Ενρίκο Ματέι

Ενρίκο Ματτέι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Enrico Mattei (Ιταλικά)
Γέννηση	29  Απριλίου 1906 Ακκουαλάνια
Θάνατος	27  Οκτωβρίου 1962 Μπασκαπέ
Αιτία θανάτου	πτώση αεροσκάφους και Βόμβα
Συνθήκες θανάτου	θανατηφόρο δυστύχημα και συνειδητός δολοφόνος
Χώρα πολιτογράφησης	Ιταλία (1946–1962) Βασίλειο της Ιταλίας (1906–1946)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Ιταλικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Ιταλικά
Σπουδές	Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ιερής Καρδιάς
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	καινοτόμος επιχειρηματίας πολιτικός μηχανικός επιχειρηματίας αντάρτης
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Χριστιανική Δημοκρατία
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	Αντιπλοίαρχος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Ιταλίας (1948–1953) μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του Βασιλείου της Ιταλίας
Βραβεύσεις	Χάλκινος Αστέρας Μεγάλος ταξιάρχης του Τάγματος της Αξίας της Ιταλικής Δημοκρατίας μετάλλιο των Φίλων της Αλγερινής Επανάστασης
Σχετικά πολυμέσα

Ο Ενρίκο Ματέι (προφέρεται στα ιταλικά:  [enˈriːko matˈtɛi] , 29 Απριλίου 1906 – 27 Οκτωβρίου 1962) ήταν Ιταλός δημόσιος διαχειριστής και πολιτικός. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο του ανατέθηκε να διαλύσει την ιταλική εταιρεία πετρελαιοειδών Agip, μια κρατική επιχείρηση που ιδρύθηκε από το φασιστικό καθεστώς. Αντίθετα, ο Ματέι την διεύρυνε και την αναδιοργάνωσε στην Ente Nazionale Idrocarburi , γνωστή ως ENI). Υπό την καθοδήγησή του η ENI διαπραγματεύτηκε σημαντικές παραχωρήσεις πετρελαίου στη Μέση Ανατολή καθώς και μια σημαντική εμπορική συμφωνία με τη Σοβιετική Ένωση , η οποία συνέβαλε στη διάσπαση του ολιγοπώλιο των «Επτά Αδελφών» που κυριάρχησε στη βιομηχανία πετρελαίου στα μέσα του 20ού αιώνα . Εισήγαγε επίσης την αρχή σύμφωνα με την οποία η χώρα που κατείχε τα εκμεταλλευόμενα αποθέματα πετρελαίου λάμβανε το 75% των κερδών. 

Ο Ματέι, ο οποίος έγινε ισχυρή φυσιογνωμία στην Ιταλία, ήταν Χριστιανοδημοκράτης και μέλος του Κοινοβουλίου από το 1948 έως το 1953. Κατά τη περίοδο της ηγεσίας του έκανε την ENI μια ισχυρή εταιρεία, τόσο που οι Ιταλοί την αποκαλούσαν "κράτος εν κράτει".  Πέθανε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1962, που πιθανότατα προκλήθηκε από βόμβα στο αεροπλάνο, αν και ποτέ δεν αποδείχθηκε ποια ομάδα θα μπορούσε να ήταν υπεύθυνη για το θάνατό του .Ο ανεξιχνίαστος θάνατος του ήταν το θέμα της βραβευμένης ταινίας Υπόθεση Ματέι του Φρανσίσκο Ρόσι το 1972, με τον Ματέι να απεικονίζεται από τον Τζιάν Μαρία Βολοντέ.

Πρώτα χρόνια

Ο Ματέι γεννήθηκε στην Ακκουαλάνια, στην επαρχία Πέζαρο-Ουρμπίνο, Μάρκε, ως το δεύτερο από τα πέντε παιδιά του Αντόνιο Ματέι (καραμπινιέρος - μέλος της ιταλικής εθνικής χωροφυλακής) και της Αντζέλα Γκαλβάνι. Το 1923, έγινε μαθητευόμενος στη βιομηχανία βυρσοδεψίας στη Matelica . Γρήγορα μετακόμισε για να γίνει βοηθός χημικού και στη συνέχεια υπεύθυνος εργαστηρίου σε ηλικία 21 ετών. Μετά τη στρατιωτική του θητεία έγινε επικεφαλής βοηθός του ιδιοκτήτη βυρσοδεψείου. Ωστόσο, η οικονομική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του 1920 έκανε τις επιχειρήσεις να πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο μέχρι να κλείσει το βυρσοδεψείο.

