Νήσος Κλίπερτον

Κλίππερτον

Γαλλικά: Île de la Passion
Γεωγραφία
Τοποθεσία	Ειρηνικός Ωκεανός
Συντεταγμένες	10°18′N 109°13′W
Έκταση	9 km²
Χώρα
Γαλλία (υπερπόντια κτήση)
Δημογραφικά
Πληθυσμός	ακατοίκητο
Σχετικά πολυμέσα

Η Νήσος Κλίππερτον (γαλλικά: Île de Clipperton‎‎) ή Νήσος του Πάθους (γαλλικά: Île de la Passion‎‎) είναι μια ατόλλη 9 τ.χλμ. στον Βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό, νοτιοδυτικά του Μεξικού και δυτικά της Κόστα Ρίκα. Δεν έχει μόνιμους κατοίκους.

Είναι υπερπόντια κτήση της Γαλλίας και διοικείται από το Υπουργείο Υπερπόντιας Γαλλίας.

Φυσικές συνθήκες

Τοποθεσία

Βρίσκεται περίπου 945 χλμ. από τη Νήσο Σοκόρο του Αρχιπελάγους Ρεβιγιαχιχέδο του Μεξικού, την πλησιέστερη ξηρά. Η νήσος σχήματος δακτυλιδιού έχει εντελώς κλειστή τη λιμνοθάλασσά της για σχεδόν έναν αιώνα τώρα και έχει περιφέρεια 12 χλμ. Η λιμνοθάλασσα έχει κάποιες βαθιές λεκάνες (-43 μ., -22 μ.) και ένα βαθύ σημείο ("Τρου-Σαν-Φον", που σημαίνει «απύθμενη τρύπα») με όξινα νερά (θειϊκό οξύ) στον πάτο και είναι στάσιμα. Η λιμνοθάλασσα δεν έχει ψάρια. Ο Βράχος Κλίππερτον είναι το ψηλότερο σημείο. Είναι μια ηφαιστειακή προεξοχή στα νοτιοανατολικά.

Κλίμα

Το νησί έχει ένα τροπικό ωκεάνιο κλίμα, με μέση θερμοκρασία 20-32 °C. Η βροχερή περίοδος είναι από Μάη έως Οκτώβριο, και το νησί υπόκειται σε τροπικές καταιγίδες. Τα περιβάλλοντα ωκεάνια ύδατα είναι θερμά, ωθούμενα από ισημερινά και αντι-ισημερινά ρεύματα.

Χλωρίδα και Πανίδα

Το Κλίππερτον είναι τώρα σχεδόν έρημος, όπως ήταν και τον 19ο αιώνα, αλλά το 80% του νησιού καλυπτόταν από λιβάδια μετά τη μεξικανική κατοχή και την εισαγωγή χοίρων στην αρχή του 20ού αιώνα.

Όταν οι Ρόμπερτ Έβανς Σνόντγκρας και Έντμουντ Χέλλερ επισκέφθηκαν το νησί το 1898, ανέφεραν ότι «κανένα φυτό δεν είναι ιθαγενές στο νησί». Ο Σάτσετ (1962), όμως, αναφέρει ότι σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία από το νησί του 1711, 1825, και πιθανότατα του 1839, το νησί είχε μια χαμηλή χορτοκάλυψη και/ή μερικώς ξυλώδη βλάστηση. Λόγω της εξάλειψης των χοίρων, που ενοχλούσαν τα πτηνά αλλά επίσης έτρωγαν καβούρια, το 1958, η βλάστηση σταδιακά εξαφανίστηκε με τις επιθέσεις εκατομμυρίων καβουριών (Gecarcinus planatus).

Σήμερα υπάρχουν μόνο 674 φοίνικες (μετρήθηκαν από τον Σ. Ζοστ κατά τη διάρκεια της Γαλλικής αποστολής "Passion 2001") και 5 νησίδες στη λιμνοθάλασσα έχουν λίγα χόρτα που αυτά τα χερσαία καβούρια δεν μπορούν να φτάσουν.

Μετά την εισαγωγή χοίρων από τους εξορυκτές γκουανό, η χλωρίδα ήταν δυνατόν να επαναδημιουργηθεί καθώς οι χοίροι βοήθησαν στον πληθυσμιακό έλεγχο των χερσαίων καβουριών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η χλωρίδα του νησιού, πολλαπλασιάστηκε με την εισαγωγή ξένων ειδών, φοίνικες (Cocos nucifera) εισήχθησαν τη δεκαετία του 1890.

