Ανανάς ο εύκομος
| Ανανάς ο εύκομος (Ananas comosus) | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ανανάς επάνω στο γονεϊκό φυτό
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Ανανάς ο εύκομος (Ananas comosus) (L.) Merr. | ||||||||||||||
| Είδη | ||||||||||||||
|
Λίστα
| ||||||||||||||
Ο ανανάς είναι γλυκό φρούτο με πολλαπλούς βρώσιμους καρπούς που αποτελείται από συνενωμένα μούρα,[1][2] και το πιο σημαντικό από οικονομική άποψη φυτό της οικογένειας των Βρομελιοειδών (Bromeliaceae).[3] Ο ανανάς μπορεί να καλλιεργηθεί με την αποκοπή του στέμματος του καρπού,[1][4] την πιθανή του ανθοφορία εντός 20-24 μηνών και την καρποφορία του κατά τους επόμενους έξι μήνες.[4][5] Οι ανανάδες μετά τη συγκομιδή, δεν ωριμάζουν σημαντικά.[6]
Οι ανανάδες μπορούν να καταναλωθούν φρέσκοι, μαγειρεμένοι, σε χυμό, διατηρημένοι και βρίσκονται σε ένα ευρύ φάσμα στις κουζίνες. Εκτός από την κατανάλωση, τα φύλλα του ανανά, χρησιμοποιούνται στις Φιλιππίνες, για την παραγωγή της υφάνσιμης ίνας Piña, που συνήθως χρησιμοποιείται ως υλικό για τα ανδρικά Barong Tagalog (ένα διαφανές-επίσημο πουκάμισο, των Φιλιππίνων, που φοριέται επάνω από το υπάρχον πουκάμισο) και τα γυναικεία Baro't saya (η ανεπίσημη εθνική ένδυση των γυναικών, στις Φιλιππίνες). Η ίνα, επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα συστατικό ταπετσαρίας και επιπλοποιίας.[7]
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το γένος ανανάς (Ananas) περιλαμβάνει 5 είδη, τα οποία είναι ιθαγενή της τροπικής Αμερικής. Χαρακτηριστικό είδος είναι ο ανανάς ο πολύκομος ή ανανάς ο εύκομος (Ananas comosus), ο ανανάς ο ήμερος (Ananas sativus), γνωστός από τον αρωματικό και γευστικό καρπό του που μοιάζει με μεγάλη κουκουνάρα. Σήμερα καλλιεργείται σε θερμοκήπια, σε πολλές περιοχές του κόσμου αν και κατάγεται από τροπικά κλίματα. Ο καρπός του τρώγεται ωμός ή συντηρημένος σε κονσέρβες και χρησιμοποιείται πολύ στη ζαχαροπλαστική.
Το ύψος του φτάνει το 1,5 μέτρο και έχει μεγάλα ξιφοειδή φύλλα με χείλη οδοντωτά, που σχηματίζουν ρόδακα. Τα άνθη του εκφύονται σε πυκνή ταξιανθία, τύπου στάχυ, στην κορυφή ανθικού άξονα, που έχει ύψος περίπου μισό μέτρο. Έχουν τριμερή διάταξη, δηλαδή 3 σέπαλα, 3 πέταλα, 6 στήμονες και τρίχωρη ωοθήκη.
Ο καρπός του είναι σαρκώδης, σύνθετος που προέρχεται από ολόκληρη την ταξιανθία, δηλαδή αποτελείται από τους επιμέρους καρπούς, που είναι ράγες και το σαρκώδη άξονα του στάχυος, που καταλήγει σε θύσανο φύλλων.
Το φυτό ευδοκιμεί σε υγρά και γόνιμα εδάφη, στραγγιζόμενα και όξινα. Ανθίζει και καρποφορεί μόνο μία φορά από το 12ο ως τον 30ό μήνα μετά τη φύτευσή του. Δε σχηματίζει σπέρματα και πολλαπλασιάζεται πάντα αγενώς, με παραφυάδες ή κόβοντας την κορυφή του φρούτου την οποία μετέπειτα μπορεί κανείς να φυτέψει είτε άμεσα σε γλάστρα ή αφού την αφήσει πρώτα για ένα μικρό διάστημα σε ένα δοχείο με νερό ώστε να αναπτυχθούν περισσότερο οι ρίζες που βρίσκονται στην βάση της κορυφής. Προσβάλλεται από διάφορα έντομα.