Ο Ματέι μετακόμισε στο Μιλάνο όπου εργάστηκε ως αντιπρόσωπος πωλήσεων για ξένες εταιρείες σε βαφές και διαλύτες. Το 1931 έγινε μέλος του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος δημιουργήθηκε από τον Μπενίτο Μουσολίνι αλλά δεν ήταν ενεργός στην πολιτική. Στη συνέχεια, δημιούργησε ένα εργοστάσιο παραγωγής γαλακτωματοποιητών με βάση το πετρέλαιο για τη βυρσοδεψία και την κλωστοϋφαντουργία μαζί με τον αδελφό και την αδελφή του. Το 1934 ίδρυσε την Industria Chimica Lombarda και δύο χρόνια αργότερα, το 1936, παντρεύτηκε την Γκρέτα Πάουλας, στη Βιέννη. Αφού απέκτησε πτυχίο λογιστικής, γράφτηκε στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ιερής Καρδιάς στο Μιλάνο.

Τον Μάιο του 1943 γνώρισε τον ηγέτη των Χριστιανοδημοκρατών Τζουζέπε Σπατάρο, ο οποίος τον εισήγαγε στους αντιφασιστικούς κύκλους στο Μιλάνο ενάντια στο φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι. Μετά τις 25 Ιουλίου 1943, όταν ο Μουσολίνι αναγκάστηκε να παραιτηθεί, ο Ματέι εντάχθηκε σε μια αντάρτικη ομάδα του ιταλικού κινήματος αντίστασης στα βουνά γύρω από τη Ματέλικα, προμηθεύοντάς τους με όπλα. Εκεί μπόρεσε να ενταχθεί στην αντίσταση, παρά τις υποψίες για την πρώην ιδιότητα του ως μέλος του Φασιστικού Κόμματος. Ο ρόλος του ήταν μάλλον περιθωριακός, επικεντρωνόταν κυρίως στη διαχείριση και οργάνωση δραστηριοτήτων. Μετά από πολλές συλλήψεις δραπέτευσε στο Μιλάνο.

Εντυπωσιασμένοι από τις οργανωτικές και στρατιωτικές του ικανότητες, οι Χριστιανοδημοκράτες τον έθεσαν επικεφαλής των κομματικών δυνάμεών τους. Στις 26 Οκτωβρίου 1944 συνελήφθη στο Μιλάνο, μαζί με άλλους, στο μυστικό αρχηγείο των Χριστιανοδημοκρατών. Κρατούμενος στους στρατώνες στο Κόμο, μπόρεσε να δραπετεύσει στις 3 Δεκεμβρίου 1944, εκμεταλλευόμενος τη σύγχυση που προκλήθηκε από ένα βραχυκύκλωμα το οποίο μπορεί να κατασκεύασε ο ίδιος. Ο Ματέι συμμετείχε στη βορειοϊταλική στρατιωτική διοίκηση της Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης εξ ονόματος των Χριστιανοδημοκρατών. Παρασημοφορήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες με το Ασημένιο Αστέρι.

Agip και ENI

Το 1945, η Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης τον διόρισε στην ηγεσία της Agip (ιταλικά: Azienda Generale Italiana Petrolio - General Italian Oil Company), της εθνικής εταιρείας πετρελαίου που δημιουργήθηκε από τους φασίστες, με οδηγίες να την κλείσει το συντομότερο δυνατό. Ο Ματέι, αντί αυτού, εργάστηκε σκληρά για να αναδιαρθρώσει την εταιρεία και να τη μετατρέψει σε ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά περιουσιακά στοιχεία της χώρας.

