Ελάτη Άρτας
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
 |
Το λήμμα πιθανόν να περιλαμβάνει πληροφορίες που αποτελούν πρωτότυπη έρευνα, που δεν έχουν προηγουμένως δημοσιευτεί ή δεν έχουν ελεγχθεί από ειδικούς. |
Συντεταγμένες: 39°17′49.9″N 21°19′4.1″E / 39.297194°N 21.317806°E
| Ελάτη | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Άρτας |
| Δήμος | Γεωργίου Καραϊσκάκη |
| Δημοτική Ενότητα | Τετραφυλίας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Ήπειρος |
| Νομός | Άρτας |
| Υψόμετρο | 1.071 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 99 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 471 00 |
| Τηλ. κωδικός | 26810 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Ελάτη Άρτας είναι δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη (πρόγραμμα Καλλικράτης), ενώ παλαιότερα ανήκε στον δήμο Τετραφυλίας (σχέδιο «Καποδίστριας»). Βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Κοκκινόλακος (κορυφή Άλογο, 1.750 μ.[εκκρεμεί παραπομπή]), ανατολικά των Ορέων Βάλτου (κορυφή Αετοί, 1.852 μ.).[1]
Γεωγραφία - Πρόσβαση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ελάτη Άρτας είναι ένα πανέμορφο χωριό μέσα σε "ελβετικό" τοπίο. Η απόσταση απ' την πρωτεύουσα του νομού Άρτα είναι 59 χιλιόμετρα και το υψόμετρο στην κεντρική πλατεία είναι 790μ.[εκκρεμεί παραπομπή] Το χωριό συνορεύει με τις κοινότητες Καστανιάς, Αστροχωρίου, Ρετσιανών, Μεγαλόχαρης, Πηγών, Μεσούντας και Μηλιανών του δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη. Έδρα του δήμου είναι η Άνω Καλεντίνη Άρτας.
Η πρόσβαση στην Ελάτη Άρτας γίνεται από δύο πλευρές. Από την Άρτα με τη διαδρομή Αθήνα - Άρτα - Πέτα - Άνω Καλεντίνη - Ξηρόκαμπος - Κρανιές - Αστροχώρι - Ελάτη (399 χλμ, 5 ώρες 40 λεπτά Νέα Εθνική Οδός Αθηνών-Πατρών / Διαδρομή 8A/E65). Η άλλη πρόσβαση είναι από Θεσσαλία με τον νέο δρόμο: Αθήνα - Καρδίτσα - Μουζάκι - Ορεινή Αργιθέα, Γέφυρα Κοράκου - Πηγές - Γρέβια - Μηλιανά - Ελάτη (Σύνολο 410.6 χλμ, 5 ω 26 λ). Τα τελευταία χρόνια δόθηκε και μία επιπλέον χειμερινή διαδρομή μέσω Καλεντίνης, Διχομοιρίου, Ρετσιανών, Ελάτη, μειωμένη κατά 16 χλμ. σε χαμηλότερο υψόμετρο, κατάλληλη γιά τους δύσκολους χειμερινούς μήνες, Όλες οι προσβάσεις είναι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι καλής ποιότητας.[2]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από τα υπάρχοντα γραπτά στοιχεία και οικιστικά ευρήματα, φαίνεται ότι η κατοίκηση της Ελάτης έγινε κατά την ύστερη οθωμανική περίοδο, κατά τον 17ο αιώνα. Το παλιό όνομα του χωριού είναι οθωμανικό και λεγόταν Σεκλίστα μέχρι το 1950.[3] Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν νομάδες κτηνοτρόφοι που μετακινήθηκαν από άλλες περιοχές, ίσως των Ιωαννίνων αλλά και από τη Θεσσαλία. Πολλά επώνυμα της Ελάτης ανευρίσκονται στο χωριό Φουρνά Ευρυτανίας. Τα συχνότερα επώνυμα που απαντώνται στην Ελάτη είναι κοινά και για άλλους νομούς, όπως Λύκκας (Φουρνά), Πολύζος, Τσουμάνης (Ιωάννινα, Ζαγόρι), Μαυρογιάννης, Κοτρώτσος, Μαργώνης, κλπ. Για την οθωμανική περίοδο, δεν είναι διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία. Πάντως ο τελευταίος κάτοικος που φορούσε φουστανέλα ήταν ο γραφικός Νικόλαος Γούτσιας (Φωτογραφία του 1956 διαθέσιμη).[εκκρεμεί παραπομπή]
