Φίρμος (σφετεριστής του 4ου αι.)

Φίρμος (σφετεριστής του 4ου αι.)
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Firmus (Λατινικά)
Γέννηση	4ος αιώνας
Θάνατος	375
Συνθήκες θανάτου	αυτοκτονία
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός
Οικογένεια
Γονείς	Nubel
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Ρωμαίοι σφετεριστές

Ο Φίρμος Β΄, λατιν.: Firmus, ήταν γιος του πρίγκιπα Νούμπελ των Βερβέρων Ιουβαλένων, ενός ισχυρού Ρωμαίου στρατιωτικού, καθώς και ενός πλούσιου χριστιανού. Όταν απεβίωσε ο Νούμπελ, ο Φίρμος σκότωσε τον ετεροθαλή αδερφό του Ζάμακ, ο οποίος είχε ιδιοποιηθεί παράνομα τον πλούτο τού Νούμπελ, και έγινε διάδοχος τού πατέρα του.

Μεταξύ του 372 και του 375, ο Φίρμος επαναστάτησε ενάντια στον ερχομό τού Ρωμανού κόμη της Αφρικής, ο οποίος ήταν υποστηρικτής του Zάμακ. Η κακή συμπεριφορά του Ρωμανού, ο οποίος είχε παραμελήσει την προστασία από τις αφρικανικές φυλές προς τις ρωμαϊκές πόλεις, που είχαν αρνηθεί την καταβολή δωροδοκιών, είχε επιδεινώσει την κατάσταση στην επαρχία της Αφρικής τη δεκαετία του 360. Η εξέγερση του Φίρμου εναντίον τού Ρωμανού ανάγκασε τον Βαλεντινιανό να αναλάβει δράση, εναντίον τόσο τού αξιωματούχου του, όσο και τού Αφρικανού επαναστάτη.

Όταν ο Βαλεντιανός έστειλε τον κόμη Θεοδόσιο (πατέρα τού Θεοδοσίου Α΄) να καθαιρέσει τον Ρωμανό, ο Φίρμος αρχικά δήλωσε ότι ήταν πρόθυμος να συμβιβαστεί και φάνηκε στα πρόθυρα να καταλήξει σε έντιμη συμφωνία με τον ικανό στρατηγό του Βαλεντινιανού, αλλά μία συνωμοσία για τη δολοφονία του Θεοδόσιου και τη συνέχιση της εξέγερσης ανακαλύφθηκε από τον τριβούνο Mollius Tener και ο Φίρμος αναγκάστηκε να τραπεί σε φυγή.

Λαμβάνοντας γρήγορα υποστήριξη από τις φυλές των Βερβέρων, ο Φίρμος παρουσίασε στον Θεοδόσιο την προοπτική ενός παρατεταμένου ανταρτοπόλεμου ενάντια στους άπιαστους βαρβάρους της ερήμου της Νουμιδίας, όπως η Ρώμη εναντίον τού Ιουγούρθα και του Tακφαρίνα τους προηγούμενους αιώνες. Ωστόσο ο Θεοδόσιος συνέχισε τον πόλεμο με ταχύτητα και επιτυχία, προχωρώντας στην έρημο με μία κινητή μοίρα ελαφρού πεζικού και αναγκάζοντας τον Φίρμο να φεύγει από τη μία φυλή στην άλλη, καθώς όλες παραδίδονταν διαδοχικά στους Ρωμαίους. Τελικά, ο Ιγμάζεν, βασιλιάς των Iσαφλενσών, παρακινήθηκε από φόβο ή ήττα να παραδώσει τον Φίρμο στους Ρωμαίους. Ωστόσο ο σφετεριστής κατάφερε να απαγχονιστεί μόνος του, πριν προλάβει ο Θεοδόσιος να τον συλλάβει, απογοητεύοντας τους Ρωμαίους από μία σωστή τιμωρία.

Η σορός του μεταφέρθηκε, φέρεται στην πλάτη μίας καμήλας, κατά την επιστροφή τού Θεοδοσίου στο Σιτίφι, ως απόδειξη του τέλους της εξέγερσης.

Ο Φίρμος υποστήριξε τους Δονατιστές ενάντια στην πίστη της Νίκαιας. Ο Φίρμος διέταξε τη δολοφονία των υποστηρικτών στην πίστη της Νίκαιας κατοίκων του Ρουσουκούρου και μετά το τέλος του, ο Βαλεντινιανός εξέδωσε νόμους κατά των Δονατιστών.

Είναι επίσης πιθανό ότι αυτός ο Φίρμος ήταν η βάση, επάνω στην οποία ο συγγραφέας της Ιστορίας των Αυγούστων δημιούργησε το πρότυπο του ανύπαρκτου Φίρμου Α΄, σφετεριστή εναντίον του Aυρηλίου.

Ο Φίρμος εμφανίζεται επίσης στην αγιογραφία «Passio sanctae Salsae» στο οποίο, ενώ ο Φίρμος πολιορκούσε την πόλη Tίπασα, προσπάθησε να εξασφαλίσει την υποστήριξη τού τοπικού μάρτυρα Αγ. Σάλσα, αλλά απορρίφθηκε και τελικά ηττήθηκε.

Βιβλιογραφία

• Roberts, Walter, "Firmus (ca.372-ca.375 AD)", τοποθεσία De Imperatoribus Romanis
• Piredda, AMG (2015). "Passio sanctae Salsae" στο Fialon, S. και Meyers, J. La Passio sanctae Salsae (BHL 7467) : Recherches sur une passion tardive d'Afrique du Nord. Ausonius (Μπορντό). σελ.234-267.