Το 1949 ο Ματέι έκανε μια εκπληκτική δημόσια ανακοίνωση: το έδαφος της κοιλάδας του Πάδου στη Βόρεια Ιταλία ήταν πλούσιο σε πετρέλαιο και μεθάνιο και η Ιταλία θα έλυνε όλες τις ενεργειακές της ανάγκες χρησιμοποιώντας τους δικούς της πόρους. Μέσω του ιταλικού Τύπου, στη συνέχεια ενθάρρυνε την ιδέα ότι το έθνος (που εξακολουθούσε να υποφέρει από τις συνέπειες της ήττας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο), θα γινόταν σύντομα πλούσιο. Η οικονομική αξία της Agip αυξήθηκε αμέσως στα χρηματιστήρια και η εταιρεία (που ανήκε στο κράτος, αλλά λειτουργούσε ως ιδιωτική εταιρεία) έγινε ταυτόχρονα σταθερή και σημαντική. Ωστόσο η πραγματικότητα ήταν λίγο διαφορετική: στην επικράτεια του Κορτεματζόρε, στην κοιλάδα του Πάδου, είχε βρεθεί μια ορισμένη ποσότητα μεθανίου μαζί με μια μικρή ποσότητα πετρελαίου.

Η στρατηγική του Ματέι ήταν να χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο για να υποστηρίξει την ανάπτυξη μιας εθνικής βιομηχανίας στη Βόρεια Ιταλία, συντηρώντας τη μεταπολεμική άνθηση γνωστή ως «Ιταλικό οικονομικό θαύμα». Το αέριο δεν ήταν ένα απλό υποκατάστατο του εισαγόμενου πετρελαίου, αλλά ένα φθηνότερο και πιο λειτουργικό υποκατάστατο του εισαγόμενου άνθρακα στον οποίο βασίζονταν οι αναπτυσσόμενες βιομηχανίες. Τα υψηλά κέρδη από τις πωλήσεις φυσικού αερίου επιστράφηκαν στην εξερεύνηση, την παραγωγή, την επέκταση των αγωγών καθώς και την απόκτηση νέων πελατών.

Η Agip έλαβε αποκλειστική παραχώρηση για την εξερεύνηση αερίου και πετρελαίου εντός της εθνικής επικράτειας και μπόρεσε να διατηρήσει τα κέρδη της. Ο πολιτικός κόσμος ήταν διχασμένος: οι αριστεροί τον υποστήριζαν και οι συντηρητικοί (μαζί με τους βιομήχανους) εναντιώθηκαν. Αυτή τη στιγμή ο Ματέι φέρεται να έχει χρησιμοποιήσει ευρέως ανεπίσημους οικονομικούς πόρους της Agip για εκτεταμένες δωροδοκίες, ειδικά πολιτικών και δημοσιογράφων. Έλεγε για τα πολιτικά κόμματα: «Τα χρησιμοποιώ όπως θα χρησιμοποιούσα ταξί: Κάθομαι, πληρώνω το ταξίδι και βγαίνω». Η Agip απέκτησε τον έλεγχο εκατοντάδων εταιρειών σε όλους τους οικονομικούς τομείς της χώρας. Ο Ματέι έδωσε μεγάλη προσοχή στον Τύπο και η Agip σύντομα απέκτησε αρκετές εφημερίδες και δύο πρακτορεία.

Το 1953 ένας νόμος δημιούργησε την ENI, στην οποία συγχωνεύτηκε η Agip. Ο Ματέι ήταν αρχικά ο πρόεδρός της, στη συνέχεια επίσης ο διαχειριστής και ο γενικός διευθυντής. Στην πράξη, η ENI ήταν ο Ματέι και ο Ματέι ήταν η ENI.