Σύμφωνα με την επίσκεψη του Σάτσετ το 1958, η βλάστηση είναι μια αραιή κάλυψη από ακανθωτές χλόες και χαμηλούς θάμνους, ένα αναρριχητικό φυτό (Ipomoea sp.) και σειρές φοινίκων. Αυτή η χαμηλή ποώδης βλάστηση φαίνεται να είναι πρωτοπόρα στη φύση και η πλειοψηφία πιστεύεται να αποτελείται από πρόσφατα εισαγόμενα είδη. Ο Σάτσετ υποπτεύτηκε ότι τα βούρλα (Heliotropium curassavicum και ενδεχομένως Portulaca oleracea) είναι ιθαγενούς προέλευσης. Στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, τουλάχιστον, τα πιο άφθονα είδη είναι τα Cenchrus echinatus, Sida rhombifolia, και Corchorus aestuans. Αυτά τα φυτά συνθέτουν μια θαμνώδη κάλυψη ύψους μέχρι 30 εκατοστά και είναι αναμεμειγμένα με Eclipta, Phyllanthus, και Solanum, καθώς και ένα ψηλότερο φυτό, Brassica juncea. Ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό παρατηρήθηκε στο ότι η βλάστηση είναι διατεταγμένη σε παράλληλες σειρές ειδών, πυκνές σειρές ψηλότερων ειδών εναλλάσσονται με χαμηλότερη, πιο αραιή βλάστηση. Αυτό θεωρήθηκε ότι ήταν αποτέλεσμα της εξορυκτικής μεθόδου για τα φωσφάτα να σκάπτονται τάφροι.

Αν και περισσότερα από 115 είδη ψαριών έχουν αναγνωριστεί στα χωρικά ύδατα του Κλίππερτον, η μόνη οικονομική δραστηριότητα είναι η αλιεία τόνου. Δεν έχει κάποιον άλλο φυσικό πόρο.

Ιστορία

Ανακάλυψη

Το όνομα του Κλίπερτον προέρχεται από τον Τζον Κλίπερτον, έναν Άγγλο πειρατή και καπετάνιο εξοπλισμένου εμπορικού πλοίου που το 1704 πολέμησε τους Ισπανούς στις αρχές του 18ου αιώνα και λέγεται ότι πέρασε από το νησί. Κάποιοι άλλοι λένε ότι χρησιμοποίησε το νησί ως κρυψώνα για τις επιδρομές του στα πλοία μαζί με 21 συντρόφους του, αλλά δεν υπάρχει κάποιο κείμενο που να έχει ποτέ αποδείξει αυτήν την εκδοχή. Παρόλα αυτά ήταν ο πρώτος που περιέγραψε και χαρτογράφησε το νησί. Ο θρύλος μάλλον βοήθησε να κρατηθεί το όνομα του ζωντανό έως και σήμερα.

Το πραγματικό του όνομα, Νησί του Πάθους, του δόθηκε επίσημα το 1711 από τους Γάλλους εξερευνητές Μαρτέν ντε Σασιρόν και Μισέλ ντι Μποκάζ, κυβερνήτες των Γαλλικών πλοίων La Princesse και La Découverte, που πλησίασαν το νησί, ζωγράφισαν τον πρώτο χάρτη και το προσάρτησαν για τη Γαλλία. Η πρώτη επιστημονική αποστολή έλαβε χώρα το 1725 από τον Γάλλο Μποκάζ, που έζησε στο νησί για αρκετούς μήνες. Το 1858 επίσημα το διεκδίκησε η Γαλλία.

Η Αμερικανική Εταιρεία Εξόρυξης Γκουανό, υπό την Πράξη Νησιών με Γκουανό του 1856, διεκδίκησε το νησί για τις ΗΠΑ, με προηγούμενες διεκδικήσεις για τα αποθέματα Γκουανό του νησιού να πηγαίνουν πίσω με την Εταιρεία Ωκεάνιων Φωσφάτων με το Μεξικό το 1848 – 49.

Στις 17 Νοεμβρίου 1858, υπό τον Αυτοκράτορα Ναπολέων Γ΄, οι Γάλλοι προσάρτησαν το Κλίππερτον ως τμήμα της αποικίας Νότιας Θάλασσας της Ταϊτής. Το Μεξικό επαναβεβαίωσε τη διεκδίκηση του νησιού στις 13 Δεκεμβρίου 1897, κατέχοντας και προσαρτώντας το, και ιδρύοντας ένα στρατιωτικό φυλάκιο στο νησί, διόρισε και στρατιωτικούς κυβερνήτες αυτήν την περίοδο, συμπεριλαμβανομένου και του Ραμόν Αρναούντ (1906 – 15). Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξανά το κατέλαβαν για λίγο κατά τη διάρκεια του Ισπανοαμερικανικού Πολέμου του 1898.

