حیات فرازمینی

این مقاله دربارهٔ تمام اشکال حیات فرازمینی است. برای فضایی‌هایی با هوش مشابهٔ انسان، هوش فرازمینی را ببینید.

برخی از تلاش‌های بین‌المللی برای جستجوی حیات فرازمینی، به صورت ساعتگرد از بالا سمت چپ:

• جستجو برای سیارات فراخورشیدی (تصویر: تلسکوپ کپلر)
• رهگیری سیگنال‌های فرازمینی نشانگر وجود موجودات هوشمند (تصویر: تلسکوپ آلن)
• کاوش رباتیک منظومهٔ شمسی (تصویر: مریخ‌نورد کنجکاوی)

زیست فرازمینی (به انگلیسی: Extraterrestrial life)، زندگی بیگانه یا به زبان عامیانه آدم فضایی‌ها، به زندگی گفته می‌شود که سرچشمهٔ آن کرهٔ زمین نباشد. تاکنون هیچ گونه زندگی فرازمینی به‌طور قطعی شناسایی نشده است. این گونه زندگی می‌تواند از اشکال ساده مانند پروکاریوت‌ها گرفته تا موجودات هوشمند را که ممکن است تمدن‌هایی بسیار پیشرفته‌تر از انسان به وجود آورده باشند شامل شود. معادلهٔ دریک گمانه‌زنی دربارهٔ وجود زندگی هوشمند در جای دیگری از جهان هستی است. علم بررسی زندگی فرازمینی، اخترزیست‌شناسی نام دارد.

گمانه‌زنی‌ها دربارهٔ احتمال وجود جهان‌های مسکونی بیرون از سیارهٔ زمین به دوران باستان بازمی‌گردد. نویسندگان مسیحی اولیه دربارهٔ «کثرت دنیاها» که در آثار اندیشمندان قدیمی‌تری نظیر دموکریت مطرح شده، اندیشیده‌اند. آگوستین در شهر خدا به باور اپیکور دربارهٔ جهان‌های بی‌شمار «در سراسر گسترهٔ بی‌پایان فضا» (که در اصل در نامه‌ای به هرودوت بیان شده بود) اشاره کرده است.

نویسندگان پیشامدرن معمولاً بر این باور بودند که در «جهان‌های فرازمینی» موجودات زنده زندگی می‌کنند. ویلیام ووریلونگ، در سدهٔ پانزدهم، از احتمال سفر عیسی مسیح به جهان‌های فرازمینی برای هدایت ساکنان آن‌ها نوشته است. نیکلاس کوسایی در سال ۱۴۴۰ نوشت که زمین مانند دیگر اجرام آسمانی قابل دیدن در فضا یک «ستارهٔ درخشان» است و به دلیل لایه‌ای از «درخشندگی سوزان» در لایهٔ بیرونی جو، از بیرون همانند به خورشید به نظر می‌رسد. او احتمال می‌داد که همهٔ اجرام فرازمینی از جمله خورشید میزبان انسان، گیاه و جانوران باشند. رنه دکارت باور داشت هیچ راهی برای اثبات اینکه «موجودات هوشمند» در ستارگان زندگی نمی‌کنند وجود ندارد، اما وجود آن‌ها صرفاً حدس و گمان است.

از میانه‌های سدهٔ بیستم، پژوهش‌های بسیاری برای جستجوی نشانه‌های زندگی فرازمینی انجام شده است که شامل جستجو برای زندگی حاضر و منقرض شده، و جستجوی محدودتر برای زندگی هوشمند می‌شود. بسته به نوع جستجو، روش‌ها از تجزیه و تحلیل داده‌های تلسکوپ تا رادیوهایی که برای تشخیص و انتقال ارتباطات استفاده می‌شوند، متفاوت است.

مفهوم زندگی فرازمینی، به ویژه زندگی هوشمند فرازمینی، تأثیر فرهنگی بزرگی داشته است، خاصه در داستان‌های تخیلی. داستان‌های علمی-تخیلی مخاطبان بسیاری را در معرض ایده‌های علمی قرار داده‌اند، طیف گسترده‌ای از احتمالات را تخیل کرده‌اند و بر علاقهٔ همگانی و دیدگاه‌ها دربارهٔ زندگی فرازمینی تأثیر گذاشته‌اند. یکی از بحث‌های رایج، دربارهٔ عقلانیت کوشش برای برقراری ارتباط با موجودات هوشمند فرازمینی است؛ برخی روش‌های تهاجمی را برای کوشش جهت برقراری ارتباط با زندگی هوشمند تشویق می‌کنند. گروهی دیگر، با استناد و گواهمندی به گرایش جوامع پیشرفته‌تر انسانی در به بردگی درآوردن یا نابود کردن جوامع کمتر پیشرفته، استدلال می‌کنند شاید جلب توجه به زمین خطرناک باشد.

پیش‌زمینه

اگر زندگی فرازمینی وجود داشته باشد، طیف گسترده‌ای از موجودات را در بر می‌گیرد، از میکروارگانیسم‌های ساده و جانداران چندسلولی همانند جانوران یا گیاهان، تا موجودات هوشمند بیگانهٔ پیچیده همانند انسان‌ها. دانشمندان هنگام صحبت از زندگی فرازمینی، همهٔ این اشکال را در نظر می‌گیرند. ممکن است زندگی فرازمینی پیکربندی‌های متفاوتی داشته باشد، اما دانشمندان برای سادگی از سلسلهٔ مراتب موجودات زندهٔ زمین استفاده می‌کنند، زیرا تنها موردی است که انسان تاکنون شناخته است.

برپایهٔ نظریات مرتبط با مه‌بانگ، همهٔ جهان هستی در سرآغاز گرمای بسیار بالایی برای وجود زندگی داشت. ۱۵ میلیون سال بعد به دمای معتدل رسید، اما هنوز عناصر سازندهٔ موجودات زنده وجود نداشتند. تنها عناصری که در آن زمان به وفور یافت می‌شدند، هیدروژن و هلیوم بودند. کربن و اکسیژن (و پس از آن آب) تا ۵۰ میلیون سال بعد، از طریق همجوشی ستارگان به وجود آمدند. در آن زمان، مشکل پیدایش زندگی دما نبود، بلکه کمیابی عناصر سنگین آزاد بود. سامانه‌های سیاره‌ای پدید آمدند و نخستین ترکیبات آلی ممکن است در قرص پیش‌سیاره‌ای از دانه‌های غباری تشکیل شده باشند که در پایان سیارات سنگی مانند زمین را به وجود آوردند. اگرچه زمین پس از تولد در حالت گدازه (مذاب) بود و محتملا هر مادهٔ آلی که در آن می‌افتاد را می‌سوزاند، اما پس از خنک شدن پذیرای مواد بیشتری بود. زندگی پس از ایجاد شرایط مناسب در زمین با فرآیندی شیمیایی به نام بی‌جان‌زایی آغاز شد. از دیدگاهی دیگر، ممکن است زندگی کمتر به وجود آمده باشد، سپس - برای نمونه بدست شهاب‌واره‌ها - میان سیارات زیست‌پذیر در فرآیندی به نام پان‌اسپرمیا گسترش یافته باشد.

پیرامون یک ستاره، بازه‌ای از فاصله وجود دارد به نام کمربند زندگی یا «منطقهٔ گلدیلاکس» که آب می‌تواند در آن در دمای مناسب برای وجود به صورت مایع در سطح سیاره‌ای باشد. این منطقه نه خیلی به ستاره نزدیک است، جایی که آب به بخار تبدیل می‌شود، نه خیلی دور، جایی که آب مثل سنگ یخ می‌زند. این تقریب خوبی است، اما زیست‌پذیری سیاره‌ای موضوع پیچیده‌تری است و عوامل مختلفی آن را تعیین می‌کنند. بودن در کمربند زندگی برای زیست‌پذیر بودن یک سیاره بسنده نیست، حتی به این معنی نیست که واقعاً چنین آب مایعی آنجا وجود دارد. زهره در کمربند زندگی سامانهٔ خورشیدی است، اما به دلیل شرایط جو خود آب مایع ندارد. سیارات غول‌پیکر یا غول‌های گازی حتی اگر به اندازهٔ کافی به ستاره‌هایشان به عنوان مشتری‌های داغ نزدیک باشند، به دلیل فشارهای جوی خرد کننده، زیست‌پذیر در نظر گرفته نمی‌شوند. فاصله‌های واقعی برای کمربند زندگی بسته به گونهٔ ستاره متفاوت است و حتی فعالیت خورشیدی هر ستارهٔ خاص بر زیست‌پذیر بودن تأثیر می‌گذارد. گونهٔ ستاره همچنین مدت زمان وجود کمربند زندگی را تعیین می‌کند، زیرا حضور و محدودیت‌های آن همراه با تکامل ستاره‌ای ستاره تغییر خواهد کرد.

زندگی روی زمین در سراسر سیاره بسیار گسترده است و در درازای زمان تقریباً با همهٔ محیط‌های موجود در آن حتی خصمانه‌ترین آن‌ها سازگار شده است. در نتیجه، استنباط می‌شود که زندگی در سایر اجرام آسمانی ممکن است به همان اندازه سازگار باشد. با این حال، سرچشمهٔ زندگی ارتباطی با سهولت سازگاری آن ندارد و ممکن است نیازهای بیشتری داشته باشد. ممکن است یک سیاره یا ماه حتی اگر زیست‌پذیر باشد، هیچ زندگیی روی آن نباشد.

احتمال وجود زندگی

مقاله‌های اصلی: معادله دریک و هوش فرازمینی

اینکه آیا زندگی و هوش فرازمینی در جهان هستی فراگیر هستند یا کمیاب، همچنان مشخص نیست. فرضیهٔ فراگیر بودن زندگی فرازمینی بر سه بخش استوار است. اول، گستردگی جهان این امکان را فراهم می‌کند که سیارات پرشماری همانندی زیادی به زمین از نظر زیست پذیری داشته باشند و عمر جهان هستی نیز به این معناست که زمان کافی برای فرآیندی دراز همانند آنچه در زمین رخ داد وجود داشته است. دوم، عناصر شیمیایی سازندهٔ زندگی مانند کربن و آب در سراسر جهان فراگیر هستند. سوم اینکه قوانین فیزیکی در هستی ثابت هستند، به این معنی که نیروهای تسهیل‌کننده یا مانع از وجود زندگی همان‌هایی خواهند بود که در زمین وجود دارند. برپایهٔ این استدلال که بدست دانشمندانی مانند کارل ساگان و استیون هاوکینگ مطرح شده است، وجود نداشتنِ زندگی در جای دیگری به جز زمین غیرقابل تصور به نظر می‌رسد. این استدلال در اصل کوپرنیکی — که بیان می‌کند زمین جایگاه بی‌همتایی در جهان هستی ندارد — و اصل میانه‌روی — که بیان می‌کند زندگی روی زمین هیچ ویژگی خاصی ندارد — تجسم یافته است.

