nauka

See also: nauką, naukã, and naûkä

Basque

Pronunciation

• IPA^(key): /nau̯ka/ [nau̯.ka]
• Rhymes: -au̯ka
• Hyphenation: nau‧ka

Verb

nauka

1. Third-person singular (hark), taking first-person singular (ni) as direct object, present indicative form of eduki (“to have”).

Czech

Etymology

Inherited from Old Czech nauka, from Proto-Slavic *nauka. By surface analysis, deverbal from naučit.

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈnau̯ka]

Noun

nauka f

1. science
2. teachings (summary of declared opinions)
3. (dated) teaching (act of educating)

Declension

Declension of nauka (hard feminine)

	singular	plural
nominative	nauka	nauky
genitive	nauky	nauk
dative	nauce	naukám
accusative	nauku	nauky
vocative	nauko	nauky
locative	nauce	naukách
instrumental	naukou	naukami

Further reading

• “nauka”, in Příruční slovník jazyka českého (in Czech), 1935–1957
• “nauka”, in Slovník spisovného jazyka českého (in Czech), 1960–1971, 1989
• “nauka”, in Internetová jazyková příručka (in Czech)

Old Czech

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *nauka. By surface analysis, deverbal from naučiti.

Pronunciation

• IPA^(key): (13^th CE) /ˈnauka/
• IPA^(key): (15^th CE) /ˈnauka/

Noun

nauka f

1. (Christianity, law) curse (severe papal punishment of guilty Christians)
   1. document issuing such a punishment

Declension

Declension of nauka (hard a-stem)

	singular	dual	plural
nominative	nauka	naucě	nauky
genitive	nauky	naukú	nauk
dative	naucě	naukama	naukám
accusative	nauku	naucě	nauky
vocative	nauko	naucě	nauky
locative	naucě	naukú	naukách
instrumental	naukú	naukama	naukami

This table shows the most common forms around the 13th century.
See also Appendix:Old Czech nouns and Appendix:Old Czech pronunciation.

Descendants

• Czech: nauka

References

• Jan Gebauer (1903–1916) “nauka”, in Slovník staročeský (in Czech), Prague: Česká grafická společnost "unie", Česká akademie císaře Františka Josefa pro vědy, slovesnost a umění

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *nauka. By surface analysis, deverbal from nauczyć. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /na(ː)uka/
• IPA^(key): (15^th CE) /nauka/, /nɒuka/

Noun

nauka f

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) science (general collection of knowledge, abilities, or views)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 18, 2:

     Dzen dnowi wirziga slowo, a nocz nocy vkazuge naukø (indicat scientiam)

     [Dzień dniowi wyrzyga słowo, a noc nocy ukazuje naukę (indicat scientiam)]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 41r:

     Disciplina id est doctrina lere oder zucht [n]ąvką

     [Disciplina id est doctrina lere oder zucht [n]auka]

2. (attested in Lesser Poland) instruction, notification, information, advice; collection of instructions
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 11:

     Spewaycze gospodnu, iensze przebiwa w Syon, powadaycze medzi ludem naukø iego (studia eius)!

     [Śpiewajcie Gospodnu, jenże przebywa w Syjon, powiadajcie miedzy ludem naukę jego (studia eius)!]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XXIV, page 363:

     In beneficiis w dobrodzyewstwach, documentis w navkach, exemplis w przykladach

     [In beneficiis w dobrodziewstwach, documentis w naukach, exemplis w przykładach]

3. (law, attested in Greater Poland) legal instruction
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 66:

     Proszyemy wasz o navką, mogąly przyszyasznyczy dacz popyszacz zalobą y odpowyedz

     [Prosiemy was o naukę, mogąli przysiężnicy dać popisać żałobę i odpowiedź]

4. (attested in Lesser Poland, Southern Borderlands) study (act of learning)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[6], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 13, 2:

     Zkaszeni sø y szadaiøczi sø se szczinili w naukach swogich (in studiis suis)

     [Skażeni są i żadający są sie sczynili w naukach swojich (in studiis suis)]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 129:

     Then, czo schą na nauką, na vczienye byerze qui catezizatur, id est instruitur (communicet autem is, qui catechizatur verbo ei, qui se catechizat in omnibus bonis Gal 6, 6)

     [Ten, co się na naukę, na uczenie bierze qui catezizatur, id est instruitur (communicet autem is, qui catechizatur verbo ei, qui se catechizat in omnibus bonis Gal 6, 6)]

   • 1880-1894 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[7], volume I, Lviv, page 118:

