Edukira joan

C eremua (Zisjordania)

Koordenatuak: 32°00′02″N 35°26′24″E / 32.0005489°N 35.44000548°E / 32.0005489; 35.44000548
Wikipedia, Entziklopedia askea
C eremua (Zisjordania)
Datu orokorrak
Motalurraldeko administrazio-erakunde
Azalera3.516 km²
Geografia
Map
Koordenatuak32°00′02″N 35°26′24″E / 32.0005489°N 35.44000548°E / 32.0005489; 35.44000548
UTC orduaUTC+02:00 eta UTC+03:00
Honen parte daZisjordaniako eremuak Osloko Akordioen arabera
Israelen banaketa administratiboaJudea eta Samaria Eremua

C eremua Israelek Zisjordanian erabat kontrolatzen duen lurraldea da, okupatzen dituen lurraldeetan erregio horretan bakarrik dago ofizialki horrela izendatua (ez Gazan edo Golanen), eta Palestinar enklabeetako guneetatik (A eremuak eta B eremuak) kanpoko zona gisa definitzen da, Osloko Akordioek definitutako lurralde eremuen baitan.

C eremua Zisjordaniako lurraldearen %61 da gutxi gorabehera, Ekialdeko Jerusalem kontatu gabe, hau beste egoera batean kontsideratzen baitu Israelek. C eremuaren %99 baino gehiago debekatua edo oso mugatuta dago palestinarrentzat.[1]

Eremuak Zisjordaniako baliabide natural funtsezkoak bere lurretan ditu.

Nazioarteko estatusa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1995ean, Osloko Akordioaren arabera, eremu hau "pixkanaka Palestinako jurisdikziora transferitzeko" konpromisoa hartu zuen Israelek (lurralde trukeak azken akordio batean posible kontsideratuz), baina transferentzia hori ez da harrezkero gertatu.[2]

Nazioarteko komunitatearen ustez, okupatutako lurralde hauetako asentamendu juduak legez kanpokoak dira, eta Nazio Batuek behin eta berriz adierazi dute Israelek asentamenduak eraikitzea Genevako Laugarren Hitzarmena urratzea dela.[3][4][5][6][7][8] Israelek zalantzan jartzen ditu nazioarteko komunitatearen jarrera eta kokalekuak legez kanpokotzat jotzeko erabilitako argudio juridikoak.[9] Badira asentamendu batzuk ere, kolono juduek beren kasa ezarritakoak lur hauetan, "gune aurreratu" gisa definituak eta Israelgo legearen aurka daudenak, .[10]

Eremuko administrazioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

C eremuak (Ekialdeko Jerusalem izan ezik), B eremuarekin batera, Israelgo militarren kontrolpean dago 1967ko ekainaz geroztik. 21. mendean kolono israeldar gehiago bizi dira bertan palestinarrak baino, hein batean edo erabat C eremuan kokatutako 500 bat gune populatutan. Juduen populazioa Israelgo administrazioak kudeatzen du, Israeldar kokalekuetarako Administrazioak ezarritako erakunde baten bidez, Judea eta Samariako Eremua.[11][12] C eremuko palestinarren administrazio arduraduna ere Israel da, Lurraldeetako Gobernu Jardueretako Koordinatzailearen bulegoaren bidez, baina Palestinako Agintaritza osasun eta hezkuntza zerbitzuez arduratzen da; hala ere, Israelek azpiegitura guztien eraikuntza eta gainbegiratzea bere esku du esklusiboki.[13]

C eremuak, ekialdeko Jerusalem izan ezik, 385.900 kolono israeldar eta 300.000 palestinar inguru biltzen ditu.[11][12] Norvegiako Errefuxiatuen Kontseiluaren arabera, Israelgo agintaritzak eremu horretako ia %70ean palestinarren eraikuntza debekatua du, eta beste %30ean baimenak lortzea ezinezkoa da ia .

Israelek zorrotz kontrolatzen ditu C eremuko palestinarren asentamendua, eraikuntza eta garapena: 2000 eta 2012 bitarteko 12 urteetan, Israelek 211 baimen bakarrik onartu ziren, 3.750 eskaeratatik (%5,6).[14] Aldiz, datuek adierazten dute Israelgo kokalekuen %75 inguru baimen egokiak kontuan hartu gabe eraiki zirela.[15]

Osloko akordioak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Osloko Akordioak hiru administrazio-dibisiotan banatu zuen Zisjordania: A, B eta C eremuak. Eremu bakoitzak estatus propioa jaso, eta lehen bietan palestinarrek autogobernu maila jakin batzuk jaso zituzten, Palestinako Agintearen bidez.