برخی دیگر از نویسندگان برعکس بر این باورند که زندگی در کیهان، یا دست‌کم زندگی چندسلولی، ممکن است واقعاً کمیاب باشد. فرضیهٔ زمین سیارهٔ بی‌همتا می‌گوید زندگی روی زمین به دلیل مجموعه‌ای از عوامل — از موقعیت در کهکشان و پیکربندی سامانهٔ خورشیدی تا ویژگی‌های محلی سیاره — امکان‌پذیر شده است و بعید است که تمام این الزامات به‌طور همزمان بدست سیارهٔ دیگری برآورده شوند. طرفداران این فرضیه در نظر می‌گیرند که گواهی‌های بسیار کمی حاکی از وجود زندگی فرازمینی وجود دارد و وجود زندگی فرازمینی هم‌اکنون صرفاً یک امکانِ مطلوب است و نه یک توضیح علمی بخردانه و معقول برای داده‌های موجود.

در سال ۱۹۶۱، فرانک دریک، ستاره‌شناس و اخترفیزیک‌دان، معادلهٔ دریک را به‌عنوان راهی برای برانگیختن گفتگوی علمی در نشستی دربارهٔ جستجوی هوش فرازمینی (SETI) ابداع کرد. معادلهٔ دریک یک استدلال احتمالی است که برای تخمین شمار تمدن‌های فعال و ارتباط‌گیرندهٔ فرازمینی در کهکشان راه شیری استفاده می‌شود. معادلهٔ دریک چنین است:

$N=R_{\ast }\cdot f_{p}\cdot n_{e}\cdot f_{\ell }\cdot f_{i}\cdot f_{c}\cdot L$

که در آن

N = شمار تمدن‌های کهکشان راه شیری که اکنون می‌توانند در محیط میان‌سیاره‌ای ارتباط برقرار کنند

و

R_* = میانگین نرخ شکل‌گیری ستاره در کهکشان ما

f_p = نسبت ستاره‌هایی که دارای سیاره هستند

n_e= میانگین شمار سیاراتی که به‌طور بالقوه می‌توانند از زندگی پشتیبانی کنند

f_l= نسبت سیاراتی که واقعاً از زندگی پشتیبانی می‌کنند

f_i= نسبت سیاراتی که دارای زندگی هستند که به زندگی هوشمند (تمدن‌ها) تبدیل می‌شوند

f_c= نسبت تمدن‌هایی که فناوری نیاز برای مخابرهٔ نشانه‌های قابل تشخیص از وجود خود به فضا را گسترش می‌دهند

L = مدت زمانی که چنین تمدن‌هایی نشانه‌های قابل تشخیص را به فضا مخابره می‌کنند

معادلهٔ دریک چنین است اما اعداد سمت راست معادله فرضی هستند.

$10{,}000=5\cdot 0.5\cdot 2\cdot 1\cdot 0.2\cdot 1\cdot 10{,}000$

معادلهٔ دریک از زمان مطرح شدنش بحث‌برانگیز بوده است، زیرا با وجود اینکه به شکل معادله‌ای ریاضی نوشته شده، هیچ‌کدام از مقادیر آن در آن زمان مشخص نبودند. اگرچه ممکن است در پایان برخی از مقادیر اندازه‌گیری شوند، اما برخی دیگر بر اساس علوم اجتماعی هستند و ذاتاً قابل شناخت نیستند. این موضوع، نتیجه‌گیری قابل توجهی را از معادله امکان‌پذیر نمی‌سازد.

برپایهٔ دیده‌های تلسکوپ فضایی هابل، نزدیک ۲ تریلیون کهکشان در جهان قابل مشاهده وجود دارد. تخمین زده می‌شود که دست‌کم ۱۰ درصد از تمامی ستاره‌های همانند خورشید، یک سامانهٔ سیاره‌ای داشته باشند، یعنی ۷۰۱۸۶۲۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۶٫۲۵×۱۰^۱۸ ستاره در جهان قابل مشاهده وجود دارند که سیاراتی به دور آن‌ها می‌چرخند. حتی اگر فرض شود تنها یک میلیارد از این ستاره‌ها دارای سیاره‌ای با توانایی پشتیبانی از زندگی باشند، حدود ۶٫۲۵ میلیارد سامانهٔ سیاره‌ای توانایی پشتیبانی از زندگی در جهان قابل مشاهده را خواهد داشت. بررسیی در سال ۲۰۱۳ بر اساس نتایج فضاپیمای کپلر تخمین زد که کهکشان راه شیری دست‌کم به اندازهٔ شمار ستاره‌هایش، یعنی ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد سیاره بیرون از سامانهٔ خورشیدی دارد.

تناقض ظاهری میان تخمین‌های بالای احتمال وجود تمدن‌های فرازمینی و نبود شواهدی برای چنین تمدن‌هایی به «پارادوکس فرمی» شناخته‌شده است. دنیس ویلیام سیاما ادعا می‌کند که وجود زندگی در جهان به ثابت‌های بنیادی مختلف بستگی دارد. ژی-وی وانگ و ساموئل ال. براونشتین می‌گویند بدون درک کامل این ثابت‌ها، ممکن است به اشتباه جهان را به گونه‌ای درک کنیم که هوشمندانه برای زندگی طراحی شده است. این دیدگاه، دیدگاه رایج پایه بر اینکه جهان ما در امکان میزبانی زندگی بی‌همتا است را به چالش می‌کشد و توضیحی بالقوه برای پارادوکس فرمی ارائه می‌دهد.

اساس بیوشیمیایی

شرط نخست بنیادی برای زندگی، وجود محیطی با ترمودینامیک غیرتعادلی است، به این معنی که تعادل ترمودینامیکی باید بدست منبعی از انرژی شکسته شود. منابع سنتی انرژی در کیهان، ستاره‌ها هستند – مانند زندگی روی زمین که به انرژی خورشید وابسته است. با این حال، منابع انرژی جایگزین دیگری نیز وجود دارند، مانند آتشفشان‌ها، فعالیت‌های زمین‌ساختی صفحه‌ها و چاه‌های گرمابی. در اعماق اقیانوس، اکوسیستم‌هایی روی زمین وجود دارند که نور خورشید دریافت نمی‌کنند و به جای آن، انرژی خود را از دودکش‌های سیاه تأمین می‌کنند. میدان‌های مغناطیسی و پرتوزایی نیز به عنوان منابع انرژی پیشنهاد شده‌اند، اگرچه کارایی کمتری دارند.

زندگی روی زمین برای انجام واکنش‌های بیوشیمیایی به آب در حالت مایع به عنوان حلال نیاز دارد. به شدت بعید است که فرایند بی‌جان‌زایی بتواند در محیط گازی یا جامد آغاز شود: سرعت اتم‌ها، چه خیلی سریع و چه خیلی کند، کار را برای ملاقات اتم‌های خاص و آغاز واکنش‌های شیمیایی دشوار می‌کند. یک محیط مایع همچنین به انتقال مواد مغذی و مواد مورد نیاز برای دگرگشت کمک می‌کند. مقادیر کافی کربن و سایر عناصر، همراه با آب، ممکن است امکان تشکیل موجودات زنده را در سیارات زمین‌سان با ترکیب شیمیایی و محدودهٔ دمایی همانند زمین فراهم کند. زندگی استوار بر آمونیاک به جای آب به عنوان جایگزینی مطرح شده است، اگرچه به نظر می‌رسد این حلال از آب مناسب تر نیست. همچنین تصور این وجود دارد که اشکالی از زندگی وجود داشته باشند که حلال آنها یک هیدروکربن مایع مانند متان، اتان یا پروپان باشد.

یکی دیگر از جنبه‌های ناشناختهٔ زندگی فرازمینی احتمالی، عناصر شیمیایی تشکیل دهندهٔ آن خواهد بود. زندگی روی زمین تا حد زیادی از کربن تشکیل شده است، اما انواع دیگری از زیست‌شیمی فرضی می‌تواند وجود داشته باشد. جایگزین بالقوه برای کربن باید بتواند مولکول‌های پیچیده ایجاد کند، اطلاعات مورد نیاز برای تکامل را ذخیره کند و به سهولت در محیط در دسترس باشد. برای ایجاد دی‌ان‌ای، آران‌ای یا آنالوگی همانند، چنین عنصری باید بتواند اتم‌های خود را با بسیاری از اتم‌های دیگر پیوند و مولکول‌های پیچیده و پایدار تشکیل دهد. باید بتواند دست‌کم سه پیوند کووالانسی ایجاد کند. دو پیوند برای ساخت زنجیره‌های بلند و دست‌کم یک پیوند سوم برای افزودن پیوندهای جدید و اطلاعات گوناگون. تنها ۹ عنصر این نیاز را برآورده می‌کنند: بور، نیتروژن، فسفر، آرسنیک، آنتیموان (سه پیوند)، کربن، سیلیسیم، ژرمانیم و قلع (چهار پیوند). از نظر فراوانی، کربن، نیتروژن و سیلیسیم فراوان‌ترین‌ها در جهان هستند، بسیار بیشتر از بقیه. در پوستهٔ زمین، فراوان‌ترین این عناصر سیلیسیم است، در آبکره، کربن و در جو، کربن و نیتروژن. با این حال، سیلیسیم نسبت به کربن بدی‌هایی دارد. مولکول‌های ساخته شده با اتم‌های سیلیسیم کمتر پایدارند و در برابر اسیدها، اکسیژن و نور آسیب پذیرتر هستند. اکوسیستمی ساخته‌شده از اشکال زندگی استوار بر سیلیسیم به دماهای بسیار پایین، فشار اتمسفر بالا، جو بدون اکسیژن و حلال غیر از آب نیاز دارد. دمای پایین مورد نیاز، مشکل دیگری را اضافه می‌کند: دشواری در آغاز فرایند بی‌جان‌زایی برای ایجاد زندگی در وهلهٔ اول.

