde o 14 de abril de 2013, por un quórum de 24 concelleiros da cidade.[26]

Demografía

editar

Segundo Demographia, Hargeisa ten unha poboación de ao redor de 750.000 habitantes en 2015. É a 652º cidade máis grande do mundo polo tamaño da poboación. A área urbana ocupa 65 km², cunha densidade de poboación de 11.600 hab/km²}}[27] Está habitada principalmente por persoas de etnia somalí, co clan Isaaq ben representado.

Economía

editar
 
Qani Abdi Alin, propietario da empresa de confección Dheeman, na presentación do Fondo de Cooperación para as empresas comerciais locais.

Hargeisa é o centro financeiro para moitas industrias empresariais que van desde talladores de xemas, á construción, procesamento de alimentos, comercio retallista e as empresas de importación e exportación

Transporte

editar

Os autobuses son a forma máis común de transporte público en Hargeisa. Existen unha serie de rutas que serven case todos os distritos da cidade. Tamén están dispoñibles servizos de autobuses inter urbanos, que conectan Hargeisa a outras das principais cidades e pobos do norte de Somalia, incluíndo Burao, Berbera e Borama.

 
Os vehículos nunha rúa principal, nos suburbios de Hargeisa.

Co crecemento do desenvolvemento urbano, xurdiron varias novas empresas de Taxis en Hargeisa. Son unha creación dos empresarios locais e expatriados somalís que volveron a investir na súa cidade natal. As empresas contan con alta calidade e o transporte de taxi é seguro a todas as partes da cidade, e ofrecen oportunidades de emprego a longo prazo.

Para o transporte aéreo, a cidade é servida polo Aeroporto Internacional de Hargeisa. As compañías privadas de propiedade somalí Daallo Airlines e Jubba Airways ofrece voos nacionais desde a instalación a varias outras cidades de Somalia, como a Mogadiscio, Bosaso e Galkayo. Tamén están dispoñibles viaxes a destinos internacionais, incluíndo a Djibouti e Dubai.

Notas

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 "Hargeisa". Jubba Airways. Arquivado dende o orixinal o 22 de xaneiro de 2013. Consultado o 18 July 2013. 
  2. ↑ "Somalia: largest cities and towns and statistics of their population". world-gazetteer.com. Arquivado dende o orixinal o 09 de febreiro de 2013. Consultado o October 19, 2012. 
  3. ↑ [1] Arquivado 28 de maio de 2012 en Wayback Machine. Somaliland’s Quest for International Recognition and the HBM-SSC Factor
  4. ↑ Worldstatesmen – Somalia
  5. ↑ Encyclopædia Britannica, The New Encyclopædia Britannica, (Encyclopædia Britannica: 2002), p.835
  6. ↑ 6,0 6,1 Briggs, Philip (2012). Somaliland: With Addis Ababa & Eastern Ethiopia. Bradt Travel Guides. p. 10. ISBN 1841623717. 
  7. ↑ Ficadorey, Gianfranco (2008). "Ha". Basic Reference (NY, USA: Thomson/Gale) 3: 1032. 
  8. ↑ The Journal of African Archeology Volume 1.2 (2003) Chapter 3
  9. ↑ Michael Hodd, East African Handbook, (Trade & Travel Publications: 1994), p.640.
  10. ↑ Hugh Chisholm (ed.), The encyclopædia britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information, Volume 25, (At the University press: 1911), p.383.
  11. ↑ "Somaliland Marks Independence After 73 Years of British Rule" (fee required). The New York Times. 1960-06-26. p. 6. Consultado o 2008-06-20. 
  12. ↑ "How Britain said farewell to its Empire". BBC News. 2010-07-23. 
  13. ↑ Encyclopaedia Britannica, The New Encyclopaedia Britannica, (Encyclopaedia Britannica: 2002), p.835
  14. ↑ "Close Residents of Somaliland sit under a war memorial of a MiG fighter jet in the centre of town in Hargeisa". Reuters. 19 May 2013. Consultado o 11 February 2014. 
  15. ↑ Cobelj, Stefanja (April 24, 2009). "The Provincial Museum of Hargeisa". Museum International. doi:10.1111/j.1468-0033.1986.tb00633.x. 
  16. ↑ Economist Intelligence Unit (Great Britain), Country report: Uganda, Ethiopia, Somalia, Djibouti, (The Unit: 1986), p.43.
  17. ↑ ARR: Arab report and record, (Economic Features, ltd.: 1978), p.602.
  18. ↑ Ahmed III, Abdul. "Brothers in Arms Part I" (PDF). WardheerNews. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 03 de maio de 2012. Consultado o February 28, 2012. 
  19. ↑ New People Media Centre, New people, Issues 94–105, (New People Media Centre: Comboni Missionaries, 2005).
  20. ↑ Nina J. Fitzgerald, Somalia: issues, history, and bibliography, (Nova Publishers: 2002), p.25.
  21. ↑ Jimcaale, Cabdirahman (2002). Consolidation and decentralization of government institutions. Academy for Peace and Development. p. 19. 
  22. ↑ "UK Somali Remittances Survey" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 09 de novembro de 2020. Consultado o 16 de setembro de 2015. 
  23. ↑ "Climate of Somalia FAOSWALIM" (PDF). Somalia Water and Land Information Management, FAO Nairobi, Kenya. October 2007. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 20 de outubro de 2013. Consultado o 1 July 2014. 
  24. ↑ "Hargeisa Climate and Weather Averages, Somalia". Weather2Travel. Consultado o 2014-07-01. 
  25. ↑ Hargeisa City Hall Arquivado 16 de xaneiro de 2013 en Archive.is. Retrieved on 2012-10-17. (2000 est.)
  26. ↑ Qaran News (14 April 2013). "Kulmiye’s Abdirahman Soltelco New Mayor Of Hargeisa". Qaran News. Arquivado dende o orixinal o 24 de abril de 2013. Consultado o 18 July 2013. 
  27. ↑ "Demographia World Urban Areas" (PDF). Demographia. Consultado o 19 March 2015. 

Véxase tamén

editar

Ligazóns externas

editar
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hargeisa&oldid=6785431»