Το χωριό είχε μικτή και ισχυρή οικονομία με κτηνοτροφία, υλοτομία ελάτης, γεωργία, καστανιές, καρυδιές, μηλιές, μελισσοκομία, καλαμπόκι, σιτάρι, κλπ. Είναι καταγεγραμμένο ότι το 1950 είχε τουλάχιστον 2.000 κατοίκους, 3 φούρνους, έναν μόνιμο ιατρό, δασοφύλακα, αγροφύλακα, και σχολείο με 200 παιδιά. Δυστυχώς η ασφαλτοστρωμένη πρόσβαση στο χωριό άργησε. Έγινε το 1985, όταν ήδη είχε πια ερημώσει. Σήμερα, οι μόνιμοι κάτοικοι το χειμώνα υπολογίζονται σε 50 άτομα, ενώ το σχολείο δεν λειτουργεί και μετατράπηκε σε αγροτικό ιατρείο.[εκκρεμεί παραπομπή].
Η Ελάτη στον εικοστό αιώνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Για τον Πόλεμο της Μικράς Ασίας (1918-1922) υπάρχουν στοιχεία ότι Ελατιώτες πολέμησαν και έπεσαν στις μάχες, αλλά και κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο το μικρό αυτό χωριό της Ηπείρου είχε τις σχετικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές (όπως φαίνεται από το μνημείο ηρώων με τα ονόματα στην πλατεία του χωριού).
Σημαντικό ρόλο έπαιξε η Ελάτη Άρτας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, γιατί απετέλεσε έδρα του ΕΔΕΣ αλλά και πέρασμα του ΕΛΑΣ προς Βουργαρέλι - Δροσοπηγή. Δυστυχώς οι στενές σχέσεις του χωριού με τον ΕΔΕΣ, του κόστισαν δύο πυρπολήσεις από τάγμα του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Χαρίλαο Φλωράκη (γνωστού στην ευρύτερη περιοχή και ως "καπετάν Γιώτη"). Οι πυρπολήσεις αυτές των οικιών γινόταν τόσο ως αντίποινα όσο και για να ερημωθεί το χωριό και να μη βρίσκουν τρόφιμα οι αντίπαλοι. Το έτος 1945 μονάδα εθνοφυλακής της Ελάτης ενώθηκε με τάγμα εθνοφυλακής υπό τον Δ. Βόιδαρο και κατεδίωξε τον αποκηρυχθέντα από το ΚΚΕ Άρη Βελουχιώτη στη Μεσούντα, όπου είχε και το τραγικό τέλος του. Οι μαρτυρίες των Ελατιωτών είναι οι μοναδικές σήμερα στη βιβλιογραφία.[4]
Μεταπολεμικά η Ελάτη είχε μια πρόσκαιρη αναπτυξιακή πορεία, αλλά η αστυφιλία και η μετανάστευση σύντομα την ερήμωσαν, και σήμερα παραμένει ένα πανέμορφο "ελβετικό" χωριό γερόντων και ολίγων καλοκαιρινών παραθεριστών. Σημαντική ήταν η συμβολή του Συλλόγου Ελάτης Αθηνών, τόσο στην κατασκευή έργων στο χωριό όσο και στη διοργάνωση πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
Υποδομές -Υπηρεσίες - Επικοινωνία - Τηλέφωνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ελάτη Άρτας σήμερα διαθέτει τις εξής υποδομές και υπηρεσίες:
- Οδική πρόσβαση: Ασφαλτοστρωμένος δρόμος από Άρτα από το 1985 και από Καρδίτσα από το 2010
- Ηλεκτρισμός: Πλήρης σύνδεση στη ΔΕΗ από το έτος 1970
- Ύδρευση: Νερό άριστης ποιότητας από πηγή του βουνού με υδραγωγείο σε υψόμετρο 800 μ., από το 1970
- Τηλέφωνο: Υπάρχει σταθερή και κινητή τηλεφωνία με όλες τις εταιρείες. Οι κεραίες βρίσκονται απέναντι στον λόφο Αστροχωρίου. Επίσης υπάρχει αδρανής σύνδεση με καλώδιο οπτικής ίνας για ευρυζωνικό δίκτυο ίντερνετ μέχρι 50Mbits καθώς και δημοτικά ελεύθερο Wi-Fi Spot στην πλατεία και σε πολλά άλλα σημεία του χωριού.