حتی اگر زندگی فرازمینی مانند زندگی زمین بر پایهٔ کربن باشد و از آب به عنوان حلال استفاده کند، همچنان ممکن است دارای زیست‌شیمی کاملاً متفاوتی باشد. زندگی روی زمین با دنیای آران‌ای آغاز شد و بعداً به شکل کنونی خود فرگشت(تکامل) یافت، جایی که برخی از وظایف آران‌ای به دی‌ان‌ای و پروتئین‌ها منتقل شدند. ممکن است زندگی فرازمینی هنوز در دنیای آران‌ای گیر کرده باشد یا به پیکربندی‌های دیگری تکامل یابد. مشخص نیست که آیا زیست‌شیمی ما کارآمدترین گزینهٔ ممکن است که می‌توانست ایجاد شود، یا کدام عناصر الگوی همانندی را دنبال می‌کنند. با این حال، به احتمال زیاد، حتی اگر سلول‌ها ترکیب متفاوتی نسبت به سلول‌های زمین داشته باشند، باز هم غشای سلولی خواهند داشت. زندگی روی زمین از طریق فرگشت از پروکاریوت‌ها به یوکاریوت‌ها و از جانداران تک‌سلولی به جانداران چندسلولی جهش کرد. تاکنون هیچ فرایند جایگزینی برای دستیابی به چنین نتیجه‌ای تصور نشده است، حتی به صورت فرضی. فرگشت نیازمند آن است که زندگی به جانداران زندهٔ جداگانه بخش‌بندی شود، و هیچ سازماندهی جایگزینی هم به‌طور پذیرفتنی پیشنهاد نشده است. در سطح پایه، غشاها حد یک سلول را میان آن و محیطش مشخص می‌کنند، در حالی که تا حدودی برای تبادل انرژی و منابع با آن بازمی‌مانند.

تکامل از سلول‌های ساده به یوکاریوت‌ها و از آنها به اشکال زندگی چند سلولی قطعی نیست. انفجار کامبرین هزاران میلیون سال پس از پیدایش زندگی رخ داد و علل آن هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است. از طرف دیگر، جهش به چند سلولی شدن چندین بار رخ داد، که نشان می‌دهد این می‌تواند یک مورد از فرگشت هم‌گرا باشد، و بنابراین احتمالاً در سیارات دیگر نیز رخ دهد. سیمون کانوی موریس، دیرینه‌شناس، بر این باور است که فرگشت هم‌گرا به فرمانروهایی همانند به گیاهان و جانوران ما منجر می‌شود و به احتمال زیاد بسیاری از ویژگی‌ها در جانوران فضایی نیز ایجاد می‌شود، مانند تقارن دو طرفه، اندام‌ها، دستگاه‌های گوارشی و سرهایی با اندام‌های حسی. دانشمندان دانشگاه آکسفورد آن را از منظر نظریهٔ فرگشت تجزیه و تحلیل کردند و در پژوهشی در مجلهٔ بین‌المللی اخترزیست‌شناسی نوشتند که فضایی‌ها ممکن است همانند انسان‌ها باشند. زمینهٔ سیاره‌ای نیز تأثیر خواهد داشت: سیاره‌ای با گرانش بیشتر جانوران کوچکتری خواهد داشت و انواع دیگر ستارگان می‌توانند منجر به فتوسنتزگرهای غیرسبز شوند. مقدار انرژی موجود نیز بر تنوع زیستی تأثیر می‌گذارد، زیرا اکوسیستمی که از دودکش‌های سیاه یا شکاف‌های هیدروترمال تأمین می‌شود، نسبت به آنهایی که با نور و گرمای یک ستاره پشتیبانی می‌شوند، انرژی کمتری در اختیار دارد و بنابراین اشکال زندگی آن فراتر از پیچیدگی خاصی رشد نخواهند کرد. همچنین پژوهش‌هایی در زمینهٔ ارزیابی ظرفیت زندگی برای شکل دهی هوش انجام شده است. چنین گفته شده که این ظرفیت با شمار کنام‌های بالقوه‌ای که یک سیاره در خود جای داده است افزایش می‌یابد و پیچیدگی خود زندگی با چگالی اطلاعاتی محیط‌های سیاره‌ای بازتاب می‌شود که به نوبهٔ خود می‌تواند از کنام‌های آن محاسبه شود.

زیست‌پذیری سیاره‌ای در سامانهٔ خورشیدی

مقالهٔ اصلی: زیست‌پذیری سیاره‌ای در منظومه شمسی

غیر از خود زمین؛ مریخ، اروپا و انسلادوس محتمل‌ترین گزینه‌ها برای یافتن زندگی در سامانهٔ خورشیدی هستند.

سامانهٔ خورشیدی دارای طیف گسترده‌ای از سیارات، سیارات کوتوله و ماه‌ها است که هر کدام از نظر پتانسیل برای میزبانی زندگی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. هر یک شرایط خاص خود را دارند که ممکن است برای زندگی سودمند یا زیان‌بار باشد. تاکنون تنها اشکال زندگی یافت شده، موجودات زمین هستند. هیچ موجود هوشمند دیگری به جز انسان در سامانهٔ خورشیدی وجود ندارد یا در گذشته وجود نداشته است. مری ووی تک، اخترزیست‌شناس، می‌گوید بعید است اکوسیستم‌های بزرگی پیدا شوند، زیرا اگر بودند تا کنون شناسایی می‌شدند.

درون سامانهٔ خورشیدی به احتمال زیاد بدون زندگی است. با این حال، ناهید همچنان برای اخترزیست‌شناسان جالب توجه است، زیرا سیاره‌ای زمین‌سان است که احتمالاً در مراحل نخستین خود همانند زمین بوده و به روش متفاوتی فرگشت یافته است؛ سطح این سیاره داغ‌ترین سطح در سامانهٔ خورشیدی است، اثر گلخانه‌ای و ابرهای اسید سولفوریک وجود دارد، همهٔ آب مایع سطحی آن از دست رفته است و دارای جو ضخیم دی‌اکسید کربن با فشار بسیار زیاد است. مقایسهٔ هر دو به درک دقیق تفاوت‌هایی که منجر به شرایط سودمند یا زیان‌بار برای زندگی می‌شود کمک می‌کند. با وجود شرایط نامناسب برای زندگی روی ناهید، گمان‌هایی وجود دارد که زندگی میکروبی همچنان ممکن است در ابرهای مرتفع زنده بمانند.

مریخ(بهرام) بیابانی سرد و تقریباً بدون هواست که برای زندگی نامناسب است. با این حال، پژوهش‌های اخیر نشان داده که آب در مریخ زمانی بسیار فراوان بوده است و رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و حتی شاید اقیانوس‌هایی را تشکیل می‌داده است. مریخ در آن زمان ممکن است زیست‌پذیر بوده و وجود زندگی در مریخ امکان‌پذیر بوده است. اما زمانی که هستهٔ سیاره‌ای دیگر میدان مغناطیسی ایجاد نکرد، بادهای خورشیدی جو را پاک کردند و سیاره در برابر پرتوافشانی‌های خورشیدی آسیب‌پذیر شد. اشکال زندگی باستانی ممکن است هنوز بقایای سنگواره‌ای به جا گذاشته باشند و میکروب‌ها ممکن است هنوز در ژرفای زیرزمینی زنده مانده باشند.

همان‌طور که گفته شد، غول‌های گازی و غول‌های یخی به احتمال زیاد دارای زندگی نیستند. دورترین اجرام سامانهٔ خورشیدی، که در کمربند کویپر و آن سوی آن یافت می‌شوند، در انجماد عمیق همیشگی هستند، اما نمی‌توان آنها را به‌طور کامل رد کرد.

اگرچه خود سیارات غول پیکر به احتمال زیاد زندگیی ندارند، اما امید زیادی برای یافتن آن در ماه‌های پیرامون این سیارات وجود دارد. اروپا، از سامانهٔ هرمز(مشتری)، دارای اقیانوس زیرسطحی زیر لایهٔ ضخیمی از یخ است. گانیمد و کالیستو نیز دارای اقیانوس‌های زیرسطحی هستند، اما احتمال وجود زندگی در آنها کمتر است زیرا آب میان لایه‌های یخ جامد قرار گرفته است. در اروپا ممکن است میان اقیانوس و سطح سنگی تماس وجود داشته باشد که به واکنش‌های شیمیایی کمک می‌کند. با این حال، کند و کاو عمیق برای بررسی آن اقیانوس‌ها ممکن است دشوار باشد. انسلادوس، ماه کوچک کیوان(زحل) با اقیانوس زیرسطحی دیگری، ممکن است نیازی به کند و کاوی نداشته باشد، زیرا آب را در ستون‌های فوران به فضا پرتاب می‌کند. کاوشگر فضایی کاسینی به درون یکی از این‌ها پرواز کرد، اما نتوانست بررسی کاملی انجام دهد زیرا ناسا انتظار چنین پدیده‌ای را نداشت و کاوشگر را برای بررسی آب اقیانوس مجهز نکرده بود. با این حال، کاسینی مولکول‌های آلی پیچیده، نمک‌ها، گواهی‌های فعالیت‌های هیدروترمال، هیدروژن و متان شناسایی کرد.

تیتان افزون بر زمین، تنها جسم آسمانی در سامانهٔ خورشیدی است که دارای اجسام مایع روی سطحش است؛ رودخانه، دریاچه و باران از هیدروکربن‌ها، متان و اتان، و حتی چرخه‌ای همانند چرخهٔ آب زمین دارد. این بافت خاص گمانه زنی‌هایی در مورد اشکال زندگیی با زیست‌شیمی متفاوت ایجاد می‌کند، اما دمای سرد باعث می‌شود چنین شیمیایی با سرعت بسیار کندی انجام شود. آب روی سطح آن به سختی سنگ است، اما این ماه مانند چندین ماه دیگر یک اقیانوس زیرزمینی دارد. با این حال، دسترسی به این اقیانوس به دلیل ژرفای بسیار زیاد آن بسیار دشوار خواهد بود.

