Mahathir bin Mohamad

Mahathir bin Mohamad
	; (2018) Irudi gehiago
Malaysian National Council for Islamic Religious Affairs chairman (en)
7. Malaysiako Lehen Ministroa
21. Lerrokatu Gabeko Mugimenduko idazkari nagusi
Minister of Finance 2 (en)
Minister of Finance 2 (en)
Minister of Home Affairs (en)
Defentsa ministroa
4. Malaysiako Lehen Ministroa
Malaysian National Council for Islamic Religious Affairs chairman (en)
Minister of International Trade and Industry (en)
Malaysiako Lehen Ministrordea
Minister of Education (en)
Member of the Dewan Negara (en)
Member of the Dewan Rakyat (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Mahathir bin Mohamad
Jaiotza	Alor Setar (en) , 1925eko uztailaren 10a (99 urte)
Herrialdea	Malaysia ; British Malaya
Bizilekua	Seri Kembangan (en)
Talde etnikoa	Malays herria
Lehen hizkuntza	Malaysiera
Familia
Aita	Mohamad bin Iskandar
Ama	Wan Tempawan Wan Hanapi
Ezkontidea(k)	Siti Hasmah Mohamad Ali
Seme-alabak	ikusi Marina Mahathir; Mokhzani Mahathir; Mukhriz Mahathir (en) ; Mirzan Mahathir (en) ; Melinda Mahathir (en) ; Mazhar Mahathir (en) ;
Haurrideak	ikusi Habsah Mohamad (en) ; Murad Mohamad (en) ; Rafeah Mohamad (en) ; Mashahor Mohamad (en) ; Omar Mohamad (en) ; Johora Mohamad (en) ; Mustaffa Mohamad (en) ; Mahadi Mohamad (en) ;
Familia	ikusi Ismail Mohamed Ali (en) (koinatu); Ahmad Razali Mohd Ali (en) (koinatu); Mohamed Hashim bin Mohd Ali (en) (koinatu); Meera Alyanna Mukhriz (en) (biloba); Tara Sosrowardoyo (en) (suhi);
Hezkuntza
Heziketa	Malayako Unibertsitatea 1953) ; Singapurreko Unibertsitate Nazionala ; Yong Loo Lin School of Medicine (en)
Hezkuntza-maila	doktoretza
Hizkuntzak	Malaysiera; ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, medikua, idazlea eta autobiografialaria
	Parte-hartzailea 2019 Kuala Lumpur Summit (en) ; APEC Papua New Guinea 2018 (en) ; APEC Philippines 1996 (en) ; APEC Indonesia 1994 (en) ; APEC Australia 1989 (en) ; APEC Canada 1997 (en) ; APEC China 2001 (en) ; APEC Thailand 2003 (en) ;
Lateralitatea	eskuina
Altuera	170 zentimetro
Lantokia(k)	Kuala Lumpur eta Putrajaya
Lan nabarmenak	ikusi The Malay Dilemma (en) ; A Doctor in the House: The Memoirs of Tun Dr. Mahathir Mohamad (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Jawaharlal Nehru Award for International Understanding (1994) ; Al-Gaddafi International Prize for Human Rights ; King Faisal International Prize in Service to Islam (1997) ; Commander of the National Order of the Cedar ; Grand Cordon of the Order of the Paulownia Flowers (2018ko azaroaren 3a) ; Grand Cross of the Order of Good Hope ; Grand Cross of the Order of Merit of the Republic of Poland (2002ko martxoaren 15a) ; doctor honoris causa of Keiō University (2004) ; honorary doctor of Waseda University ; honorary doctor of the Tsinghua University (2004) ; Commander of the Order of the Polar Star (1996ko martxoaren 11) ; Nishan-e-Pakistan (2019) ; Order of the White Elephant ; Order of Sultan Mahmud I of Terengganu ; Order of Loyalty to the Royal House of Kedah ; Order of the Crown of Johor ; Most Exalted Order of the Star of Sarawak ; Order of Kinabalu ; Kedah Supreme Order of Merit ; Royal Family Order of Kedah ; Royal Family Order of Johor ; Order of Friendship (2003ko abuztuaren 5a) ; Meritu Zibileko Ordenaren Gurutze Handia (1995eko martxoaren 24a) ; Grand Cross of the Order of the Liberator General San Martín (1991ko uztailaren 2a) ; Grand Commander of the Order of the Defender of the Realm (2003) ; Asia's Most Influential Malaysia (2021) ; Grand Cross of the National Order of Mali ; Dostyk Order of grade I ; Order of the Paulownia Flowers ; Order of the Republic ; Grand Cross of the Order of the Aztec Eagle ; Order of the Rising Sun, 1st class ; Grand Cross of the Order of the Sun of Peru‎ ; Family Order of Laila Utama ; Order of the Liberator General San Martín ; Order of Mubarak the Great ; Eguzki atera berriaren ordena ; Order of Diplomatic Service Merit ; Order of the Liberator ; José Martí ordena ; Order of the Aztec Eagle ; Order of Good Hope ; Order of Merit ; Royal Order of the Polar Star ; Order of Merit of the Republic of Poland ; Meritu Zibileko Ordena ; Star of the Republic of Indonesia ; Order of Merit ; National Order of the Cedar ; Order of Lakandula ; Medal of the Oriental Republic of Uruguay ; Peruko Eguzkiaren Ordena ; National Order of Mali ;
Influentziak	Abdul Razak Hussein
Izengoitia(k)	Tun M, Dr M eta Chedet
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	sunismoa
Alderdi politikoa	United Malays National Organisation (en) ; Malaysian United Indigenous Party (en) ; hautagai independente; Homeland Fighter Party (en) ; Parti Bumiputera Perkasa Malaysia (en)
	thechedet.com
	Fitxategi:Mahathir Mohamad signature.svg, Eagle Square 6.jpg

