Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετασεκόια

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετασεκόια
Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων:
70.0–0Ma
Ύστερο Κρητιδικό έως πρόσφατα

Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Πευκόφυτα (Pinophyta)
Ομοταξία: Πευκόψιδα (Pinopsida)
Τάξη: Πευκώδη (Pinales)
Οικογένεια: Κυπαρισσοειδή (Cupressaceae)
Υποοικογένεια: Σεκοϊόμορφα (Sequoioidae)
Γένος: Μετασεκόια (Metasequoia)
Miki, 1941
Είδη

Η Μετασεκόια (Metasequoia) είναι γένος φυλλοβόλων κωνοφόρων δέντρων· μαζί με τα συγγενικά γένη Σεκόια (Sequoia) και Σεκοϊάδενδρο (Sequoiadendron) συνθέτουν την υποοικογένεια των Σεκοϊομόρφων της οικογένειας των Κυπαρισσοειδών. Το μοναδικό αρτίγονο είδος του γένους είναι η Μετασεκόια η γλυπτοστροβοειδής (Metasequoia glyptostroboides), ενδημική στην περιοχή Σιτσουάν-Χουπέι της Κίνας.

Απολιθώματα Μετασεκόιας είναι γνωστά από πολλές περιοχές του βορείου ημισφαιρίου[1][2]· πάνω από 20 απολιθωμένα είδη έχουν περιγραφεί και ονομαστεί (ορισμένα μάλιστα είχαν ταυτοποιηθεί ως ανήκοντα στο γένος Σεκόια), αλλά, με βάση τις πιο πρόσφατες αναλύσεις, θεωρούνται ως μόλις τρία διακριτά είδη, η Μετασεκόια του Φοξ (M. foxii), η Μετασεκόια του Μίλλερ (M. milleri) και η Μετασεκόια η δυτική (M. occidentalis).[3][4]. Κατά το Παλαιόκαινο και Ηώκαινο, εκτεταμένα δάση μετασεκόιας έφταναν μέχρι το φιόρδ Στραθκόνα της νήσου Έλσμιρ και τοποθεσίες της νήσου Άξελ Χάιμπεργκ του Καναδά σε γεωγραφικό πλάτος 80o B.[5] Η Μετασεκόια ήταν εκείνη την περίοδο πιθανότατα ήδη φυλλοβόλος. Δεδομένου ότι τα υψηλά γεωγραφικά πλάτη είχαν εκείνη την περίοδο κλίμα θερμό και υγρό, έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι η απόρριψη των φύλλων αναπτύχθηκε ως εξελικτικός μηχανισμός αντίδρασης στις ασυνήθιστες φωτοπεριοδικές συνθήκες και όχι σε μείζονες εποχιακές θερμοκρασιακές διακυμάνσεις.[6] Κατά τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες ο ήλιος έλαμπε συνεχώς, ενώ κατά τους τρεις χειμερινούς επικρατούσε απόλυτο σκοτάδι. Έχει επίσης υποτεθεί ότι η αλλαγή του χαρακτήρα από αειθαλή σε φυλλοβόλο συνέβη πριν την αποίκιση των υψηλών γεωγραφικών πλατών και ήταν ο λόγος που η Μετασεκόια ήταν κυρίαρχη στα βόρεια.[7]

Μεγάλοι απολιθωμένοι κορμοί και πρέμνα της εξαφανισμένης Μετασεκόιας της δυτικής επίσης συνθέτουν το μεγαλύτερο τμήμα του απολιθωμένου φυτικού υλικού του Τριτογενούς στους διαβρωσιγενείς σχηματισμούς badlands της Βόρειας Ντακότα των Η.Π.Α..[8]

Τα δέντρα είναι πολύ γνωστά από στρώματα του ύστερου Κρητιδικού έως Μειοκαίνου αλλά δεν είναι γνωστά μεταγενέστερα απολιθώματα. Το γένος πιστευόταν ότι εξαφανίστηκε κατά την διάρκεια του Μειοκαίνου· όταν ανακαλύφθηκε το αρτίγονο είδος M. glyptostroboides χαρακτηρίστηκε ως "ζωντανό απολίθωμα".[9]

Φύλλωμα μετασεκόιας με χαρακτηριστική αντίθετη φυλλοταξία

Ενώ ο φλοιός και το φύλλωμα είναι παρόμοια με αυτά του στενά συγγενικού γένους των Σεκοϊομόρφων Σεκόια, η Μετασεκόια διαφέρει από την Σεκόια στο ότι είναι φυλλοβόλος, όπως το Ταξόδιο το δίστιχο (Taxodium distichum), και, όπως συμβαίνει και σε αυτό το είδος, τα γηραιότερα δέντρα σχηματίζουν πλατιά αντερείσματα στο κάτω μέρος του κορμού. Η φυλλοταξία είναι αντίθετη[10], χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί την Μετασεκόια από την Σεκόια και το Ταξόδιο που χαρακτηρίζονται από φυλλοταξία κατ' εναλλαγή.[8]

Η Μετασεκόια είναι διπλοειδής· ο αριθμός χρωμοσωμάτων της είναι 2n = 22.[10]

Η Μετασεκόια γνωρίζει μορφολογική στάση τα τελευταία 65 εκατομμύρια χρόνια· η σύγχρονη Μετασεκόια η γλυπτοστροβοειδής έχει πανομοιότυπη εμφάνιση με τους εξαφανισμένους προγόνους της του Κρητιδικού.[1]