پژوهش‌های علمی

مقالهٔ اصلی: اخترزیست‌شناسی

علمی که به جستجو و بررسی زندگی در جهان هستی — یعنی هم روی زمین و هم در جای‌های دیگر — می‌پردازد، اخترزیست‌شناسی نامیده می‌شود. با بررسی زندگی روی زمین، که تنها شکل شناخته شدهٔ زندگی است، اخترزیست‌شناسی می‌کوشد شیوهٔ آغاز و فرگشت زندگی و نیازهای آن برای ادامهٔ زندگی را درک کند. این به تعیین اینکه در هنگام جستجو برای زندگی در دیگر اجرام آسمانی به دنبال چه چیزی باید بود، کمک می‌کند. این یک حوزهٔ مطالعاتی و پژوهشی پیچیده است و از چشم‌اندازهای ترکیبی چندین رشتهٔ علمی، مانند اخترشناسی، زیست‌شناسی، شیمی، زمین‌شناسی، اقیانوس‌شناسی و علوم جوی استفاده می‌کند.

جستجوی علمی برای زندگی فرازمینی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود. ۳۶۶۷ سیارهٔ فراخورشیدی در ۲۷۴۷ سامانه تا سپتامبر ۲۰۱۷ شناسایی شده‌اند و سیارات و ماه‌های دیگر در سامانهٔ خورشیدی نیز توانایی میزبانی برای زندگی ابتدایی مانند میکروارگانیسم‌ها را دارند. در ۸ فوریه ۲۰۲۱، وضعیت به روز شدهٔ پژوهش‌های مربوط به کشف احتمالی اشکال زندگی در ناهید (از طریق فسفین) و مریخ (از طریق متان) گزارش شد.

جستجو برای زندگی ساده

موجودات زنده از خود رد پای زیستی به جا می‌گذارند که ممکن است تلسکوپ‌ها بتوانند آن را ببینند.

دانشمندان با بررسی سطح سیارات و آزمایش شهاب‌واره‌ها به دنبال رد پای زیستی در سامانهٔ خورشیدی هستند. برخی ادعا می‌کنند گواهی‌هایی از وجود زندگی میکروبی در مریخ یافته‌اند. در سال ۱۹۹۶ گزارشی جنجالی کشف ساختارهایی همانند نانوباکتری‌ها را در شهاب سنگ آلن هیلز ۸۴۰۰۱ که از سنگ‌های پرتاب شده از مریخ تشکیل شده بود، اعلام کرد. اگرچه در پایان مشخص شد همهٔ ویژگی‌های غیرمعمول این شهاب سنگ نتیجهٔ فرآیندهای غیر آلی بوده‌اند، اما جنجال ایجاد شده دور این کشف، زمینه‌ساز گسترش اخترزیست‌شناسی شد.

آزمایشی روی دو کاوشگر وایکینگ، انتشار گازهایی از نمونه‌های خاک مریخ را گزارش کرد که برخی دانشمندان بر این باورند با وجود میکروارگانیسم‌های زنده سازگار است. با این حال، وجود نداشتن گواهی تأیید کننده از آزمایش‌های دیگر روی همین نمونه‌ها، احتمال زیست‌شناختی نبودن واکنش را قوت می‌بخشد.

در فوریهٔ ۲۰۰۵، دانشمندان ناسا گزارش کردند که ممکن است گواهی‌هایی از زندگی فرازمینی در مریخ پیدا کرده باشند. این دو دانشمند — کارول استوکر و لری لمک از مرکز تحقیقات ایمز ناسا — ادعای خود را بر اساس ردپای متان در جو مریخ همانند تولید متان برخی اشکال زندگی نخستین در زمین، و همچنین بر اساس پژوهش خود بر روی زندگی نخستین در نزدیکی رودخانه ریو تینتو در اسپانیا بنا نهادند. مقامات ناسا به سرعت ادعاهای این دانشمندان را نظر خودشان — و نه ناسا — اعلام کردند و خود استوکر نیز اظهارات نخستش را پس گرفت.

در نوامبر سال ۲۰۱۱، ناسا آزمایشگاه علمی مریخ را ایجاد کرد که مریخ‌نورد (بهرام‌نورد) کنجکاوی را بر روی مریخ فرود آورد. این مریخ‌نورد با استفاده از ابزارهای علمی گوناگونی طراحی شده است تا زیست‌پذیری گذشته و حال مریخ را ارزیابی کند. مریخ‌نورد کنجکاوی در اوت ۲۰۱۲ در گودال گیل فرود آمد.

گروهی از دانشمندان در دانشگاه کرنل کارنمای میکروارگانیسم‌ها را به همراه شیوهٔ واکنش هر کدام به نور خورشید ایجاد کرده‌اند. هدف این کار کمک به جستجوی چنین موجوداتی در سیارات فراخورشیدی است، زیرا نور ستارگانی که از سیاراتی با چنین موجوداتی بازتاب می‌شود، طیف خاصی خواهد داشت که با نور ستارگانی که از سیارات بدون زندگی بازتاب می‌شود متفاوت است. اگر زمین از دور با این سامانه مورد بررسی قرار می‌گرفت، به دلیل فراوانی گیاهان با فتوسنتز، سایه‌ای از رنگ سبز آشکار می‌شد.

در اوت ۲۰۱۱، ناسا شهاب سنگ‌هایی پیدا شده در جنوبگان را مورد بررسی قرار داد و آدنین، گوانین، هیپوگزانتین و گزانتین در آنها یافت. آدنین و گوانین اجزای دی‌ان‌ای هستند و بقیه در سایر فرآیندهای زیست‌شناختی به کار می‌روند. این بررسی‌ها آلودگی شهاب سنگ‌ها بر روی زمین را رد کردند، زیرا این اجزا به وفور مانند آنچه در نمونه‌ها یافت شد در دسترس نبودند. این کشف نشان می‌دهد که چندین مولکول آلی که به عنوان بلوک‌های سازندهٔ زندگی عمل می‌کنند ممکن است در درون سیارک‌ها و دنباله‌دارها تولید شوند. در اکتبر ۲۰۱۱، دانشمندان گزارش کردند که غبار کیهانی دارای ترکیبات آلی پیچیده («جامدات آلی بی‌شکل با ساختار مخلوط آروماتیک-آلیفاتیکی») است که می‌تواند به‌طور طبیعی و به سرعت بدست ستاره‌ها ایجاد شود. هنوز مشخص نیست که آیا این ترکیبات نقشی در ایجاد زندگی روی زمین داشته‌اند، اما سان کووک از دانشگاه هنگ کنگ چنین فکر می‌کند. «اگر این مورد درستی داشته باشد، زندگی روی زمین ممکن است آغاز آسان‌تری داشته باشد زیرا این مواد آلی می‌توانند به عنوان مواد اولیه برای زندگی عمل کنند.»

در اوت ۲۰۱۲، برای نخستین بار در جهان، ستاره شناسان دانشگاه کپنهاگ موفق به شناسایی یک مولکول خاص قند به نام «گلیکول‌آلدئید» در یک سامانهٔ ستاره‌ای دور دست شدند. این مولکول در پیرامون یک پیش‌ستارهٔ دوتایی به نام ایراس ۱۶۲۹۳–۲۴۲۲ که ۴۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد، کشف شد. گلیکول‌آلدئید برای تشکیل «اسید ریبونوکلئیک» یا آران‌ای که در کارکرد به دی‌ان‌ای شباهت دارد، ضروری است. این کشف نشان می‌دهد که مولکول‌های آلی پیچیده ممکن است پیش از تشکیل سیارات در سامانه‌های ستاره‌ای شکل بگیرند و در پایان در اوایل شکل‌گیری بر روی سیارات جوان قرار گیرند.

در دسامبر ۲۰۲۳، ستاره شناسان گزارش کردند که در بخارهای انسلادوس، ماه سیارهٔ کیوان، برای نخستین بار موفق شده‌اند هیدروژن سیانید، مادهٔ شیمیایی احتمالاً ضروری برای زندگی به شکلی که می‌شناسیم، و همچنین سایر مولکول‌های آلی که برخی از آنها هنوز به‌طور کامل شناسایی و درک نشده‌اند، کشف کنند. پژوهشگران بر این باورند که «این ترکیبات [تازه کشف شده] به‌طور بالقوه می‌توانند از اجتماعات میکروبی موجود پشتیبانی کرده یا منجر به سنتز آلی پیچیده‌ای شوند که انجامیده به پیدایش زندگی می‌شود.»

جستجو برای موجودات فضایی هوشمند

مقالهٔ اصلی: جستجو برای هوش فرازمینی

رهگیری سیگنال‌های ارتباطی فرازمینی توسط رادیو تلسکوپ گرین بنک.

در حالی که بیشتر جستجوها بر زیست‌شناسی زندگی فرازمینی متمرکز هستند، موجودات هوشمند فرازمینی که برای گسترش تمدن به اندازه کافی باهوش باشند، ممکن است از طرق دیگر نیز قابل شناسایی باشند. فناوری ممکن است منجر به ایجاد «ردپای فناوری» شود، یعنی اثراتی بر سیاره مبدأ بگذارد که ناشی از دلایل طبیعی نباشد. سه نوع اصلی از ردپای فناوری در نظر گرفته می‌شود: ارتباطات میان ستاره‌ای، تأثیرات بر جو و سازه‌های به اندازه سیاره مانند کره‌های دایسون.

سازمان‌هایی مانند سازمان SETI به دنبال اشکال احتمالی ارتباط در کیهان هستند. آنها پژوهش‌هایشان را با امواج رادیویی آغاز کردند و اکنون به دنبال تپ‌های لیزری نیز هستند. چالش این جستجو آنجاست که منابع طبیعی نیز برای چنین سیگنال‌هایی وجود دارد — مانند انفجارهای پرتوی گاما و ابرنواخترها — و تفاوت میان سیگنال طبیعی و سیگنال مصنوعی در الگوهای خاص آن خواهد بود. اخترشناسان قصد دارند از هوش مصنوعی برای این کار استفاده کنند، زیرا می‌تواند با حجم زیادی از داده‌ها کار کند و عاری از سوءگیری و پیش فرض‌ها است. افزون بر این، حتی اگر تمدن فرازمینی پیشرفته‌ای وجود داشته باشد، هیچ تضمینی نیست که سیگنال‌های رادیویی به سمت زمین بفرستد. مدت زمانی که می‌کشد تا یک سیگنال در فضا پیموده شود به این معنی است که پاسخ احتمالی ممکن است چند دهه یا چند سده پس از پیام نخست فرستاده شود.