Mahathir bin Mohamad^[1] (Alor Setar, Kedah, Malaysia, 1925eko uztailaren 10a -) Malasiako Lehen Ministro ohia da, 1981 eta 2003 artean agindu zuena. Karguan egon zen denboran Malasiaren garapena eta "Asiar baloreen" promozioarengatik ezaguna da.

Biografia

Medikuntza ikasi zuen Singapurreko Medikuntza fakultatean. United Malays National Organization erakundeko (Malaysiako Erakunde Nazional batua) kide da, 1946an sortu zutenetik bertatik. Medikuntzako lizentziadun egin ondoren estatuko administrazioan hasi zen lanean mediku gisa.

1964ko hauteskunde orokorretan diputatu hautatu zuten, baina 1969ko hauteskundeetan galdu egin zuen leku hori. Urte horretako hauteskundeek matxinada sortu zuten Kuala Lumpurren, eta Tunku Abdul Rahman agintariaren izen txarra ekarri zuen. Mahatir alderdiko bakarretakoa izan zen jendaurrean agintaria kritikatzera ausartu zena, eta horregatik 1969an bota egin zuten erakundetik.

1973an senatari izendatu zuten, 1974an Hezkuntza ministro eta 1976an Lehen Ministrorde. 1978an Merkataritza eta Industria ministeriora igaro zen eta kargu horretan hainbat diplomazia lan egin zituen bere herrialdeko inbertsioak indartzeko. 1978an alderdiko lehendariorde izendatu zuten, eta 1981ean presidente.

1981ean Lehen Ministro izatera iritsi zen. Aginpidean egon zen bitartean, gobernuan zen koalizioak, Fronte Nazionalak, garaipen argiak lortu zituen 1982, 1986, 1990 eta 1995eko hauteskundeetan. Lehen Ministro gisa zuzenean parte hartu zuen nazioarteko gaietan, Asia Hego-ekialdeko Nazioen Elkartean, Asiarako eta Ozeano Barerako Ekonomia Lankidetzan, Commonwealthen eta abarretan.

1990eko hamarkadan zehar, 1996 inguru arte, barne produktu gordina % 8 igo zen batez beste urtero; horrela, munduko hazkunde handienetakoa izan zuen eta Asiako herrialde ahaltsuenen mailara iritsi zen, nahiz eta Hego-ekialdeko Asiako herrialderik txikienetakoa den hedaduraz. Gorakada hori esportaziorako eskulan industrien (ehungintza, telebista, informatika eta abar) eta atzerriko inbertsioen igoerari esker gertatu zen batez ere; munduko osagai elektrikoen lehenengo ekoizlea izatera iritsi zen.

Baina 1997an Asian gertaturiko finantza krisiak bete-betean harrapatu zuen Malaysia; barne produktu gordinaren hazkundea % -7ra jaitsi zen, diruak bere balioaren % 48 galdu zuen eta burtsak hondoa jo zuen. 1999an gainbehera jarraitu zuen Malaysiako ekonomiak. Horiek horrela, Mahathir lehen ministroak bertako dirua babesteko neurriak proposatu eta interes tasak murriztu zituen, ekonomia suspertzearren. Era berean, langabezia jaitsiarazteko 1999. urtean aurrekontuak igoko zirela iragarri zuen gobernuak. Ahalegin nagusiak, gaur egun, aurrekontuen defizitari aurre egiteko eta bankuen alorra indartzeko egiten dira; bertako eta nazioarteko iturrietatik dirua lortzea da helburu nagusia.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ (Ingelesez) «Malaysia's Mahathir Mohamad sworn in after shock comeback victory» BBC News 2018-05-10 (Noiz kontsultatua: 2021-04-04).

Kanpo estekak

Datuak: Q181383
Multimedia: Mahathir Mohamad / Q181383

[1] (Ingelesez) «Malaysia's Mahathir Mohamad sworn in after shock comeback victory» BBC News 2018-05-10 (Noiz kontsultatua: 2021-04-04).

[1]