Διεθνής επιρροή

Όταν έγινε φανερό ότι η βάση των εγχώριων πόρων δεν θα ήταν επαρκής για να καλύψει την αυξανόμενη ενεργειακή ζήτηση της Ιταλίας, ο Ματέι αναγνώρισε την ανάγκη εξασφάλισης προμηθειών από το εξωτερικό. Καθοδηγούμενος από τη φιλοδοξία του να κάνει την ENI διεθνή παίκτη στο ίδιο επίπεδο με την Exxon και την Total, ο Ματέι επεκτάθηκε στο εξωτερικό και έστρεψε την προσοχή του στις διεθνείς αγορές πετρελαίου. Εφηύρε (ή τουλάχιστον έλεγε πολύ συχνά) την ιστορία της μικρής γάτας: «Μια μικρή γάτα φτάνει εκεί που τρώνε μερικά μεγάλα σκυλιά σε μια κατσαρόλα. Τα σκυλιά της επιτίθενται και την πετάνε μακριά. Εμείς οι Ιταλοί είμαστε σαν αυτή τη μικρή γάτα: σε αυτό το δοχείο υπάρχει πετρέλαιο για όλους, αλλά κάποιος δεν θέλει να μας αφήσει να το πλησιάσουμε».

Αυτό το είδος μύθου έκανε τον Ματέι εξαιρετικά δημοφιλή στην οικονομικά φτωχή Ιταλία της εποχής και κέρδισε τη λαϊκή υποστήριξη που χρειαζόταν για να κερδίσει την πολιτική υποστήριξη. Για να σπάσει το ολιγοπώλιο των «Επτά Αδελφών» (ένας όρος που επινόησε ο Ματέι για να αναφερθεί στις κυρίαρχες εταιρείες πετρελαίου των μέσων του 20ου αιώνα), ξεκίνησε συμφωνίες με τις φτωχότερες χώρες της Μέσης Ανατολής και χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ επίσης. Ο Ματέι επισκέφτηκε τη Μόσχα το 1959, όπου μεσολάβησε για μια συμφωνία εισαγωγής πετρελαίου με τη Σοβιετική Ένωση στη μέση του Ψυχρού Πολέμου μετά από έντονες διαμαρτυρίες του ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ και σε μέρη όπως η Αλγερία. Στους αντιπάλους του που τον κατηγορούσαν ότι βοηθούσε τους κομμουνιστές και ότι έκανε την Ιταλία εξαρτημένη από τη Σοβιετική Ένωση, ο Ματέι απάντησε ότι αγόραζε από φθηνότερες πηγές.

Σύναψε συμφωνίες με την Τυνησία και το Μαρόκο, στις οποίες πρόσφερε μια συνεργασία 50-50 για την εξόρυξη του πετρελαίου τους, πολύ διαφορετική από το είδος των παραχωρήσεων που συνήθως προσέφεραν οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου. Στο Ιράν και την Αίγυπτο πρόσφερε επιπλέον ότι ο κίνδυνος που ενέχει η έρευνα ήταν εξ ολοκλήρου της ENI: αν δεν υπήρχε πετρέλαιο, οι χώρες δεν θα έπρεπε να πληρώσουν ούτε ένα σεντ. Το 1957, με την ENI να ανταγωνίζεται ήδη γίγαντες όπως η Esso ή η Shell, οι φήμες λένε ότι ο Ματέι χρηματοδοτούσε κρυφά το κίνημα ανεξαρτησίας κατά της αποικιοκρατικής Γαλλίας στον πόλεμο της Αλγερίας .

Το 1960, μετά τη σύναψη της συμφωνίας με τη Σοβιετική Ένωση και ενώ διαπραγματευόταν με την Κίνα, ο Ματέι δήλωσε δημόσια ότι το αμερικανικό μονοπώλιο είχε τελειώσει. Η αντίδραση ήταν αρχικά ήπια και η ENI κλήθηκε να συμμετάσχει στη διαίρεση του χάρτη αναζήτησης στη Σαχάρα . Ωστόσο, ο Ματέι έθεσε την ανεξαρτησία της Αλγερίας ως όρο αποδοχής του. Καμία συμφωνία δεν θα γίνει μέχρι εκείνο το γεγόνος. Ως συνέπεια της στάσης του, ο Ματέι θεωρήθηκε ότι έγινε στόχος της γαλλικής ακροδεξιάς τρομοκρατικής οργάνωσης OAS, αντίθετη στην ανεξαρτησία της Αλγερίας, η οποία άρχισε να του στέλνει ρητές απειλές.