جو زمین به دلیل آلودگی هوا دارای مقدار زیادی نیتروژن دی‌اکسید قابل تشخیص است. فراوانی طبیعی کربن، که نسبتاً واکنش پذیر نیز هست، احتمالاً آن را به یکی از اجزای اصلی گسترش تمدن تکنولوژیکی احتمالی فرازمینی تبدیل می‌کند، درست مانند زمین. همچنین احتمالاً سوخت‌های فسیلی در چنین دنیایی تولید و مصرف می‌شوند. فراوانی کلروفلوئوروکربن‌ها در جو نیز می‌تواند با توجه به نقش آن‌ها در تخریب لایهٔ اوزون، ردپای فناوری واضحی باشد. آلودگی نوری نیز ممکن است ردپای فناوری دیگری باشد، زیرا وجود چندین نور در سمت تاریک یک سیاره سنگی می‌تواند نشانهٔ تحولات تکنولوژیکی پیشرفته باشد. با این حال، تلسکوپ‌های کنونی به اندازهٔ کافی توانا نیستند که سیارات فراخورشیدی را با جزئیات مورد نیاز برای دیدن آن بررسی کنند.

مقیاس کارداشف پیشنهاد می‌کند که یک تمدن ممکن است در پایان آغاز به مصرف مستقیم انرژی از ستاره محلی خود کند. این امر نیاز به ساخت سازه‌های غول آسا در کنار آن به نام کره‌های دایسون دارد. این ساختارهای احتمالی مایهٔ پرتوافشانی فروسرخ اضافی می‌شوند که ممکن است تلسکوپ‌ها آن را تشخیص دهند. تابش فروسرخ به‌طور معمول در ستارگان جوان، احاطه شده بدست قرص‌های پیش‌سیاره‌ای غبارآلود پیش سیاره‌ای که در پایان سیاره‌ها را تشکیل می‌دهند، وجود دارد. ستاره‌ای قدیمی تر مانند خورشید به هیچ گونه به‌طور طبیعی پرتوافشانی فروسرخ اضافی نخواهد داشت. وجود عناصر سنگین در طیف نوری ستاره نیز نشانهٔ بالقوهٔ دیگری برای رد پای زیستی است؛ این عناصر (روی کاغذ) در صورتی پیدا می‌شوند که از ستاره به عنوان زباله سوز/مخزن برای فراورده‌های زبالهٔ هسته‌ای استفاده شود.

سیارات فراخورشیدی

مقالهٔ اصلی: سیاره فراخورشیدی

همچنین ببینید: فهرست سیاره‌های احتمالاً زیست‌پذیر

تصویر هنری از گلیز ۵۸۱ سی، اولین سیارهٔ زمین‌سان فراخورشیدی کشف شده در کمربند زندگی یک ستاره.

برخی ستاره‌شناسان به دنبال سیارات فراخورشیدی هستند که ممکن است دریابندهٔ زندگی باشند. اینان جستجوی خود را به سیارات زمین‌سان در کمربند زندگی ستارگانشان محدود می‌کنند. از سال ۱۹۹۲ تاکنون بیش از چهار هزار سیاره فراخورشیدی کشف شده است (تا ۱ مارس ۲۰۲۴، ۵٬۶۴۰ سیاره در ۴٬۱۵۵ سامانهٔ سیاره‌ای شامل ۸۹۵ سامانهٔ چند سیاره‌ای). سیارات فراخورشیدی کشف شده تاکنون از سیارات زمین‌سان تا غول‌های گازی بزرگتر از هرمز(مشتری) متفاوت بوده‌اند. انتظار می‌رود شمار سیارات فراخورشیدی دیده شده در سال‌های آینده به‌طور قابل توجهی افزایش یابد. تلسکوپ فضایی کپلر نیز چند هزار سیاره بالقوه شناسایی کرده است که نزدیک ۱۱ درصد آنها ممکن است نتایج مثبت کاذب باشند.

به‌طور میانگین به ازای هر ستاره دست‌کم یک سیاره وجود دارد. حدوداً از هر ۵ ستارهٔ خورشیدسان هر کدام ۱ سیارهٔ به اندازهٔ زمین در کمربند زندگی دارند که انتظار می‌رود نزدیکترین آنها در فاصله ۱۲ سال نوری از زمین باشد. با فرض وجود ۲۰۰ میلیارد ستاره در کهکشان راه شیری، ۱۱ میلیارد سیاره با اندازه زمین به‌طور بالقوه زیست‌پذیر در راه شیری وجود دارد که اگر کوتوله‌های سرخ شامل شوند، به ۴۰ میلیارد افزایش می‌یابد. شمار سیارات سرگردان در کهکشان راه شیری احتمالاً به تریلیون می‌رسد.

نزدیک‌ترین سیاره فراخورشیدی شناخته شده پروکسیما قنطورس بی است که ۴٫۲ سال نوری (۱٫۳ پارسک) از زمین در صورت فلکی جنوبی قنطورس قرار دارد.

تا مارس ۲۰۱۴، کم جرم‌ترین سیارهٔ فراخورشیدی شناخته شده، PSR B1257+12 A است که نزدیک دو برابر ماه جرم دارد. بزرگ‌ترین سیارهٔ موجود در بایگانی سیارات فراخورشیدی ناسا، دنیس-پی جی۰۸۲۳۰۳٫۱−۴۹۱۲۰۱ بی‌نام دارد که جرمش نزدیک ۲۹ برابر جرم هرمز(مشتری) است، با این حال طبق بیشتر تعاریف سیاره، جرم آن برای سیاره بودن بیش از حد زیاد است و ممکن است به جای آن یک کوتوله قهوه‌ای باشد. تقریباً همهٔ سیاراتی که تاکنون کشف شده‌اند در درون کهکشان راه شیری قرار دارند، اما چند مورد تشخیص بالقوه از سیارات فراکهکشانی نیز وجود داشته است. بررسی زیست‌پذیری سیاره‌ای همچنین طیف گسترده‌ای از عوامل دیگر را در تعیین مناسب بودن سیاره برای پشتیبانی از زندگی در نظر می‌گیرد.

یکی از نشانه‌های احتمالی وجود زندگی در یک سیاره، وجود جو با مقادیر قابل توجهی اکسیژن است، زیرا این گاز بسیار واکنش‌پذیر بوده و به‌طور معمول بدون پر شدن پیاپی دوام نمی‌آورد. این پر شدن در زمین از طریق موجودات فتوسنتزی انجام می‌شود. یکی از راه‌های تجزیه و تحلیل جو یک سیارهٔ فراخورشیدی، از طریق طیف‌نگاری هنگام گذر از ستارهٔ آن است، اگرچه این روش تنها با ستارگان کم‌نور مانند کوتوله‌های سفید ممکن است امکان‌پذیر باشد.

تاریخچه و تأثیرات فرهنگی

همچنین ببینید: تاریخ اخترشناسی

چند جهانی

اپیکور می‌گفت جهان‌های دیگر ممکن است حیوانات و گیاهان خودشان را داشته باشند.

مفهوم کنونی زندگی فرازمینی بر روی پنداشته‌هایی بنا شده که در اخترشناسی قدیم رایج نبوده است. نخستین توضیحات برای اجرام آسمانی قابل دیدن در آسمان شب، استوار بر اساطیر بود. دانشمندان یونان باستان نخستین کسانی بودند که باور داشتند جهان ذاتاً قابل درک است و توضیحات استوار بر نیروهای فراطبیعی غیرقابل درک — مانند افسانهٔ کشیده شدن خورشید در آسمان با ارابهٔ آپولون — را رد کردند. آنها هنوز روش علمی را شکل نداده بودند و ایده‌های خود را بر اساس اندیشه و حدس و گمان خالص بنا می‌کردند، اما پیشفرض‌هایی را برای آن ارائه دادند، مانند اینکه اگر دیدگاهی با حقایق قابل دیدن تناقض داشته باشد، باید کنار گذاشته شود. بسیاری از پایه‌های اصلی آنچه در پایان به ایدهٔ زندگی فرازمینی منجر شد —مانند گرد بودن زمین و نه مسطح بودن آن — ریشه در نظرات دانشمندان یونانی دارد. کیهان در نخستین فرضیات دانشمندان بر اساس یک مدل زمین‌مرکزی ساختاربندی شد، ساختاری که در آن پندار بر این بود که خورشید و سایر اجرام آسمانی به دور زمین می‌چرخند. ولی این اجرام، دنیاهای فرازمینی در نظر گرفته نمی‌شدند. در باور یونانیان، جهان هم از زمین و هم از اجرام آسمانی با حرکات قابل دیدن تشکیل شده بود. آناکسیماندروس گمان می‌کرد کیهان از ماده‌ای به نام آپایرون ساخته شده است و در پایان جهان به کیهان باز خواهد گشت. سرانجام دو گروه پدید آمدند؛ اتم‌گرایان که باور داشتند ماده هم در زمین و هم در کیهان به‌طور همانند از اتم‌های کوچکی از عناصر چهارگانه (زمین، آب، آتش و هوا) ساخته شده است و پیروان ارسطو که می‌اندیشیدند این عناصر به‌طور انحصاری وابسته به زمین هستند و کیهان از عنصر پنجمی به نام اثیر ساخته شده است. اپیکور که اتم‌گرا بود باور داشت فرآیندی که جهان، جانوران و گیاهان را آفریده، باید در جاهای دیگر جهان‌های دیگری را هم به همراه جانوران و گیاهان خاص آنجا آفریده باشد. اما ارسطو در عوض گمان می‌کرد که همهٔ عنصر زمین به‌طور طبیعی به سمت مرکز جهان می‌افتد و این امر وجود سیارات دیگر را غیرممکن می‌سازد. با توجه به این استدلال، زمین نه تنها در مرکز بود، بلکه تنها سیارهٔ جهان هستی نیز بود.

