Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πραξικόπημα του 1976 στην Αργεντινή

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πραξικόπημα του 1976 στην Αργεντινή
Επιχείρηση Κόνδορας – Βρώμικος Πόλεμος
Ψυχρός Πόλεμος
Ορκομωσία του Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα
Χρονολογία24 Μαρτίου 1976, πριν 48 έτη (1976-03-24)
ΤόποςΚάζα Ροσάντα, Μπουένος Άιρες
ΣτόχοιΑνατροπή της Ιζαμπέλ Περόν
ΜέθοδοιΣτρατιωτικό πραξικόπημα
ΈκβασηΑνατροπή της Ιζαμπέλ Περόν.
Ο Χόρχε Βιδέλα γίνεται πρόεδρος της Αργεντινής.
Αντιμαχόμενοι

Κυβέρνηση της Αργεντινής

  • Κόμμα Δικαιοσύνης

Ένοπλες δυνάμεις της Αργεντινής

Ηγετικά πρόσωπα

Το πραξικόπημα του 1976 στην Αργεντινή (ισπανικά: Argentine coup d'état 1976‎‎) ήταν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα που ανέτρεψε την Ιζαμπέλ Περόν ως Πρόεδρο της Αργεντινής στις 24 Μαρτίου 1976, που είχε επικεφαλής τον υποστράτηγο Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα, τον ναύαρχο Εμίλιο Εντοάρντο Μασέρα και τον Ταξίαρχο Ορλάντο Ραμόν Αγκόστι. Η πολιτική διαδικασία που ξεκίνησε στις 24 Μαρτίου 1976 πήρε την επίσημη ονομασία «Διαδικασία Εθνικής Αναδιοργάνωσης», και η χούντα, αν και όχι με τα αρχικά μέλη της, παρέμεινε στην εξουσία μέχρι την επιστροφή στη δημοκρατική διαδικασία στις 10 Δεκεμβρίου 1983. Δεδομένης της συστηματικής δίωξης μιας κοινωνικής μειονότητας, η περίοδος έχει χαρακτηριστεί ως διαδικασία γενοκτονίας [4][5][6] Αυτό έχει αποδειχθεί στις ποινικές δίκες που ακολούθησαν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.[7][8][9]

Το πραξικόπημα είχε σχεδιαστεί από τον Οκτώβριο του 1975 και υπήρχαν προετοιμασίες δύο μήνες πριν από την εκτέλεσή του. Ο Χένρι Κίσινγκερ συναντήθηκε πολλές φορές με τους ηγέτες των Ενόπλων Δυνάμεων της Αργεντινής μετά το πραξικόπημα, προτρέποντάς τους να καταστρέψουν τους αντιπάλους τους γρήγορα πριν αυξηθούν οι κατακραυγές για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες.[10][2][3]

Πρελούδιο του πραξικοπήματος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν ο πρόεδρος Χουάν Περόν πέθανε από φυσικά αίτια την 1η Ιουλίου 1974, τον διαδέχθηκε η σύζυγός του (τότε αντιπρόεδρος) Ιζαμπέλ Περόν, γνωστή και ως «Ιζαμπελίτα». Παρά τη διεκδίκησή της ως νόμιμης ηγεμόνας της χώρας, έχασε γρήγορα την πολιτική βαρύτητα και την εξουσία. Μια ομάδα στρατιωτικών αξιωματούχων, στους οποίους ανατέθηκε από τον Περόν να βοηθήσουν την αντιπρόεδρο,[εκκρεμεί παραπομπή] ανέλαβε τον έλεγχο σε μια προσπάθεια να αναζωογονήσει το επιδεινούμενο πολιτικό και κοινωνικό κλίμα της Αργεντινής. Αυτή η αλλαγή στη διακυβέρνηση άνοιξε το δρόμο για το πραξικόπημα που ακολούθησε.

Στις 5 Φεβρουαρίου 1975 ξεκίνησε η Επιχείρηση Ανεξαρτησία (ισπαν.:Operativo Independencia). Αυτή η παρέμβαση τύπου Βιετνάμ είχε στόχο να εξοντώσει τους αντάρτες στη ζούγκλα Τουκουμάν, οι οποίοι είχαν διατηρήσει προπύργια στην περιοχή ήδη από τον Μάιο του 1974. Τον Οκτώβριο η χώρα χωρίστηκε σε πέντε στρατιωτικές ζώνες, με κάθε διοικητή να έχει πλήρη αυτονομία για να εξαπολύσει μια προσεκτικά σχεδιασμένη επιχείρηση καταστολής.

