Diskurso pri la Metodo
| Discours de la méthode pour bien conduire sa raison, et chercher la vérité dans les sciences | |
|---|---|
| |
| skribita verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | René Descartes |
| Lingvoj | |
| Lingvo | franca lingvo |
| Eldonado | |
| Eldondato | 1637 |
| Eldonejo | Joannes Maire |
| Ĝenro | eseo |
Diskurso pri la Metodo (france : Discours de la méthode) estas filozofia kaj aŭtobiografia eseo de la franca filozofo René Descartes (Kartezio), publikigita en 1637. Ĝia plena nomo estas Diskurso pri la Metodo: kiel ĝuste gvidi racion kaj serĉi la veron en la sciencoj (france: Discours de la méthode pour bien conduire sa raison, et chercher la vérité dans les sciences).
La verko estas eble plej konata kiel la origino de la citaĵo Cogito ergo sum (france: Je pense, donc je suis, Mi pensas, do tio signifas ke mi ekzistas) kiu aperas en la kvara parto.
La Diskurso pri la Metodo estas unu el la plej influaj eseoj en moderna filozofio, kaj ĝi estas de granda graveco en la evoluo de la natursciencoj, kaj de ĝia akrigo de raciismo kaj la konceptoj de la "subjekto" observanta la mondon, kaj ankaŭ de ĝia promocio de la pozitivisma metodologio kiu estos vaste uzata en la moderna scienco.
En la eseo, Kartezio traktas la problemon de skeptikismo, kiu estis ankaŭ antaŭe diskutita fare de Sextus Empiricus, Al-Ghazali, kaj Michel de Montaigne. Kartezio formulis la problemon tiel ke ĝi klarigu veron, kiun li trovas nerefutebla. Lia argumenta linio komenciĝas per pridubado de ĉio por vidi la mondon el racia vidpunkto, kiu ne bezonas iajn ajn supozojn kaj antaŭjuĝojn.
La libro estis origine publikigita en Leiden en Nederlando, en la franca, nekutima ago por la tempo de Kartezio. Post tio ĝi estis tradukita en la latinan kaj en 1656 ĝi estis publikigita en Amsterdamo. La Diskurso laŭsupoze funkciis kiel enkonduko al la tri eseoj pri optiko, meteorologio, kaj geometrio.
En Esperanto aperis
[redakti | redakti fonton]- Unue esperantigita en 1906 fare de Eugène Noël kaj prof. Thiaucourt
- Diskurso pri la metodo. René Descartes. tradukita fare de Eugène de Zilah, eldonita de Chapecó, Fonto. Unua eldono: 1985; dua eldono: 2012.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]
- Descartes, René. (1637) Discours de la méthode pour bien conduire sa raison et chercher la vérité dans les sciences, plus la dioptrique, les météores et la géométrie (france).
- Verkoj de Diskurso pri la Metodo ĉe Projekto Gutenberg
- Verkoj de Diskurso pri la Metodo ĉe Projekto Gutenberg (édition Victor Cousin, Paris 1824)
- Discours de la méthode, par Adam et Tannery, Paris 1902. (academic standard edition of the original text, 1637), Pdf, 80 pages, 362 kB.
- Contains Discourse on the Method, slightly modified for easier reading
- Senpaga aŭskultebla sonlibro ĉe librivox.org aŭ ĉe audioofclassics