«چندجهانی» مفهومی فلسفی است که وجود جهان‌های انبوه فراتر از زمین و احتمال وجود زندگی بیگانه در آنها را مطرح می‌کند. نخستین‌بار، اشاره به وجود انسان‌های فرازمینی در متون کهن دین جین دیده شده است. متون جینی به جهان‌های انبوهی اشاره می‌کنند که پذیرای زندگی انسانی هستند، از جمله بهارات کشِترا، مهویده کشترا، اِیروات کشترا و هاری کشترا. نویسندگان سده‌های میانی مسلمان مانند فخر رازی و محمد باقر بر اساس قرآن قائل به فراوانی جهان‌ها بودند. شعر خانهٔ شهرت اثر جفری چاوسر نیز به چندجهانی در سده‌های میانی پرداخته است. با این حال، آن دیدگاه‌ها دربارهٔ دنیاهای دیگر با دانش کنونی دربارهٔ ساختار جهان متفاوت بودند و وجود سامانه‌های سیاره‌ای به جز سامانهٔ خورشیدی را لحاظ نمی‌کردند. هنگامی که این نویسندگان از دنیای دیگری سخن می‌گفتند، منظورشان مورد مکان‌هایی است که در مرکز سامانه‌های خود قرار دارند و با طاق‌های ستاره‌ای و کیهان خودشان احاطه و دورگیری شده‌اند.

نظریات یونانی و درگیری‌ها میان اتم‌گرایان و ارسطوییان پس از سقوط امپراتوری یونان ادامه یافتند. کتابخانهٔ اسکندریه اطلاعات مربوط به این مفهوم را گردآوری کرده بود که بخشی از آن بدست دانشمندان سده‌های اسلامی ترجمه شد و بدین ترتیب از نابودی کتابخانه جان سالم به در برد. بغداد دانش یونانیان، هندیان، چینی‌ها و دانشمندان محلی را گرد آورد و این دانش بدست امپراتوری بیزانس گسترش یافت. سرانجام، این دانش در سده‌های میانی به اروپا بازگشت. با این حال، از آنجایی که اتم‌گرایان باورمند بودند جهان با حرکات تصادفی اتم‌ها و بدون نیاز به یک خدای آفریننده آفریده شده است، این مفهوم با خداناباوری پیوند خورد و درگیری‌های علمی با موضوعات مذهبی درآمیخت. با این حال، کلیسا واکنش یکدستی نسبت به این موضوعات نداد و دیدگاه‌های سخت‌گیرانه‌تر و آزادتری در درون خود کلیسا وجود داشت.

نخستین‌بار اصطلاح «پان‌اسپرمیا» در نوشته‌های آناکساگوراس، فیلسوف یونانی سدهٔ پنجم پیش از میلاد، یافت شده است. او می‌گفت زندگی همه جا وجود دارد.

دورهٔ معاصر اولیه

گالیله در برابر سریر مقدس، نقاشی قرن نوزدهمی اثر ژوزف نیکولا روبر-فلوری

تا سده‌های میانی پایانی، با وجود روشن شدن نواقص زیاد مدل زمین‌مرکزی، همچنان به دلیل محدودیت داده‌های مشاهداتی با چشم برهنه از آن استفاده می‌شد. نیکلاس کوپرنیک با پیشنهاد چرخش سیارات به دور خورشید به جای زمین، انقلاب کوپرنیکی را آغاز کرد. در آغاز استقبال چندانی از این پیشنهاد نشد، زیرا او همچنان می‌پنداشت مدارها کاملاً دایره‌ای هستند و بنابراین مدل او به همان اندازهٔ مدل زمین‌مرکزی دچار نادرستی‌هایی بود. تیکو براهه با استفاده از رصدخانه‌های چشم برهنه که از دستگاه‌های سدس و چارک بسیار پیچیده‌ای بهره می‌گرفتند، داده‌های موجود را بهبود بخشید. تیکو نمی‌توانست از دیده‌های خود سر دربیاورد، اما یوهانس کپلر توانست: مدارها دایرهٔ کامل نبودند، بلکه بیضی‌وار بودند. این کشف به نفع مدل کوپرنیکی شد که اکنون تقریباً به‌طور کامل کار می‌کرد. اختراع تلسکوپ اندکی بعد و بهبود آن بدست گالیلئو گالیله، دودلی‌های پایانی را برطرف کرد و تغییر پارادایم تکمیل شد. با این درک جدید، مفهوم زندگی فرازمینی قابل تصور شد: اگر زمین چیزی نیست مگر سیاره‌ای که به دور یک ستاره می‌چرخد، پس ممکن است در جای دیگر سیاراتی همانند به زمین وجود داشته باشند. بررسی اخترشناختی اجرام دور نیز ثابت کرد که قوانین فیزیک در دیگر نقاط جهان هستی همانند زمین است و هیچ چیزی زمین را واقعاً خاص نمی‌کند.

نظریات جدید با مخالفت و پادورزی کلیسای کاتولیک روبرو شدند. گالیله به دلیل مدل خورشیدمرکزی که کفرآمیز تلقی می‌شد، محاکمه و ناچار به انکار آن شد. شناخته‌شده‌ترین هوادار ایده‌های مربوط به زندگی فرازمینی در اوایل دوران نوین، فیلسوف ایتالیایی جوردانو برونو بود که در سدهٔ شانزدهم استدلال می‌کرد جهان هستی بی‌پایان است و هر ستاره بدست سامانهٔ سیاره‌ای خود احاطه شده است. برونو نوشته جهان‌های دیگر «فضیلت کمتر یا ماهیتی متفاوت از زمین ما ندارند» و مانند زمین «جانوران و ساکنانی دارند.» باور برونو به انبوهی جهان‌ها یکی از اتهاماتی بود که بدست تفتیش باورهای مقدس ونیزی دربرابر او مطرح و سرانجام به محاکمه و اعدام او منجر شد.

مدل خورشیدمرکزی با ارائهٔ نظریهٔ گرانش بدست آیزاک نیوتن حتی بیشتر تثبیت شد. این نظریه محاسباتی را ارائه کرد که حرکت همهٔ اجرام در جهان هستی، از جمله مدارهای سیاره‌ای را توضیح می‌داد. در این نقطه، مدل زمین‌مرکزی به‌طور قطعی کنار گذاشته شد. تا این زمان، استفاده از روش علمی مرسوم شده بود و از اکتشافات جدید انتظار می‌رفت که گواهی‌ها و توضیحات ریاضی دقیق ارائه دهند. دانشمندان همچنین به پدیده‌های طبیعی علاقهٔ بیشتری نشان می‌دادند و می‌کوشیدند نه تنها شیوهٔ کار طبیعت، بلکه دلایل کار به این شکل را نیز توضیح دهند.

تا پیش از این، با توجه به رخنهٔ چشمگیر ایده‌های ارسطویی و پذیرش مدل زمین‌مرکزی، بحث جدی زیادی در مورد زندگی فرازمینی نشده بود. بطلان نهایی مدل زمین‌مرکزی نه تنها به این معنی بود که زمین مرکز جهان هستی نیست، بلکه به این معنی هم بود که نورهای دیده شده در آسمان تنها نور نیستند، بلکه اجرام مادی هستند. این احتمال که ممکن است در آن‌ها نیز زندگیی وجود داشته باشد سریعاً به یک موضوع بحث همیشگی تبدیل شد، هرچند راه‌های عملی برای بررسی آن وجود نداشت.

با شتاب گرفتن اکتشافات علمی، احتمال وجود موجودات فرازمینی به یک گمانه‌زنی مرسوم تبدیل شد. ویلیام هرشل، کاشف اورانوس، یکی از صدها ستاره‌شناس سده‌های ۱۸ و ۱۹ بود که به وجود زندگی بیگانه در سامانهٔ خورشیدی باور داشت. ایمانوئل کانت و بنجامین فرانکلین از دیگر دانشمندان باورمند به «فراوانی کیهانی» بودند. در اوج عصر روشنگری، حتی احتمال وجود زندگی بر روی خورشید و ماه نیز در نظر گرفته می‌شد.

سدهٔ نوزدهم

کانال‌های غیرطبیعی مریخ اثر پرسیوال لوول

گمانه‌زنی‌ها دربارهٔ وجود زندگی در مریخ در پایانه‌های سدهٔ نوزدهم با دیدن تلسکوپی «کانال‌های مریخی» افزایش یافت، اما به زودی مشخص شد که این‌ها توهم‌های دیداری بوده‌اند. با این وجود، در سال ۱۸۹۵، ستاره‌شناس آمریکایی پرسیوال لوول کتاب مریخ و به دنبال آن در سال ۱۹۰۶ کتاب مریخ و کانال‌هایش را به چاپ رساند که در آن‌ها ادعا می‌کرد کانال‌ها ساختهٔ یک تمدن باستانی از بین رفته هستند. ایدهٔ زندگی در مریخ الهام‌بخش نویسندهٔ انگلیسی اچ. جی. ولز برای نوشتن رمان جنگ دنیاها در سال ۱۸۹۷ شد. این رمان داستان حمله‌ای از سوی موجودات فضایی مریخی را روایت می‌کند که به دلیل خشکی شدید سیاره‌شان در حال ترک آن هستند.

تحلیل طیفی جو مریخ در سال ۱۸۹۴ با جدیت آغاز شد. ویلیام والاس کمبل، ستاره‌شناس آمریکایی، نشان داد در جو مریخ نه آب وجود دارد و نه اکسیژن. تا سال ۱۹۰۹، تلسکوپ‌های بهتر به‌طور قطعی به فرضیهٔ کانال‌های مریخ پایان دادند.

چون باور به نظریهٔ خلق‌الساعه (نوپدید) رایج بود، به ندرت دربارهٔ شرایط بی‌همتایی هر جرم آسمانی صحبت می‌شد: صرفاً تصور می‌کردند زندگی در هر جایی می‌تواند شکوفا شود. این نظریه بدست لویی پاستور در سدهٔ نوزدهم رد شد. باور بیشتر مردم به تمدن‌های بیگانهٔ پیشرفته در سایر نقاط سامانهٔ خورشیدی همچنان از بین نرفت، تا اینکه کاوشگرهای مارینر ۴ و مارینر ۹ نگاره‌های نزدیکی از مریخ فرستادند که به‌طور کامل احتمال وجود مریخی‌ها را رد کرد و امیدهای پیشین برای یافتن زندگی بیگانه را نیز به‌طور کلی کاهش داد. از بین رفتن باور به نظریهٔ خلق‌الساعه، انسان را مجبور به بررسی سرچشمهٔ زندگی کرد. اگرچه بی‌جان‌زایی نظریهٔ مقبول‌تری است، شماری از نویسندگان اصطلاح «پان‌اسپرمیا» را در معنای دیگر گرفتند و پیشنهاد کردند که زندگی از جای دیگری به زمین آورده شده است. برخی از این نویسندگان عبارتند از: یاکوب برسلیوس (۱۸۳۴)، ویلیام تامسون (۱۸۷۱)، هرمان فون هلمهولتز (۱۸۷۹) و کمی بعدتر، بدست سوانته آرنیوس (۱۹۰۳).