Η Μετασεκόια περιγράφηκε για πρώτη φορά ως νέο γένος από τον Σιγκέρου Μίκι (三木茂) το 1941. Ο Μίκι επινόησε το όνομα προσπαθώντας να ταξινομήσει απολιθώματα του Μεσοζωικού τα οποία είχαν ταυτοποιηθεί εσφαλμένα ως ανήκοντα στα γένη Σεκόια και Ταξόδιο. Το 1943 μια μικρή συστάδα δέντρων απροσδιόριστου είδους ανακαλύφθηκε στην Κίνα, στο χωριό Μονταοσί (磨刀溪), σήμερα Μουντάο (谋道), της επαρχίας Λιτσουάν (利川市), στο Χουπέι, από τον Τσαν Γουάνγκ (王战). Λόγω του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, τα δέντρα αυτά δεν μελετήθηκαν περαιτέρω μέχρι το 1946, και τελικά περιγράφηκαν ως το νέο είδος Μετασεκόια η γλυπτοστροβοειδής μόλις το 1948, από τους Γουάν Τσενγκ (郑万钧) και Τσιάνσου Χου (胡先驌).[11][12]

Σήμερα, υπάρχουν αρκετοί φυσικοί πληθυσμοί της αρτίγονης Μετασεκόιας της γλυπτοστροβοειδούς στους λόφους και τους υγροτόπους της επαρχίας Λιτσουάν του Χουπέι. Οι περισσότεροι είναι μικροί, με λιγότερο από 30 δέντρα ο καθένας· ωστόσο, ο μεγαλύτερος, στην κοιλάδα Xiaohe, υπολογίζεται ότι αποτελείται από περίπου 5.400 δέντρα. Μερικά δέντρα λέγεται ότι υπάρχουν και στην γειτονική επαρχία Χουνάν.[13]

Απολίθωμα βραχυκλαδίου M. occidentalis.(Υπρεσιανή διάπλαση, 49Ma)
  1. 1,0 1,1 LePage, Ben A.· Yang, Hong· Matsumoto, Midori (2005). The evolution and biogeographic history of Metasequoia. σελίδες 3–115.  In LePage et al (2005).
  2. Kunzmann, Lutz; Mai, Dieter Hans (2011). «The first record of fossil Metasequoia (Cupressaceae) from continental Europe». Review of Palaeobotany and Palynology (Amsterdam: Elsevier) 164 (3): 247-250. doi:10.1016/j.revpalbo.2011.01.005. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0034666711000066?np=y. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2013. 
  3. LePage, Ben A.· Williams, Christopher J.· Yang, Hong, επιμ. (2005). The geobiology and ecology of Metasequoia. Topics in geobiology. 22. Dordrecht: Springer Science+Business Media. σελ. 7. ISBN 1-4020-2631-5. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2013. 
  4. A. Farjon (2005). Monograph of Cupressaceae and Sciadopitys. Royal Botanic Gardens, Kew. ISBN 1-84246-068-4. 
  5. Christopher J. Williams, Arthur H. Johnson, Ben A. LePage, David R. Vann & Tatsuo Sweda (2003). «Reconstruction of Tertiary Metasequoia forests. II. Structure, biomass, and productivity of Eocene floodplain forests in the Canadian Arctic» (PDF). Paleobiology 29 (2): 271–292. doi:10.1666/0094-8373(2003)029<0271:ROTMFI>2.0.CO;2. http://edisk.fandm.edu/chris.williams/pubs/williams_etal_2003b.pdf. 
  6. Chaney, Ralph W. (1948). «The bearing of the living Metasequoia on problems of Tertiary paleobotany». Botany 34 (11): 503–515. PMID 16588827. 
  7. Jagels, Richard· Equiza, Maria A. (2005). Competitive advantages of Metasequoia in warm high latitudes. σελίδες 335–349.  In LePage et al (2005).
  8. 8,0 8,1 Chaney, Ralph W. (1951). «Revision of Fossil Sequoia and Taxodium in Western North America Based on the Recent Discovery of Metasequoia». Transactions of the American Philosophical Society (Philadelphia) 40, part 3: 172-236. ISBN 1422377059. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-01-02. https://web.archive.org/web/20140102195831/http://books.google.gr/books?id=ZVwLAAAAIAAJ&lpg=PA169&dq=isbn%3A1422377059&pg=PA169#v=onepage&q&f=true. Ανακτήθηκε στις 2013-12-28. 
  9. Merrill, E. D. (1948). «Metasequoia, Another "Living Fossil"» (PDF). Arnoldia 8 (1). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-06-09. https://web.archive.org/web/20150609155751/http://arnoldia.arboretum.harvard.edu/pdf/articles/1948-8--metasequoia-another-living-fossil.pdf. Ανακτήθηκε στις 2013-12-28. 
  10. 10,0 10,1 Fu Liguo (傅立国) , Yu Yongfu (于永福) ; Robert R. Mill. «Metasequoia Hu & W. C. Cheng». Flora of China. Science Press (Beijing) & Missouri Botanical Garden (St. Louis). Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2013. CS1 maint: Uses authors parameter (link)
  11. «The dawn redwood - A living fosssil». Yale Peabody Museum of Natural History. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2013. 
  12. Ma, Jinshuang (2003). «The chronology of the “living fossil” Metasequoia glyptostroboides». Harvard Papers in Botany 8: 9-18. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-06. https://web.archive.org/web/20160306151512/http://www.metasequoia.org/chronicle.pdf. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2013. 
  13. Gaytha A. Langlois (2005). A conservation plan for Metasequoia in China. σελίδες 367–418. ISBN 9781402026317.  In LePage et al (2005).

Επιπλέον ανάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]