Εξόρυξη Γκουανό και η τραγωδία του 1917

Επιζώντες της Νήσου Κλίππερτον, 1917

Η Βρετανική Εταιρεία Ειρηνικών Νήσων πήρε τα δικαιώματα το 1906 για τα αποθέματα Γκουανό του Κλίππερτον και μαζί με τη μεξικανική κυβέρνηση έχτισε μια εγκατάσταση εξόρυξης. Το 1914, περίπου 100 άτομα – άνδρες, γυναίκες και παιδιά – ζούσαν στο νησί. Κάθε δύο μήνες, ένα πλοίο από το Ακαπούλκο ερχόταν στο Κλίππερτον με προμήθειες. Όμως, με την κλιμάκωση της Μεξικανικής Επανάστασης δεν έφτανε κανένα πλοίο στην ατόλλη και οι κάτοικοι του αφέθηκαν στο έλεος τους.

Μέχρι το 1915, οι περισσότεροι από τους κατοίκους είχαν πεθάνει και οι τελευταίοι έποικοι ήθελαν να αποχωρήσουν με το πολεμικό πλοίο Λέξινγκτον του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών, που πλησίασε στην ατόλλη στα τέλη του 1915. Όμως, ο Μεξικανός στρατιωτικός κυβερνήτης διακήρυξε την εκκένωση μη αναγκαία.

Μέχρι το 1917, όλοι πλην ενός οι άνδρες στο νησί είχαν πεθάνει, κάποιοι σε μια αποτυχημένη προσπάθεια να φτάσουν στην ενδοχώρα και να φέρουν βοήθεια. Ο φαροφύλακας, Βικτοριάνο Άλβαρες, ήταν ο τελευταίος άνδρας στο Νησί Κλίππερτον, μαζί με 15 γυναίκες και παιδιά. Ο Άλβαρες γρήγορα ανακήρυξε εαυτόν βασιλιά και άρχισε μια κτηνωδία από βιασμούς και φόνους, προτού σκοτωθεί και αυτός από ένα από τα θύματα των ορέξεων του, τη χήρα του διοικητή της φρουράς Καπετάνιου Ραμόν Αρναούντ. Στις 18 Ιουλίου 1917, σχεδόν αμέσως μετά τον θάνατο του Άλβαρες, 4 γυναίκες και 6 παιδιά, οι τελευταίοι επιζώντες, παραλήφθηκαν από το Πολεμικό πλοίο Γιορκτάουν του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών.

Κατάληξη της διαμάχης για την ιδιοκτησία

Η ιδιοκτησία του Κλίππερτον τότε αμφισβητήθηκε μεταξύ Γαλλίας και Μεξικού. Η Γαλλία πλησίασε το Βατικανό για να βγάλει μια απόφαση για την ιδιοκτησία και το 1930 το Βατικανό ανέθεσε τη διαιτησία στον Βασιλιά της Ιταλίας, Βίκτορ Εμμανουήλ, που στις 28 Ιανουαρίου 1931, ανακήρυξε το Κλίππερτον Γαλλική κτήση. Οι Γάλλοι ξαναέκτισαν τον φάρο και εγκατέστησαν ένα στρατιωτικό φυλάκιο στο νησί, που παρέμεινε για επτά χρόνια προτού εγκαταλειφθεί. Το 1935 η Γαλλία προσάρτησε το νησί, από τότε διοικείται από τον Γάλλο επίτροπο της αποικίας της Γαλλικής Πολυνησίας.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, το Κλίππερτον το επισκέφτηκε δύο φορές ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ, που ήθελε να το κάνει κτήση των ΗΠΑ και να το χρησιμοποιήσει ως αεροπορική βάση για επιχειρήσεις στον Ειρηνικό Ωκεανό. Το 1944, διέταξε το Πολεμικό Ναυτικό να καταλάβει το νησί (μέχρι το 1945) σε μια από τις πιο μυστικές επιχειρήσεις των Η.Π.Α. στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Υποναύαρχος Μπυρντ ανέλαβε αρκετές αποστολές στο νησί για να αξιολογήσει τις δυνατότητες του ως αεροπορική βάση.

Μεταπολεμικά χρόνια

Το νησί εγκαταλείφθηκε από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έκτοτε το επισκέπτονται μόνο ερασιτέχνες ψαράδες, τακτικές προγραμματισμένες περιπολίες του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού και Μεξικάνοι ψαράδες τόνου και καρχαρία. Έχουν υπάρξει μη συχνές επιστημονικές και ερασιτεχνών ραδιοεκπομπέων αποστολές, και, σε μια περίπτωση, ο Ζακ Υβ Κουστώ το επισκέφτηκε με την ομάδα δυτών του και έναν επιζώντα από την εκκένωση του 1917.