     Loquentes vobismetipsis, gl. id est vosmetipsos instruentes, videlicet ad vestram instruccionem, non tantum aliis, mowącz kv wasey navcze, navczayącz samy szyebye, nye telko gynsze (Eph 5, 19)

     [Loquentes vobismetipsis, gl. id est vosmetipsos instruentes, videlicet ad vestram instruccionem, non tantum aliis, mowiąc ku waszej nauce, nauczając sami siebie, nie telko jinsze (Eph 5, 19)]

Related terms

nouns

• nauczenie
• nauczony
• nauczyciel
• nauczycielka

 

verbs

• nauczyć pf, nauczać impf
• uczyć impf

 

Descendants

• Polish: nauka
• Silesian: nauka

References

• Boryś, Wiesław (2005) “nauka”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “nauka”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “nauka”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “nauka”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “nauka”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish nauka. By surface analysis, deverbal from nauczyć.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /naˈu.ka/

• (Middle Polish) IPA^(key): /naˈu.ka/, /nɒˈu.ka/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -uka
• Syllabification: na‧u‧ka

Noun

nauka f (related adjective naukowy)

1. (uncountable) science (systematic method of verifying knowledge)
2. (countable) science (field of study within such a system) [with o (+ locative) ‘of what’]
3. (countable) teachings; dogma (set of views or theories held by some entity)
4. (countable) lesson (something learned or to be learned)
5. (uncountable) teaching (act of educating)

   Synonym: uczenie

6. (uncountable) learning (act of acquiring knowledge)

   Synonym: uczenie się

7. (countable, Christianity) sermon

   Synonym: kazanie

8. (uncountable, obsolete) education; knowledge
9. (obsolete) trick (effective, clever or quick way of doing something)

   Synonym: sztuczka

10. (Middle Polish) animal training

    Synonym: tresura

11. (Middle Polish) order; persuasion; ad hoc recommendation; tip
12. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
    • 1594, J. Januszowski, Ł. Górnickiego, Nowy karakter, page G4:

      Návká twa ſámá mie návccy.

      [Nauka twa sama mię nauczy.]

Declension

Declension of nauka

	singular	plural
nominative	nauka	nauki
genitive	nauki	nauk
dative	nauce	naukom
accusative	naukę	nauki
instrumental	nauką	naukami
locative	nauce	naukach
vocative	nauko	nauki

Derived terms

nouns

• kandydat nauk
• nauczka
• nauki o Ziemi
• naukowczyni
• naukowiec

 

verbs

• nauka nie poszła w las pf, nauka nie idzie w las impf

 

Related terms

adjectives

• antynaukowy
• popularnonaukowy

 

adverb

• naukowo

 

noun

• naukowość

 

verbs

• nauczyć pf, nauczać impf
• uczyć impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), nauka is one of the most used words in Polish, appearing 54 times in scientific texts, 43 times in news, 76 times in essays, 7 times in fiction, and 13 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 193 times, making it the 290th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• nauka in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• nauka in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “nauka”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “NAUKA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 14.01.2014
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “nauka”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “nauka”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “nauka”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 195

Serbo-Croatian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *nauka.

Pronunciation

• IPA^(key): /nǎuka/
• Hyphenation: na‧u‧ka

Noun

nàuka f (Cyrillic spelling на̀ука)

1. (chiefly Bosnia, Serbia, Montenegro) science

Usage notes

In Croatia, the more commonly used and preferred literary word is znȁnōst.

Declension

Declension of nauka

	singular	plural
nominative	nauka	nauke
genitive	nauke	nauka
dative	nauci	naukama
accusative	nauku	nauke
vocative	nauko	nauke
locative	nauci	naukama
instrumental	naukom	naukama

Related terms

• naučan

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish nauka. By surface analysis, deverbal from nauczyć.

Pronunciation

• IPA^(key): /naˈu.ka/
• Rhymes: -uka
• Syllabification: na‧u‧ka

Noun

nauka f

1. science (systematic method of verifying knowledge)
2. study (process of learning)

   Synonyms: edukacyjŏ, (Cieszyn) uczynie

3. (Christianity) sermon
4. advice

   Synonym: dorada

Declension

Declension of nauka

	singular	plural
nominative	nauka	nauki
genitive	nauki	nauk
dative	nauce	naukōm
accusative	naukã	nauki
instrumental	naukōm	naukami/naukōma
locative	nauce	naukach
vocative	nauko	nauki

Related terms

verbs

• nauczyć pf, nauczać impf
• uczyć impf

 

Further reading

• nauka in silling.org