Nacia Banko de Kartvelio
| Nacia Banko de Kartvelio | ||
|---|---|---|
| centra banko vd | ||
| Dum | 1919 - nekonata/nuntempe | |
| Antaŭulo | Ŝtata Banko de Sovetio | |
| Ĉefestro(j) | Koba Gvenetadze vd | |
| Sidejo | Tbiliso | |
| Lando | Kartvelio | |
| TTT | Oficiala retejo | |
La Nacia Banko de Kartvelio (kartvele საქართველოს ეროვნული ბანკი, sak'art'velos erovnouli banki) estas la centra banko de Kartvelio.
Historio
[redakti | redakti fonton]Kartvelio akiris sian sendependecon de Sovetunio la 9-an de aprilo 1991. Post la falo de Sovetunio, la kasacia kortumo de Kartvelio decidis ke ĉiuj bankunuoj en Kartvelio, inkluzive de la ŝtata banko (Gosbank) kiu apartenis al la sovetia banksistemo devus aparteni al la Respubliko de Kartvelio. Same okazis ankaŭ al multaj el la aliaj respublikoj kiuj akiris sian sendependecon. La Nacia Banko de Kartvelio estis establita surbaze de Gosbank.
La unua centra banko en sendependa Kartvelio estis establita en aŭgusto 1991, surbaze de la Leĝo pri la Nacia Banko de Kartvelio. Tiu ĉi leĝo estis aprobita de la Supera Kortumo de Kartvelio en la sama tempo kiam la Monregulado-Leĝo de la Respubliko Kartvelio estis pasigita. La Mona Reguligo-Leĝo difinis la ĉefbazon por la centra banko, kaj kompletigis la Centran Bankan Leĝon. Gia Topuria estis la unua guberniestro de la centra banko, kaj servis de oktobro 1991 ĝis januaro 1992.
Ĉi tiuj du leĝoj, kiuj reguligis la centran bankon, havis plurajn malfortojn. Unue, la sendependeco de la centra banko ne estis klare difinita. Due, la kernaj funkcioj de la banko ankaŭ ne estis klare difinitaj. Kun la ekzistanta leĝaro kiel bazo, Kartvelio havis trinivelan banksistemon, kiu malhelpis la evoluon de la banksistemo. Krome, liberala, ekspansia monpolitiko estis traktita, kiu kaŭzis hiperinflacion. Poste, ili superis la hiperinflacion kaj pli ordigis la ekonomion, helpe de ekz. Monda Banko kaj IMF.
Aliaj faktoroj kiuj reduktis la sendependecon de la centra banko estis ke la administrado de la banko sidis por periodoj de nur 5 jaroj, kio igis la bankon minacata per politikaj ŝanĝoj, kaj ke Kartvelio estis parto de la rublozono ĝis 3 aprilo 1993. Ĉi tiu ligo al Rusio signifis, ke la centra banko ankaŭ spertis politikan kaj ekonomian premon de tie. La 3an de aprilo, Rusio ĉesis provizi Kartvelion per rubloj, kaj la kupono estis adoptita kiel transira valuto ĝis aparta valuto estis modloko. Ĉi tiu transira valuto ankaŭ viktimiĝis de tre ekspansia monpolitiko, kaj rapide perdis multon de sia valoro.
Kun preskaŭ neniuj valutaj rezervoj, la centra banko ne havis ŝancon interveni kaj efektivigi subtenajn aĉetojn de sia propra valuto. Tio signifis ke ili lanĉis novan reguligon de eksportaĵoj, kiu devigis parton de la eksportenspezo iri direkte al replenigo de valutaj rezervoj.
De 1992, ili ricevis asistadon de internaciaj organizaĵoj por establi novan kadron por la centra banko, la monsistemo kaj la banksistemo en Kartvelio. La 29-an de novembro 1993, re-rezolucio estis pasigita pri eksterordinaraj iniciatoj koncerne monpolitikon, kiu reflektis la rekomendojn de la internaciaj organizaĵoj kaj la novaj aŭtoritatoj. La 25-an de majo 1994 estis rezolucio pri la centra banko, kun i.a. novaj postuloj por kapitalpostuloj de bankoj. La 12-an de aŭgusto 1994, rezolucio estis pasigita kiu kompletigis la procezon de moviĝado al pura 2-nivela banksistemo. Samtempe, la kontoj de la Financministerio estis transdonitaj al la centra banko, por pliigi kontrolon de la monprovizo, kaj ĉiuj transakcioj kun privatuloj estis movitaj de la centra banko al la komercaj bankoj.
Nuntempe, la statuso de la centra banko estas difinita en la Konstitucio de Kartvelio, Artikolo 95. La sendependeco de la banko ankaŭ estas difinita ĉi tie. La nuntempaj rajtoj kaj devoj estas difinitaj en la Leĝo pri Centra Banko de la 23-a de junio 1995.
El la Konstitucio de Kartvelio
[redakti | redakti fonton]Artikolo 95
[redakti | redakti fonton]- La Nacia Banko de Kartvelio certigos la funkciadon de la monsistemo de Kartvelio por provizi prezostabilecon kaj subteni la efikan funkciadon de la financa sektoro.
- La Nacia Banko estas la banko de ĉiuj bankoj kaj la bankisto kaj fiska agento de la Registaro de Kartvelio.
- La Nacia Banko estos sendependa en siaj agadoj. Iliaj rajtoj kaj devoj, agadproceduroj, same kiel la garantio de ilia sendependeco estos determinitaj en virto de la Organika Leĝo.
- La nomo kaj monunuo estas determinitaj per leĝo. La Nacia Banko havos la ekskluzivan rajton elsendi monon
Artikolo 96
[redakti | redakti fonton]- La plej alta organo de la Nacia Banko de Kartvelio estas la Konsilio de la Nacia Banko. Membroj de la Konsilio povas esti forigitaj nur per decido de la Parlamento, konforme al Artikolo 64 de ĉi tiu Konstitucio.
- La Prezidanto de la Nacia Banko estas nomumita de la membroj de la Konsilio kaj anstataŭita de siaj devoj de la Prezidanto de Kartvelio, sur nomumo de la Konsilio de la Nacia Banko.
- La Nacia Banko respondecos al la Parlamento kaj prezentos jaran raporton pri siaj agadoj.