A eta B eremuak palestinarrak soilik izateko moduan aukeratu ziren, Akordioa sinatu zenean palestinarren gune populatuen inguruan lerroak eginez; C eremua modu negatiboan definitu zen, A eta B-tik kanpo geratzen zen guztia. A eremuak Mendebaldeko Erriberaren %18 hartzen du gutxi gorabehera, eta B eremuak %22 inguru, 2,8 milioi palestinarrekin batera, 2014ko populazio datuetan.[14][16][2]

C eremuak baliabide naturalak ditu, nekazaritza eta artzaintza palestinarraren oinarrizko esparru gehienak barne. A eta B lurraldeak uharte-geografiko gisa definitu daitezke, denak neurri batean daudelako C eremuz inguratuak edo Israelgo mugarekin ukipenean. C lurraldea aldiz, zuloz betetako lurralde jarraitu bat da geografikoki. Zisjordaniako ekialde osoa, Itsaso Hileko kosta eta Jordaniako muga eta Jordan ibaiaren ibarra, guztia C eremuan dago osoki. Zisjordaniako eskala handiko proiektu guztiek, herrilan edo azpiegiturek, C eremuan lan egitea eskatzen dute halabeharrez.[2]

Mapa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

C eremuak (urdinez) uharteen gisara inguratzen ditu palestinarren kontrol erlatiboko A eta B eremuak:

Map
C eremua, Israelen kontrol erabatekoa.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, ingelesezko wikipediako «Area C (West Bank)» artikulutik itzulia izan da, 2023-10-21 data duen 1181237085 bertsioa oinarritzat hartuta. Sartze-datarik ez duten erreferentziak, edo 2023-10-21 baino lehenago datatuak, jatorrizko artikulutik ekarri dira itzulpenarekin batera.
  1. ↑ Benin, Joel. (1999-03-26). «THE DEMISE OF THE OSLO PROCESS» web.archive.org (Press Information Notes 1 (MERIP)) (Noiz kontsultatua: 2023-11-18).
  2. ↑ a b c (Ingelesez) Eddin,Nur,Niksic,Orhan, Cali,Massimiliano,Nasser. «Area C and the future of the Palestinian economy» World Bank (Noiz kontsultatua: 2023-11-18).
  3. ↑ Roberts, Adam. (1990). «Prolonged Military Occupation: The Israeli-Occupied Territories Since 1967» The American Journal of International Law (American Society of International Law) 84 (1): 85–86.  doi:10.2307/2203016..
  4. ↑ Barak-Erez, Daphne. (2006). «Israel: The security barrier—between international law, constitutional law, and domestic judicial review» International Journal of Constitutional Law (Oxford University Press) 4 (3): 548.  doi:10.1093/icon/mol021..
  5. ↑ International Labour Organization. (2005). The situation of workers of the occupied Arab territories. , 14 or..
  6. ↑ Civilian and military presence as strategies of territorial control: The Arab-Israel conflict, David Newman, Political Geography Quarterly Volume 8, Issue 3, July 1989, Pages 215–227
  7. ↑ UN Security Council Resolution 465. .
  8. ↑ What next for Gaza and West Bank?. BBC 30 August 2005.
  9. ↑ Israel, the Conflict and Peace: Answers to frequently asked questions. Israel Ministry of Foreign Affairs November 2007.
  10. ↑ Under Threat: Demolition orders in Area C of the West Bank. United Nations.
  11. ↑ a b Localities and Population, by Population Group, District, Sub-District and Natural Region. Israel Central Bureau of Statistics 2016.
  12. ↑ a b Hass, Amira. (5 March 2014). «UN Report: 300,000 Palestinians Live in Area C of West Bank» Haaretz.
  13. ↑ Acting the Landlord: Israel's policy in Area C, the West Bank. B'Tselem.
  14. ↑ a b What is Area C?. B'Tselem, 9 October 2013
  15. ↑ Acting the Landlord:Israel's Policy in Area C, the West Bank, B'tselem June 2013 p.5.
  16. ↑ «Estimated Population in the Palestinian Territory Mid-Year by Governorate,1997-2016» Palestinian Central Bureau of Statistics (State of Palestine).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=C_eremua_(Zisjordania)&oldid=9605455"(e)tik eskuratuta