ژانر علمی-تخیلی در پایانه‌های سدهٔ نوزدهم پدیدار شد، هرچند در آن زمان با این نام شناخته نمی‌شد. گسترش حضور موجودات فضایی در داستان‌های تخیلی، بر درک عمومی بیشتر از اصل موضوع تأثیر گذاشت و مردم را مشتاق به کشف سریع موجودات بیگانه کرد. اما علم با سرعت کمتری پیش می‌رفت؛ گرچه برخی از کشفیات انتظارات را افزایش دادند اما شماری دیگر امیدهای واهی را از بین بردند. به عنوان مثال، با ظهور تلسکوپ‌ها، بسیاری از ساختارهای دیده شده روی سطح ماه یا مریخ بلافاصله به ساکنین ماه یا مریخ نسبت داده شد، اما تلسکوپ‌های قدرتمندتر بعدی نشان دادند که همهٔ این اکتشافات پدیده‌های طبیعی بوده‌اند. نمونهٔ مشهور، منطقهٔ کیدونیا در مریخ است که در آغاز بدست مدارگرد وایکینگ ۱ تصویربرداری شد. عکس‌های کم‌کیفیت، یک سازهٔ سنگی شبیه به چهرهٔ انسان را نشان می‌داد، اما فضاپیماهای بعدی عکس‌هایی با جزئیات بیشتر گرفتند که روشن کرد هیچ چیز قابل توجهی در مورد این مکان وجود ندارد.

دگرگونی‌های اخیر

همچنین ببینید: کاوش فضایی

پیام آرسیبو که به مسیه ۱۳ فرستاده شده است.

جستجو و بررسی زندگی فرازمینی به رشتهٔ علمی مستقلی به نام اخترزیست‌شناسی تبدیل شده است. ناسا، ایسا، ایناف و دیگر سازمان‌ها به بررسی این زمینه می‌پردازند. اخترزیست‌شناسی اگرچه بر روی زمین دربارهٔ زندگی پژوهش می‌کند، اما نگاهی کیهانی به آن دارد. برای نمونه، بی‌جان‌زایی از این جهت مورد توجه اخترزیست‌شناسی قرار دارد که به پی‌بردن به احتمال رخ دادن فرآیندی مشابه بر روی اجرام آسمانی دیگر کمک کند، نه این‌که صرفاً به دنبال چگونگی پیدایش زندگی روی زمین باشد. جنبه‌های مختلف زندگی، از تعریف آن تا ترکیبات شیمیایی‌اش، از این منظر بررسی می‌شوند که آیا احتمال وجود آن‌ها در سایر اشکال زندگی در سراسر کیهان وجود دارد یا صرفاً ویژهٔ زمین هستند. با این حال، اخترزیست‌شناسی همچنان نظر به نبود نمونه‌های واقعی برای بررسی محدود مانده است، چراکه همهٔ زندگی موجود بر روی زمین از یک نیای مشترک سرچشمه گرفته است و نتیجه‌گیری دربارهٔ ویژگی‌های کلی زندگی بر اساس بررسی یک نمونه واحد دشوار است.

در سدهٔ بیستم با پیشرفت‌های بزرگ فناوری و افزایش دانش عمومی دربارهٔ علم به لطف گسترش علوم از طریق رسانه‌های جمعی، گمانه‌زنی‌هایی نیز دربارهٔ فناوری‌های فرضی آینده انجام شد. علاقهٔ همگانی به زندگی فرازمینی و کمبود اکتشافات علمی مسبب ظهور شبه‌علم‌هایی شد که پاسخ‌های موردپسنده عامه، اما مشکوک دربارهٔ وجود موجودات فضایی ارائه می‌دادند؛ یوفوشناسی ادعا می‌کند که بسیاری از اشیاء اشیای ناشناس پرنده (یوفوها) سفینهٔ فضایی هستند. فرضیهٔ فضانوردان باستانی نیز از این قرار است که موجودات بیگانه در دوران باستان و فراپیشین تاریخ از زمین بازدید کرده‌اند، اما انسان‌ها قادر به درک آن نبوده‌اند. اکثر یوفوها یا تصور دیدن آنها را می‌توان صرفاً اینطور توضیح داد: یا هواپیما (از جمله هواپیماهای فوق‌سری) هستند، یا اجرام آسمانی شناخته‌شده، یا پدیده‌های جوی، یا جعلی‌اند.

تا سدهٔ بیست‌ویکم، پذیرفته شده بود که زندگی چندسلولی در سامانهٔ خورشیدی تنها می‌تواند روی زمین وجود داشته باشد، اما با وجود این، علاقه به زندگی فرازمینی همچنان رو به افزایش است، خاصه به دلیل پیشرفت‌های علمی در چندین زمینهٔ علمی. دانش زیست‌پذیری سیاره‌ای امکان بررسی علمی احتمال یافتن زندگی در هر جرم آسمانی را می‌دهد، زیرا مشخص شده است که چه ویژگی‌هایی برای زندگی سودمند و زیان‌بار هستند. اخترشناسی و تلسکوپ‌ها نیز تا حدی پیشرفت کرده‌اند که تأیید و حتی بررسی سیارات فراخورشیدی با آن‌ها امکان‌پذیر شده و شمار مکان‌هایی که می‌توان جستجو کرد افزایش یافته است. ممکن است زندگی هنوز در جای دیگری از سامانهٔ خورشیدی به صورت تک‌سلولی وجود داشته باشد، اما پیشرفت‌های فضاپیماها فرستادن ربات‌ها برای بررسی نمونه‌ها در محل با ابزارهای پیچیده‌تر و قابل‌اعتمادتر را ممکن ساخته است. هرچند تاکنون هیچ زندگی فرازمینی‌ای پیدا نشده است و ممکن است زندگی همچنان تنها ویژهٔ زمین باشد، اما دلایل علمی برای احتمال آن در جای دیگر وجود دارد و پیشرفت‌های فناوری ممکن است باعث کشف آن شوند.

سیگنال واو! که به صورت "6EQUJ5" نشان داده شده است. جری اهرمان، کاشف سیگنال، چنان از دیدن آن متعجب شد که بر روی خروجی پرینت نوشت واو! منشأ سیگنال محل اختلاف است اما زمینه‌ای شد برای جستجوی بیشتر زندگی هوشمند فرازمینی.

بسیاری از دانشمندان نسبت به احتمال یافتن زندگی فرازمینی خوشبین هستند. فرانک دریک، از سازمان پژوهشی ستی (SETI)، با این جمله خوشبینی خود را ابراز می‌دارد: «تنها چیزی که با قطعیت کشف کردیم این است که آسمان پر از فرستنده‌های قدرتمند مایکروویب نیست.» دریک تأکید می‌کند که محتمل است فناوری پیشرفته‌تر، ارتباط را به شیوه‌ای غیر از انتقال رادیویی متعارف ممکن کند. در عین حال، داده‌های به دست آمده بدست کاوشگرهای فضایی و پیشرفت‌های بزرگ در روش‌های تشخیص، به علم این امکان را داده است تا سنجه‌های زیست‌پذیری سیارات دیگر را ترسیم کند و تأیید کند که دست‌کم سیارات زیست‌پذیری دیگری وجود دارند – هرچند هنوز وجود موجودات فضایی یک پرسش بی‌پاسخ است. سیگنال واو! که در سال ۱۹۷۷ بدست پروژهٔ ستی دریافت شد، همچنان موضوع بحث و گمانه زنی مانده است.

از سوی دیگر، برخی از دانشمندان نیز دیدگاه بدبینانه‌ای دارند. ژاک مونو نوشته که «سرانجام انسان می‌داند که او در گسترهٔ بی‌تفاوتی کیهان تنهاست و به‌طور اتفاقی از آن پدید آمده است.» در سال ۲۰۰۰، پیتر وارد، زمین‌شناس و دیرینه‌شناس، و دونالد برونلی، اخترزیست‌شناس، کتابی با عنوان زمین بی‌همتا: چرا زندگی پیچیده در جهان هستی نادر است منتشر کردند. در این کتاب، آن‌ها به زمین سیارهٔ بی‌همتا پرداخته‌اند، که طی آن ادعا می‌کنند زندگی همانند زمین در جهان هستی نادر اما زندگی میکروبی رایج است. وارد و برونلی این نظریه که فرگشت بر روی سیارات دیگر ممکن است استوار بر ویژگی‌های ضروری مشابه زمین مانند دی‌ان‌ای و کربن نباشد را قابل تأمل می‌یابند.

از نظر خطرات بالقوه، فیزیکدان نظری استیون هاوکینگ در سال ۲۰۱۰ هشدار داد که انسان‌ها نباید کوشش در برقراری ارتباط با اشکال زندگی بیگانه داشته باشند. او گفت بیگانگان ممکن است چشم طمع به منابع زمین بدوزند: «اگر فضایی‌ها به دیدارمان آیند، حاصل واقعه مشابه سفر [کریستف] کلمب به آمریکا خواهد بود که برای بومیان آمریکا اتفاق خوبی نبود.» جارد دایموند پیش از این نگرانی‌های مشابهی را ابراز کرده بود. در ۲۰ جولای ۲۰۱۵، هاوکینگ و میلیاردر روسی یوری میلنر، به همراه سازمان ستی، از کوشش‌های بسیار پرهزینه‌ای با عنوان «اهداف رخنه» برای گسترش فعالیت‌های جستجوی زندگی فرازمینی رونمایی کردند. در ۱۳ فوریه ۲۰۱۵، دانشمندان در کنفرانسی از انجمن پیشرفت علم آمریکا، به بحث دربارهٔ ستی فعال پرداختند و این موضوع را بررسی کردند که آیا فرستادن پیام به فرازمینی‌های هوشمند در کیهان فکر خوبی است یا خیر. یکی از نتایج این بحث، بیانیه‌ای بود که بدست بسیاری امضا شد و اعلام کرد که «پیش از فرستادن هر پیامی، باید بحث علمی، سیاسی و بشردوستانه در سطح جهانی صورت گیرد.»