Στις 18 Δεκεμβρίου, ορισμένα πολεμικά αεροσκάφη απογειώθηκαν από την αεροπορική βάση Μορόν και έπληξαν την Κάζα Ροσάντα σε μια προσπάθεια να ανατρέψουν την Ιζαμπέλ Περόν. Η εξέγερση σταμάτησε τέσσερις μέρες αργότερα μέσω διαιτησίας από έναν ιερέα. Ωστόσο, ο στρατός κατάφερε να απομακρύνει τον μοναδικό αξιωματικό που παρέμεινε πιστός στην κυβέρνηση, τον διοικητή της Πολεμικής Αεροπορίας Έκτορ Φαουτάριο, ο οποίος δέχθηκε σκληρή κριτική από τον Στρατό και το Ναυτικό λόγω της έντονης αντίθεσής του στα κατασταλτικά τους σχέδια και για την άρνησή του να κινητοποιήσει την Πολεμική Αεροπορία ενάντια στα οχυρά των ανταρτών στο βορρά. Ο Φαουτάριο ήταν το τελευταίο εμπόδιο του Βιντέλα στην επιδίωξη της εξουσίας.

Μέχρι τον Ιανουάριο του 1976 η παρουσία των ανταρτών στο Τουκουμάν είχε περιοριστεί σε λίγες διμοιρίες. Εν τω μεταξύ, ο στρατός, πλήρως υποστηριζόμενος από την τοπική ελίτ, μαζί με τον ισχυρό άνδρα της Χιλής Αουγούστο Πινόσετ, την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (CIA) των Ηνωμένων Πολιτειών και τη διοίκηση του προέδρου Τζέραλντ Φορντ, άρχισαν να παίρνουν την εξουσία.[2][11]

Το πραξικόπημα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λίγο πριν τη 01:00 π.μ., η Πρόεδρος Περόν συνελήφθη και μεταφέρθηκε με ελικόπτερο στην κατοικία Ελ Μεσίντορ. Στις 03:10 όλοι οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί διακόπηκαν. Οι τακτικές μεταδόσεις κόπηκαν και αντικαταστάθηκαν από μια στρατιωτική πορεία, μετά την οποία μεταδόθηκε το πρώτο ανακοινωθέν :

[...] Ενημερώνεται ο κόσμος ότι από σήμερα η χώρα βρίσκεται υπό τον επιχειρησιακό έλεγχο των Αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων. Συνιστούμε σε όλους τους κατοίκους την αυστηρή συμμόρφωση με τις διατάξεις και τις οδηγίες που προέρχονται από τις στρατιωτικές, αρχές ασφαλείας ή αστυνομικές αρχές και να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί για την αποφυγή ατομικών ή ομαδικών ενεργειών και συμπεριφορών που μπορεί να απαιτούν δραστική επέμβαση από το επιχειρησιακό προσωπικό.

— Υπογράφουν: Στρατηγός Χόρχε Ραφαέλ Βιντέλα, Ναύαρχος Εμίλιο Εντουάρντο Μασέρα και Ταξίαρχος Ορλάντο Ραμόν Αγκόστι."

Επιβλήθηκε κατάσταση πολιορκίας και στρατιωτικός νόμος, καθώς οι στρατιωτικές περιπολίες εξαπλώθηκαν σε κάθε μεγάλη πόλη. Το πρωί ήταν φαινομενικά ομαλό, αλλά όσο προχωρούσε η μέρα, οι συλλήψεις πολλαπλασιάστηκαν. Εκατοντάδες εργαζόμενοι, συνδικαλιστές, φοιτητές και πολιτικοί ακτιβιστές απήχθησαν από τα σπίτια τους, τους χώρους εργασίας τους ή στους δρόμους.

Επακόλουθα γεγονότα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δικτατορία ανέλαβε την εκτελεστική εξουσία μέχρι τις 29 Μαρτίου, όταν ο Βιντέλα ορίστηκε πρόεδρος. Το Κογκρέσο διαλύθηκε με γερουσιαστές, βουλευτές και μέλη του προσωπικού να συλλαμβάνονται, να ξυλοκοπούνται βάναυσα και να πετιούνται έξω από τις πόρτες και τα παράθυρα του Παλατιού του Κογκρέσου. Μια οντότητα γνωστή ως Νομοθετική Συμβουλευτική Επιτροπή (ισπαν.:Comision de Asesoramiento Legislativo - CAL), αποτελούμενη εξ ολοκλήρου από αξιωματικούς του στρατού και της αστυνομίας, ανέλαβε νομοθετικό ρόλο.[12]

Ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων δηλώνουν ότι στον απόηχο του πραξικοπήματος και του βρώμικου πολέμου που ακολούθησε, περίπου 30.000 άνθρωποι, κυρίως νέοι αντίπαλοι του στρατιωτικού καθεστώτος, "εξαφανίστηκαν" ή σκοτώθηκαν.[13] Οι στρατιωτικοί που ήταν υπεύθυνοι για τις δολοφονίες συχνά γλίτωναν τις έγκυες γυναίκες για ένα διάστημα, κρατώντας τις υπό κράτηση μέχρι να γεννήσουν, πριν τις σκοτώσουν και δώσουν τα βρέφη τους σε άτεκνες στρατιωτικές οικογένειες.[13] Ο Κίσινγκερ διαβεβαίωσε ιδιωτικά το στρατιωτικό καθεστώς ότι θα είχαν την πλήρη υποστήριξη της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο και τις συναφείς ενέργειές τους, μια υπόσχεση που αντιτάχθηκε από τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αργεντινή εκείνη την εποχή, Ρόμπερτ Χιλ.[2]

Η δικτατορία υπολόγιζε στη συνενοχή αστικών και εκκλησιαστικών παραγόντων, επομένως χαρακτηρίζεται συνήθως ως αστική-στρατιωτική-εκκλησιαστική-επιχειρηματική δικτατορία.[14][15][16][17] Το στρατιωτικό καθεστώς παρέμεινε στην εξουσία μέχρι την εκλογή του Ραούλ Αλφονσίν ως Προέδρου της Αργεντινής, τον Δεκέμβριο του 1983.