Το 1962, η ανεξαρτησία της Αλγερίας απείλησε περαιτέρω Γαλλικές πυρηνικές δοκιμές σε αλγερινές τοποθεσίες. Το Γαλλικό Υπουργείο Άμυνας θεώρησε το Κλίππερτον σαν πιθανή τοποθεσία αντικατάστασης των δοκιμών, όμως, λόγω του εχθρικού κλίματος του νησιού και της απομονωμένης θέσης του, σταδιακά εγκαταλείφθηκε αυτή η σκέψη.

Οι Γάλλοι ερεύνησαν την επαναλειτουργία της λιμνοθάλασσας και την ανάπτυξη ενός λιμανιού για το εμπόριο και τον τουρισμό κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '70. Μια αυτόματη μετεωρολογική εγκατάσταση ολοκληρώθηκε στις 7 Απριλίου 1980. Τα δεδομένα που συλλέγονται από αυτόν τον σταθμό μεταδίδονται άμεσα μέσω δορυφόρου στη Βρετάνη.

Το 1981, η Ακαδημία Επιστημών για τα Υπερπόντια Εδάφη συνέστησε ότι το νησί έχει τις δικές του οικονομικές υποδομές, με έναν αεροδιάδρομο και ένα αλιευτικό λιμάνι στη λιμνοθάλασσα. Αυτό σήμαινε το άνοιγμα της λιμνοθάλασσας δημιουργώντας ένα πέρασμα στον δακτύλιο της ατόλλης. Γι’ αυτόν τον σκοπό, μια συμφωνία με την οποία το νησί έγινε περιουσία του κράτους υπογράφτηκε με τη Γαλλική κυβέρνηση, που αντιπροσωπευόταν από τον Υψηλό Επίτροπο για τη Γαλλική Πολυνησία.

Στις 13 Οκτωβρίου 1986, μια συνάντηση έλαβε χώρα για τη δημιουργία μιας μόνιμης αλιευτικής βάσης στο ή κοντά στο Κλίππερτον, μεταξύ του υψηλού επιτρόπου για τη δημοκρατία στη Γαλλική Πολυνησία, που αντιπροσώπευε το κράτος, και την εταιρεία έρευνας για την ανάπτυξη και εκμετάλλευση του νησιού (SEDEIC). Λαμβάνοντας υπόψη τους οικονομικούς περιορισμούς, την απόσταση, και το μικρό μέγεθος της ατόλλης, τη μη ύπαρξη σχεδίου, εκτός από μελέτες, αναβλήθηκε η εκτέλεση αυτού του προγράμματος. Εν κατακλείδι, τα σχέδια για την ανάπτυξη του Κλίππερτον εγκαταλείφθηκαν.

Ναυαγοί

Το 1988, πέντε Μεξικανοί ψαράδες χάθηκαν στη θάλασσα μετά μια καταιγίδα που ξέσπασε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού κατά μήκος της ακτής της Κόστα Ρίκα. Παρασύρθηκαν τόσο μακριά που έβλεπαν το Κλίππερτον, αλλά δεν ήταν δυνατόν να το προσεγγίσουν.

Σύγχρονη ιστορία

Η Μεξικανική και Γαλλική ωκεανογραφική αποστολή SURPACLIP (UNAM Mexico and UNC Nouméa) έκαναν εκτενείς μελέτες το 1997 πάνω και γύρω από το νησί. Το 2001 ο Γάλλος γεωγράφος Σ. Ζοστ επέκτεινε τις μελέτες του 1997 μέσω της Γαλλικής αποστολής "Passion 2001", εξηγώντας την εξέλιξη του οικοσυστήματος, δίνοντας αρκετές εκτυπώσεις, ένα βίντεο, και μια ιστοσελίδα. Το 2003 ο Λανς Μίλμπραντ έμεινε στο νησί για 41 μέρες σε μια αποστολή του National Geographic Society, καταγράφοντας την περιπέτεια του σε βίντεο, εικόνες και ένα ημερολόγιο.

Το 2005, το οικοσύστημα του Κλίππερτον μελετήθηκε εκτενώς για 4 μήνες από μια επιστημονική αποστολή που οργανώθηκε από τον Ζαν Λουί Ετιέν, που έπρεπε να κάνει έναν πλήρη κατάλογο ορυκτών, φυτικών, και ζωικών ειδών που βρίσκονται στην ατόλλη, να μελετήσει τα άλγη έως και 100 μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας, να μελετήσει τη ρύπανση, κ.ά.

Στις 21 Φεβρουαρίου 2007, η διοίκηση του Κλίππερτον πέρασε από τον Υψηλό Επίτροπο για τη Δημοκρατία στη Γαλλική Πολυνησία στο Υπουργείο για την Υπερπόντια Γαλλία.

Το Κλίππερτον συχνά χρησιμοποιείται από τους Γάλλους ως μια αυτό-αποδοκιμαστική αναφορά στη σπουδαιότητα για τις Γαλλικές υπερπόντιες κτήσεις.