- Κινητή τηλεφωνία: Υπάρχουν κεραίες Cosmote, Wind και Vodafone σε ικανή απόσταση λήψης σήματος.
- Φιλοξενία: ΔΕΝ υπάρχει ξενώνας ή ξενοδοχείο στην Ελάτη. Υπάρχει στα Μηλιανά σε απόσταση 5 χλμ. και στο Αστροχώρι στα 10χλμ.
- Παροχές: Υπάρχει διαθέσιμο μίνι μάρκετ και καφέ εστιατόριο στην πλατεία.
- Στάθμευση: Υπάρχουν δύο χώροι στάθμευσης (πλατεία και σχολείο) με δυναμικότητα 100 IXE και λεωφορείο.
- Υγεία: Καλύπτεται από το Κέντρο Υγείας Άνω Καλεντίνης (απόσταση 25 χλμ.). ΔΕΝ λειτουργεί πλέον αγροτικό ιατρείο
- Ψυχαγωγία - φαγητό: Υπάρχουν δυο καφενεία και μία ψησταριά με εξαιρετική θέα, εξού και το όνομα το μπαλκόνι των Ραδοβυζίων με θέα ως την κοιμωμένη του Ζαλόγγου.
- Ορειβασία: Η Ελάτη προσφέρεται για ορειβασία στον Κοκκινόλακα αλλά και στην κορυφή Αετοί των Ορέων Βάλτου.
- Ορειβατικό καταφύγιο: Στα οροπέδια του όρους Αετοί Αστροχωρίου, υπάρχει το ορειβατικό καταφύγιο Αετών, με έτος ιδρύσεως 1999. Για 20 χρόνια βρίσκεται υπό την χρήση του ΕΟΣ Πρέβεζας. Εχει δυναμικότητα 15 κλινών. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.450 μ.
- Αστυνόμευση: Η Ελάτη καλύπτεται από τον Αστυνομικό Σταθμό Βουργαρελίου.
- Ιατρική περίθαλψη: Ο κοντινότερος ιατρικός σταθμός είναι το Κέντρο Υγείας Άνω Καλεντίνης (25 χλμ).
Σημειώσεις και παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού: Χάρτης Ελάτης 1: 50.000, έκδοση 1971
- ↑ Η δεύτερη διαδρομή καλό είναι να αποφεύγεται κατά τους χειμερινούς μήνες λόγω συχνής χιονόπτωσης και ισχυρού παγετού κατά τις πρώτες πρωινές ώρες.
- ↑ Σεραφείμ Βυζάντιος, Μητροπολίτης Άρτας: "Δοκίμιον περί Άρτης και Πρεβέζης", Α έκδοση 1885, Β έκδοση Συλλόγου Σκουφάς, 1985
- ↑ Λευτέρης Αποστόλου: Ο Άρης Βελουχιώτης όπως τον γνώρισα και Το τέλος του Άρη, εκδόσεις Φιλίστωρ, 2004