Θάνατος

Στις 27 Οκτωβρίου 1962 σε μια πτήση από την Κατάνια (Σικελία) προς το αεροδρόμιο Λινάτε του Μιλάνου, το αεροπλάνο του Ματέι, ένα Morane-Saulnier MS.760 Paris, συνετρίβη στα περίχωρα του μικρού χωριού Μπασκαπέ στη Λομβαρδία. Η αιτία του ατυχήματος παραμένει ένα μυστήριο. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η συντριβή προκλήθηκε από βόμβα που ήταν κρυμμένη στο αεροπλάνο. Και οι τρεις άνδρες που επέβαιναν στο αεροπλάνο σκοτώθηκαν: ο Ματέι, ο πιλότος του Irnerio Bertuzzi και ο Αμερικανός δημοσιογράφος του Time-Life William McHale . Οι έρευνες δήλωσαν επίσημα ότι επρόκειτο για ατύχημα. Υπεύθυνος για την έρευνα του ατυχήματος ήταν ο Ιταλός υπουργός Άμυνας Τζούλιο Αντρεότι.

Κατά τη διάρκεια της αμφιλεγόμενης θητείας του στην ENI, ο Ματέι είχε κάνει πολλούς εχθρούς. Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ τον περιέγραψε ως εμπόδιο σε μια απόρρητη έκθεση του 1958. Οι Γάλλοι δεν μπορούσαν να τον συγχωρήσουν που έκανε δουλειές με το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας στην Αλγερία. Η ευθύνη για τον θάνατό του έχει αποδοθεί στη CIA, στη γαλλική ακραία εθνικιστική ομάδα, την OAS, και στη σικελική μαφία.

Σύμφωνα με ένα τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ του 2001 από τον Μπέρνχαρντ Πλέτσινγκερ και τον Κλάους Μπρέντενροκ, τα στοιχεία καταστράφηκαν αμέσως στο σημείο της συντριβής. Τα όργανα πτήσης τοποθετήθηκαν σε οξύ. Στις 25 Οκτωβρίου 1995, η ιταλική δημόσια ραδιοτηλεόραση RAI ανέφερε την εκταφή των ανθρώπινων λειψάνων των Ματέι και Μπερτούτσι. Στα οστά βρέθηκαν μεταλλικά υπολείμματα παραμορφωμένα από έκρηξη. Υπάρχουν εικασίες ότι η ασφάλεια ενός εκρηκτικού μηχανισμού πυροδοτήθηκε από τον μηχανισμό του συστήματος προσγείωσης. Το 1994 οι έρευνες ξεκίνησαν ξανά και το 1997 ένας μεταλλικός δείκτης και ένας δακτύλιος αναλύθηκαν περαιτέρω από τον καθηγητή Firrao του Πολυτεχνείο του Τορίνο και βρέθηκαν ίχνη έκρηξης. Με βάση αυτά τα στοιχεία, το ατύχημα επαναχαρακτηρίστηκε από τον δικαστή ως ανθρωποκτονία, αλλά με άγνωστο δράστη.

Μη έχοντας εμπιστοσύνη στη Sifar (ιταλική μυστική υπηρεσία), παρόλο που ήταν γεμάτη από πιστούς υποστηρικτές του, ο Ματέι είχε ένα είδος προσωπικής φρουράς από πρώην παρτιζάνους και προσωπικό της ENI από τους οποίους ένιωθε προστατευμένος.

Άλλα στοιχεία για τη συντριβή:

