Μπανάμπα Νήσος

Μπανάμπα (Νήσος Ωκεανού)
Θέση	Ειρηνικός Ωκεανός, απομονωμένο νησί μεταξύ Ναούρου και Νήσων Γκίλμπερτ
Συντεταγμένες	00°51′34″S 169°32′13″E
Χώρα	Κιριμπάτι
Έκταση (χμ²)	5
Πληθυσμός	301 (2005)
Ψηλότερο σημείο (μέτρα)	81

Η Μπανάμπα Νήσος (IPA: [bəˈnɑːbə])(επίσης Νήσος Ωκεανού ή Όσεαν Νήσος,αγγλ.:Ocean Island), είναι μια απομονωμένη ανυψωμένη κοραλλιογενής νήσος δυτικά της αλυσίδας των Νήσων Γκίλμπερτ και 300 χμ ανατολικά του Ναούρου στον Ειρηνικό Ωκεανό. Είναι τμήμα της Δημοκρατίας του Κιριμπάτι. Έχει έκταση 5 τ.χλμ., και το ψηλότερο σημείο του νησιού είναι επίσης και το ψηλότερο σημείο του Κιριμπάτι, στα 81 μέτρα. Μαζί με το Ναούρου και τη Μακατέα, είναι ένα από τα σημαντικά ανυψωμένα νησιά φωσφάτων του Ειρηνικού.

Ιστορία

Σύμφωνα με το "Τε Ρίι Νι Μπανάμπα - Η ραχοκοκκαλιά της Μπανάμπα" του Ραομπέια Κεν Σίγκρα, η προφορική ιστορία της Μπανάμπα υποστηρίζει την υπόθεση ότι τα άτομα της φυλής Τε Άκα, που προέρχεται από την Μελανησία, ήταν οι αρχικοί κάτοικοι της Μπανάμπα (Όσεαν Νήσου), έχοντας φτάσει πριν την άφιξη των μεταγενέστερων μεταναστεύσεων από τις Ανατολικές Ινδίες (Ινδονησία) και το Κιριμπάτι. Το όνομα Μπανάμπα στις τοπικές γλώσσες σήμαινε "πετρώδης". Ο Σίγκρα κάνει τον αμφισβητήσιμο (και πολιτικά φορτισμένο) ισχυρισμό ότι οι Μπαναμπιανοί είναι εθνικά διαφορετικοί από τους υπόλοιπους Κιριμπάσιους, και επιστημονικές αποδείξεις υποστηρίζουν το γεγονός ότι οι Τε Άκα δεν ήταν Πολυνησιακής προέλευσης. Οι Μπαναμπιανοί ενσωματώθηκαν μόνο μέσω αναγκαστικών μεταναστεύσεων και ως αποτέλεσμα της ανακάλυψης των φωσφάτων το 1900. Υπήρχαν 4 χωριά στο νησί - Οόμα (Ούμα), Ταμπιάνγκ, Ταπίουα (Ταμπουέουα) και Μπουακονικάι. Η τοπική πρωτεύουσα ήταν η Ταμπιάνγκ, η τωρινή Αντερέεν.

Χωριό	Πληθυσμός (Απογραφή)
	1995	2005
Αντερέεν (Ταμπιάνγκ)	16	108
Ουμούα (Οόμα, Ούμα)	269	135
Ταμπέουα (Ταπίουα, Ταμπουέουα)	54	58
Μπουακονικάι	-	-
Μπανάμπα	339	301

Η εξόρυξη φωσφορικών αλάτων (χρησιμοποιούνται ως λίπασμα) από το 1900 έως το 1979 απογύμνωσαν το 90% της επιφάνειας του νησιού. Οι Ιαπωνικές δυνάμεις κατείχαν το νησί από τις 26 Αυγούστου 1942 μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945. Οι Βρετανικές αρχές μετατόπισαν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στη νήσο Ράμπι στα Φίτζι μετά το 1945, με διαδοχικές μεταναστεύσεις το 1977 και το 1981-1983. Κάποιοι στη συνέχεια επέστρεψαν, με το τέλος των εξορύξεων το 1979, περίπου 200 άτομα ζούσαν στο νησί το 2001. Παγκοσμίως, υπολογίζονται σε 6.000 άτομα αυτοί που έχουν καταγωγή από την Μπανάμπα. Στο Ράμπι τα ονόματα των οικισμών είναι τα ίδια με αυτά των τεσσάρων αυθεντικών οικισμών της νήσου Μπανάμπα.