Η επέτειος της 24ης Μαρτίου του πραξικοπήματος έχει πλέον οριστεί στην Αργεντινή ως Ημέρα Μνήμης για την Αλήθεια και τη Δικαιοσύνη.[18]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Military Take Cognizance of Human Rights Issue» (PDF). National Security Archive. 16 Φεβρουαρίου 1976. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Kissinger approved Argentinian 'dirty war'». The Guardian. 6 Δεκεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2015. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Blakeley, Ruth (2009). State Terrorism and Neoliberalism: The North in the South. Routledge. σελίδες 96–97. ISBN 978-0415686174. 
  4. ↑ Crenzel, Emilio (2019-07-03). «The Crimes of the Last Dictatorship in Argentina and its Qualification as Genocide: A Historicization». Global Society 33 (3): 365–381. doi:10.1080/13600826.2019.1598944. ISSN 1360-0826. https://doi.org/10.1080/13600826.2019.1598944. 
  5. ↑ Feierstein, Daniel (2006-06-01). «Political violence in Argentina and its genocidal characteristics». Journal of Genocide Research 8 (2): 149–168. doi:10.1080/14623520600703024. ISSN 1462-3528. https://doi.org/10.1080/14623520600703024. 
  6. ↑ Levy, Guillermo (2006-06-01). «Considerations on the connections between race, politics, economics, and genocide». Journal of Genocide Research 8 (2): 137–148. doi:10.1080/14623520600703016. ISSN 1462-3528. https://doi.org/10.1080/14623520600703016. 
  7. ↑ Jelin, Elizabeth (2016-06-30). «The Politics of Memory: The Human Rights Movement and the Construction of Democracy in Argentina» (στα αγγλικά). Latin American Perspectives 21 (2): 38–58. doi:10.1177/0094582X9402100204. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0094582X9402100204. 
  8. ↑ Layus, Rosario Figari (7 Αυγούστου 2017). The Reparative Effects of Human Rights Trials: Lessons From Argentina (στα Αγγλικά). Routledge. ISBN 978-1-351-62762-7. 
  9. ↑ Belén Riveiro, María; Rosende, Luciana; Zylberman, Lior (2013-11-01). «Genocide on Trial: Case Note and Extracts of "Circuito Camps" Judgment». Genocide Studies and Prevention 8 (1): 58–65. doi:10.5038/1911-9933.8.1.7. ISSN 1911-0359. https://scholarcommons.usf.edu/gsp/vol8/iss1/9. 
  10. ↑ «Military Take Cognizance of Human Rights Issue» (PDF). National Security Archive. 16 Φεβρουαρίου 1976. 
  11. ↑ «Transcript: U.S. OK'd 'dirty war'» (PDF). The Miami Herald. 4 Δεκεμβρίου 2003. 
  12. ↑ Grigera, Juan· Zorzoli, Luciana (2019). The Argentinian Dictatorship and its Legacy Rethinking the Proceso. Palgrave. ISBN 978-3-030-18301-1. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Goni, Uki (22 July 2016). «How an Argentinian man learned his 'father' may have killed his real parents». The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2016/jul/22/argentinian-stolen-baby-guillermo-perez-roisinblit. Ανακτήθηκε στις 22 July 2016. 
  14. ↑ «¿Por qué se dice que la dictadura es cívico-militar?». La tinta (στα Ισπανικά). 23 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2020. 
  15. ↑ Catoggio, María Soledad (2013-06-01). «Argentine Catholicism During the Last Military Dictatorship: Unresolved Tensions and Tragic Outcomes». Journal of Latin American Cultural Studies 22 (2): 139–154. doi:10.1080/13569325.2013.803954. ISSN 1356-9325. https://doi.org/10.1080/13569325.2013.803954. 
  16. ↑ «Empresas y dictadura». www.cels.org.ar. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2020. 
  17. ↑ «The Last Military Dictatorship in Argentina (1976-1983): the Mechanism of State Terrorism | Sciences Po Mass Violence and Resistance - Research Network» (PDF). last-military-dictatorship-argentina-1976-1983-mechanism-state-terrorism.html (στα Αγγλικά). 25 Ιανουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2020. 
  18. ↑ Law 25633, Argentine Congress, 22 August 2002 Αρχειοθετήθηκε 2012-08-05 at Archive.is.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πραξικόπημα_του_1976_στην_Αργεντινή&oldid=10218395"