• Σύμφωνα με τον Φιλίπ ντε Θουράν, πρώην πράκτορα της γαλλικής μυστικής υπηρεσίας SDECE, οι πράκτορες της SDECE ήταν υπεύθυνοι για το αεροπορικό δυστύχημα του 1962 που στοίχισε τη ζωή του Ματέι. Ο Ματέι βρισκόταν στα πρόθυρα να σχεδιάσει μια ιταλική εξαγορά των γαλλικών πετρελαϊκών συμφερόντων στην Αλγερία. Ένας Γάλλος πράκτορας με την κωδική ονομασία Λορέν τοποθέτησε βόμβα στο αεροσκάφος του Ματέι.
• Όταν ετοίμαζε την ταινία Υπόθεση Ματέι το 1970, ο Φραντσέσκο Ρόσι ζήτησε από τον δημοσιογράφο Μάουρο Ντι Μάουρο να ερευνήσει τις τελευταίες ημέρες του Ματέι στη Σικελία. Ο Ντε Μάουρο εντόπισε σύντομα μια ηχητική κασέτα της τελευταίας ομιλίας του και πέρασε μέρες μελετώντας την. Ο Ντε Μάουρο εξαφανίστηκε οκτώ ημέρες μετά την ανάκτηση της κασέτας, στις 16 Σεπτεμβρίου 1970, χωρίς να αφήσει ίχνη. Το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ. Όλοι οι Καραμπινιέροι και οι αστυνομικοί ερευνητές που αναζήτησαν τον Ντε Μάουρο, και κατά συνέπεια ερεύνησαν την εικαζόμενη απαγωγή του, σκοτώθηκαν αργότερα. Ανάμεσά τους ο στρατηγός Κάρλο Αλμπέρτο Ντέλα Κιέζα και ο Μπόρις Τζουλιάνο , οι οποίοι σκοτώθηκαν και οι δύο από τη μαφία.
• Ο Τομάζο Μπουσκέτα, ένας σημαντικός πληροφοριόδοτης της Μαφίας (Πεντίτο), δήλωσε ότι η σικελική μαφία είχε εμπλακεί στη δολοφονία του Ματέι. Σύμφωνα με τον Μπουσκέτα, ο Ματέι δολοφονηθηκε μετά από αίτημα του Άντζελο Μπρούνο της αμερικανικής μαφίας επειδή οι πολιτικές του είχαν βλάψει σημαντικά αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή. Ο δημοσιογράφος Ντι Μάουρο δολοφονήθηκε στη συνέχεια το 1970, επειδή η έρευνά του για τον θάνατο του Ματέι πλησίαζε την αλήθεια. Ο Gaetano Iannì, ένας άλλος πεντίτο, δήλωσε ότι είχε επιτευχθεί ειδική συμφωνία μεταξύ της Κόζα Νόστρα και "μερικών ξένων" για την εξόντωση του Ματέι, που οργανώθηκε από τον Τζουζέπε Ντι Κριστίνα. Αυτές οι δηλώσεις πυροδότησαν νέες έρευνες, συμπεριλαμβανομένης της εκταφής του πτώματος του Ματέι.
• Ο ναύαρχος Φούλβιο Μαρτίνι, μετέπειτα αρχηγός της SISMI (στρατιωτική μυστική υπηρεσία), δήλωσε ότι το αεροπλάνο του Ματέι καταρρίφθηκε. Το 1986, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Αμίντορε Φανφάνι περιέγραψε το ατύχημα επίσης ως την πρώτη τρομοκρατική ενέργεια στην Ιταλία.

Κληρονομιά

Ο Ενρίκο Ματέι είναι μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στην ιταλική ιστορία του 20ού αιώνα. Ο Ματέι έκανε την ENI μια ισχυρή εταιρεία, τόσο που οι Ιταλοί την αποκαλούν «κράτος εν κράτει». Κάποιοι τον περιγράφουν ως ένα είδος Ιππότη εθνικιστή, ενώ άλλοι επισημαίνουν την δίψα του για εξουσία και την ψυχρή του λογιστική φύση.

Ο Ματέι επινόησε τον όρο " Επτά Αδελφές " ( sette sorelle ) για να αναφερθεί στις κυρίαρχες εταιρείες πετρελαίου στα μέσα του 20ου αιώνα. Το 2000, ο Διαμεσογειακός Αγωγός, ένας αγωγός φυσικού αερίου από την Αλγερία μέσω Τυνησίας στη Σικελία και από εκεί στην ηπειρωτική Ιταλία, πήρε το όνομά του από τον Ματέι. Η ENI ονόμασε ένα ερευνητικό ινστιτούτο προς τιμήν του. Το Fondazione Eni Enrico Mattei είναι ένα μη κερδοσκοπικό, μη κομματικό ερευνητικό ίδρυμα αφιερωμένο στη μελέτη της βιώσιμης ανάπτυξης και της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Η αποστολή του είναι να βελτιώσει την ποιότητα της λήψης αποφάσεων στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.