در ادبیات و صنعت سرگرمی

«فضایی‌های خاکستری»، از روش‌های مرسوم نمایش فضایی‌ها در آثار تخیلی.

با پیشرفت علم اخترشناسی و درک انسان از سیارات، ایدهٔ وجود جوامع فرازمینی امکان‌پذیر شد. اما در ابتدا تصور نمی‌شد این موجودات با انسان‌ها تفاوتی داشته باشند؛ زیرا با عدم وجود توضیح علمی برای پیدایش بشر و ارتباط آن با گونه‌های دیگر، دلیلی برای فرض متفاوت بودنشان وجود نداشت. کتاب خاستگاه گونه‌ها در سال ۱۸۵۹ بدست چارلز داروین، با مطرح کردن نظریهٔ فرگشت، این نگرش را تغییر داد. با در نظر گرفتن این احتمال که فرگشت در سیارات دیگر ممکن است مسیرهای متفاوتی را بپیماید، نویسندگان داستان‌های علمی-تخیلی فضایی‌هایی عجیب و غریب و به وضوح متمایز از انسان‌ها آفریده‌اند. یکی از روش‌های معمول، افزودن ویژگی‌های بدنی جانوران دیگر مانند حشرات یا هشت‌پا به این آدم فضایی‌ها بوده است. گاه محدودیت‌های بودجه در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی نویسندگان را ناچار به تعدیل این تخیلات می‌کرد، زیرا لباس و جلوه‌های ویژهٔ بازیگران محدودیت‌هایی به وجود می‌آورد. با ظهور تصاویر تولید شده توسط کامپیوتر (CGI) در دههٔ ۱۹۹۰، و با پیشرفت و کاهش هزینهٔ این فناوری، ساخت و طراحی فضایی‌های عجیب و غریب امکان‌پذیر شد.

رویدادهای واقعی گاهی تخیل مردم را بر می‌انگیزانند و این موضوع بر آثار داستانی تأثیر می‌گذارد. برای نمونه، در طی پیشامد بارنی و بتی هیل — نخستین ادعای ثبت شدهٔ آدم‌ربایی بدست فضایی‌ها — زوجی گزارش کردند که بدست افرادی با سرهای بزرگ، چشمان درشت، پوست خاکستری مایل به رنگ پریده و بینی‌های کوچک ربوده شده‌اند و روی آنها آزمایش‌هایی صورت گرفته است. این توصیف سرانجام به الگوی «فضایی‌های خاکستری» در آثار داستانی تبدیل شد.

واکنش دولت‌ها

پیمان ماورای جو ۱۹۶۷ و پیمان ماه ۱۹۷۹ قوانینی برای حفاظت از سیارهٔ زمین در برابر زندگی فرازمینی بالقوه خطرناک تعریف می‌کنند. کمیته پژوهش فضایی (COSPAR) نیز دستورکارهایی برای حفاظت از زمین ارائه داده است. کمیته‌ای از دفتر امور فضایی ملل متحد در سال ۱۹۷۷ به مدت یک سال به بحث در مورد راه‌بردهای تعامل با زندگی یا هوش فرازمینی پرداخت. این بحث بدون هیچ نتیجه‌گیری پایان یافت. از سال ۲۰۱۰، سازمان ملل متحد بدون سازوکاری برای واکنش به ارتباط با موجودات فرازمینی است.

یکی از بخش‌های ناسا، دفتر ایمنی و تضمین مأموریت (OSMA) است که به عنوان دفتر حفاظت سیاره‌ای نیز شناخته می‌شود. بخشی از مأموریت آن «جلوگیری قاطعانه از آلودگی معکوس زمین بدست زندگی فرازمینی» است.

در سال ۲۰۱۶، دولت چین با انتشار گزارشی جزئیات برنامهٔ فضایی خود را ارائه داد. برپایهٔ این سند، یکی از اهداف پژوهشی این برنامه جستجوی زندگی فرازمینی است. این همچنین یکی از اهداف برنامهٔ تلسکوپ کروی با دیافراگم پانصد متری (FAST) است.

در سال ۲۰۲۰، دیمیتری روگوزین، سرپرست آژانس فضایی روسیه، اعلام کرد که جستجوی زندگی فرازمینی یکی از اهداف اصلی پژوهش‌های فضایی عمیق است. او همچنین وجود زندگی ساده در سایر سیارات سامانهٔ خورشیدی را پذیرفتنی نامید.

مرکز ملی مطالعات فضایی فرانسه دارای دفتری برای بررسی «پدیده‌های هوافضایی شناسایی نشده» است. این آژانس پایگاه داده‌ای قابل دسترسی همگانی از چنین پدیده‌هایی را با بیش از ۱۶۰۰ مدخل باجزئیات نگهداری می‌کند. به گفتهٔ سرپرست این دفتر، بیشتر قریب به اتفاق مدخل‌ها دارای توضیحی معمولی هستند. اما برای ۲۵ درصد مدخل‌ها، سرچشمهٔ فرازمینی آنها قابل تأیید یا رد نیست.

خائیم اشد، رئیس پیشین سازمان فضایی اسرائیل در گفت‌وگو با مجلهٔ یدیعوت آخرونوت در آذر ۱۳۹۹ بر وجود فرازمینی‌ها و زندگی آن‌ها در کهکشان‌ها تأکید و از آن به‌عنوان یک حقیقت علمی ثابت‌شده یاد کرد. وی افزود که «فدراسیون کهکشانی» با زمین تماس گرفته‌اند و در کرهٔ زمین افرادی که باید آگاهی داشته باشند از این امر آگاه هستند و «این حقایق» از سوی ناسا و دانشمندان آمریکایی به آگاهی دونالد ترامپ هم رسیده است. اِشِد در همین حال گفته نوهٔ دوایت آیزنهاور، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۱، گواهی داده که پدربزرگش با نمایندگان موجودات فضایی توافقی امضا کرده که بر اساس آن، آن‌ها از امکاناتی همچون پایگاهی محرمانه برای فرود در منطقهٔ ۵۱ ایالت نوادای آمریکا، امکان تماس محدود با انسان و انجام برخی آزمایش‌ها برخوردار شوند و در برابر دانش و فناوری‌هایی از جمله در زمینهٔ جدایی از گرانش زمین در اختیار انسان قرار دهند. در سال ۲۰۲۰، سرپرست سازمان فضایی اسرائیل، ایزاک بن اسرائیل، گفت که احتمال کشف زندگی در فضا «کاملاً زیاد» است اما او با همکار پیشین خود خائیم اشد مخالف است.

مطالعهٔ بیشتر

• Aguilera Mochón, Juan Antonio (2016). La vida no terrestre [The non-terrestrial life] (به اسپانیایی). RBA. ISBN 978-84-473-8665-9.
• Baird, John C. (1987). The Inner Limits of Outer Space: A Psychologist Critiques Our Efforts to Communicate With Extraterrestrial Beings. Hanover: University Press of New England. ISBN 978-0-87451-406-3.
• Bennett, Jeffrey (2017). Life in the universe. United States: Pearson. pp. 3–4. ISBN 978-0-13-408908-9.
• Cohen, Jack; Stewart, Ian (2002). Evolving the Alien: The Science of Extraterrestrial Life. Ebury Press. ISBN 978-0-09-187927-3.
• Crowe, Michael J. (1986). The Extraterrestrial Life Debate, 1750–1900. Cambridge. ISBN 978-0-521-26305-4.
• Crowe, Michael J. (2008). The extraterrestrial life debate Antiquity to 1915: A Source Book. University of Notre Dame Press. ISBN 978-0-268-02368-3.
• Dick, Steven J. (1984). Plurality of Worlds: The Extraterrestrial Life Debate from Democratis to Kant. Cambridge.
• Dick, Steven J. (1996). The Biological Universe: The Twentieth Century Extraterrestrial Life Debate and the Limits of Science. Cambridge. ISBN 978-0-521-34326-8.
• Dick, Steven J. (2001). Life on Other Worlds: The 20th Century Extraterrestrial Life Debate. Cambridge. ISBN 978-0-521-79912-6.
• Dick, Steven J.; Strick, James E. (2004). The Living Universe: NASA And the Development of Astrobiology. Rutgers. ISBN 978-0-8135-3447-3.
• Fasan, Ernst (1970). Relations with alien intelligences – the scientific basis of metalaw. Berlin: Berlin Verlag.
• Goldsmith, Donald (1997). The Hunt for Life on Mars. New York: A Dutton Book. ISBN 978-0-525-94336-5.
• Gribbin, John, "Alone in the Milky Way: Why we are probably the only intelligent life in the galaxy", Scientific American, vol. 319, no. 3 (سپتامبر ۲۰۱۸), pp. 94–99.
• Grinspoon, David (2003). Lonely Planets: The Natural Philosophy of Alien Life. HarperCollins. ISBN 978-0-06-018540-4.
• Lemnick, Michael T. (1998). Other Worlds: The Search for Life in the Universe. New York: A Touchstone Book. Bibcode:1998owsl.book.....L.
• Michaud, Michael (2006). Contact with Alien Civilizations – Our Hopes and Fears about Encountering Extraterrestrials. Berlin: Springer. ISBN 978-0-387-28598-6.
• Pickover, Cliff (2003). The Science of Aliens. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-07315-3.
• Roth, Christopher F. (2005). Debbora Battaglia (ed.). Ufology as Anthropology: Race, Extraterrestrials, and the Occult. E.T. Culture: Anthropology in Outerspaces. Durham, NC: Duke University Press.
• Sagan, Carl; Shklovskii, I. S. (1966). Intelligent Life in the Universe. Random House.
• Sagan, Carl (1973). Communication with Extraterrestrial Intelligence. MIT Press. ISBN 978-0-262-19106-7.
• Ward, Peter D. (2005). Life as we do not know it-the NASA search for (and synthesis of) alien life. New York: Viking. ISBN 978-0-670-03458-1.
• Tumminia, Diana G. (2007). Alien Worlds – Social and Religious Dimensions of Extraterrestrial Contact. Syracuse: Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-0858-5.

پیوند بیرون

• اخترزیست‌شناسی در ناسا
• مؤسسه اخترزیست‌شناسی اروپا