Πολιτική

Η Μπανάμπα Νήσος αποτελεί μια πολιτική ανωμαλία. Παρά το γεγονός ότι αποτελεί τμήμα του Κιριμπάτι, η δημοτική του διοίκηση γίνεται από το Συμβούλιο των Ηγετών και Γηραιών του Ράμπι, που έχει βάση στη νήσο Ράμπι, στα Νησιά Φίτζι.

Στις 19 Δεκεμβρίου 2005, ο Τεϊτιράκε Κόρρι, ο αντιπρόσωπος του Συμβουλίου της νήσου Ράμπι στο Κοινοβούλιο του Κιριμπάτι, δήλωσε ότι το Συμβούλιο του Ράμπι σκεφτόταν να δώσει τα δικαιώματα επανεξόρυξης της νήσου Μπανάμπα στην κυβέρνηση των Φίτζι. Αυτή η δήλωση ακολούθησε την απογοήτευση των Νησιωτών του Ράμπι, στην άρνηση του Κοινοβουλίου του Κιριμπάτι να δώσει ένα τμήμα από το καταπίστευμα των 614 εκατομμυρίων Αυστραλιανών δολλαρίων των καθαρών κερδών από τα φωσφάτα στους γηραιούς νησιώτες του Ράμπι. Ο Κόρρι υποστήριξε ότι η Μπανάμπα είναι ιδιοκτησία των επιγόνων τους που ζουν στο Ράμπι, και όχι της κυβέρνησης του Κιριμπάτι, ισχυριζόμενος ότι, «το καταπίστευμα ανήκει και σε μας παρόλο που δεν ζούμε στο Κιριμπάτι», καταδίκασε την πολιτική της κυβέρνησης του Κιριμπάτι να μην πληρώνει τους νησιώτες.

Στις 23 Δεκεμβρίου, η Ρετέτα Ριμόν, η Υψηλή Επίτροπος του Κιριμπάτι στα Φίτζι, διευκρίνησε ότι οι Νησιώτες του Ράμπι δικαιούνται, πράγματι, τα οφέλη της κυβέρνησης του Κιριμπάτι - αλλά μόνον εάν επιστρέψουν στο Κιριμπάτι, και κάλεσε για διαπραγματεύσεις το Συμβούλιο των Ηγετών του Ράμπι και την κυβέρνηση του Κιριμπάτι.

Την Πρωτοχρονιά του 2006, ο Κόρρι κάλεσε την Μπανάμπα να αποσχιστεί από το Κιριμπάτι και να ενωθεί με τα Φίτζι. Το Κιριμπάτι χρησιμοποιεί τα Μπαναμπιανά φωσφάτα για τον πλουτισμό του, δήλωσε. Από τους 5.000 Μπαναμπιανούς στα Φίτζι, λιγότεροι από 100 ήταν 70 ετών και πάνω που θα μπορούσαν να διεκδικήσουν συντάξεις.

Μελλοντικές προσδοκίες

Η δηλωθείσα επιθυμία της κυβέρνησης του Κιριμπάτι να ξανανοίξει τα ορυχεία της Μπανάμπα βρίσκει σθεναρή αντίσταση από πολλούς της διασποράς της Μπανάμπα.

Κάποιοι από τους ηγέτες της προσφυγικής Μπαναμπιανής κοινότητας στα Φίτζι καλούν να δοθεί ανεξαρτησία στην Μπανάμπα. Ένας λόγος που διατηρείται η κοινότητα στην Μπανάμπα, με μηνιαίο κόστος 12.000 Φιτζιανά δολλάρια, είναι ότι εάν η Μπανάμπα γίνει ακατοίκητη, η κυβέρνηση του Κιριμπάτι μπορεί να πάρει την διοίκηση του νησιού, και να το συνενώσει με το υπόλοιπο κράτος. Το Κιριμπάτι θεωρείται ότι ανυπομονεί να εξασφαλίσει την Μπανάμπα, με την ελπίδα να την εξορύξει και πάλι στο μέλλον. Επιπρόσθετα, είναι το μόνο νησί στο Κιριμπάτι που δεν είναι μια χαμηλή κοραλλιογενής ατόλλη και κατά συνέπεια είναι λιγότερο ευάλωτο στην άνοδο του επιπέδου της θάλασσας.