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην επιστημονική διωνυμική, ο ανανάς, το αρχικό όνομα του φρούτου, προέρχεται από τη λέξη «Νανάς» από τη γλώσσα Tupi (συγγενική προς τη γλώσσα Guarani, στη Βραζιλία), που σημαίνει «εξαιρετικό φρούτο»,[8] όπως έχουν καταγραφεί από τον Αντρέ Τεβέ το 1555, και τα "comosus", "tufted", αναφέρεται στο στέλεχος του καρπού. Άλλα μέλη του γένους Ananas συχνά ονομάζεται «πεύκο», καθώς και σε άλλες γλώσσες. Στα ισπανικά, οι ανανάδες ονομάζονται Piña («κουκουνάρι»), ή ananá (ananás) (παράδειγμα, το ποτό πίνια κολάδα).
Στα αγγλικά, ο ανανάς αναφέρεται ως "pineapple". Η λέξη "pineapple", καταγράφηκε για πρώτη φορά στα Αγγλικά, το 1398, όταν αρχικά χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τα αναπαραγωγικά όργανα των κωνοφόρων δέντρων (τώρα ονομάζονται κουκουνάρια). Ο όρος «κουκουνάρι» για το αναπαραγωγικό όργανο των κωνοφόρων δέντρων, καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1694. Όταν οι Ευρωπαίοι εξερευνητές ανακάλυψαν αυτό το τροπικό φρούτο στην Αμερική, τους αποκαλούσαν «pineapple» (πρώτη αναφέρεται τόσο το 1664, λόγω ομοιότητας με αυτό που είναι τώρα γνωστό ως το κουκουνάρι).[9][10]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 | |||
|---|---|---|---|
| Διατροφική αξία ωμού ανανά 100 g (3,5 oz) | |||
| Ενέργεια | 209 kJ | ||
| Θερμίδες | 50 kcal | ||
| Υδατάνθρακες | 13,12 g | ||
| Σάκχαρα | 9,85 g | ||
| Διαιτητικές ίνες | 1,4 g | ||
| Λιπαρά | 0,12 g | ||
| Πρωτεΐνες | 0,54 g | ||
| Βιταμίνες | |||
| Θειαμίνη (Β1) | 0,079 mg (7%) | ||
| Ριβοφλαβίνη (Β2) | 0,032 mg (3%) | ||
| Νιασίνη (Β3) (Niacin B3) |
0,5 mg (3%) | ||
| Παντοθενικό οξύ (Β5) | 0,213 mg (4%) | ||
| Βιταμίνη Β6 | 0,112 mg (9%) | ||
| Φυλλικό οξύ (Β9) | 18 μg (5%) | ||
| Χολίνη | 5,5 mg (1%) | ||
| Βιταμίνη C | 47,8 mg (58%) | ||
| Ίχνη μετάλλων | |||
| Ασβέστιο | 13 mg (1%) | ||
| Σίδηρος | 0,29 mg (2%) | ||
| Μαγνήσιο | 12 mg (3%) | ||
| Μαγγάνιο | 0,927 mg (44%) | ||
| Φωσφόρος | 8 mg (1%) | ||
| Κάλιο |
109 mg (2%) | ||
| Νάτριο |
1 mg (0%) | ||
| Ψευδάργυρος |
0,12 mg (1%) | ||
IU = International units | |||
Το φυτό είναι γηγενές στην Νότια Αμερική και λέγεται ότι προέρχεται από την περιοχή μεταξύ της νότιας Βραζιλίας και της Παραγουάης,[1] ωστόσο, λίγα είναι γνωστά σχετικά με την προέλευση του εξημερωμένου ανανά (Pickersgill, 1976). Ο Μ. Σ. Μπερτόνι (1919)[12] θεώρησε τις αποστραγγίσεις των ποταμών Παρανά - Παραγουάης, να είναι ο τόπος καταγωγής του Α comosus.[13] Οι κάτοικοι από τη νότια Βραζιλία και την Παραγουάη, εξάπλωσαν τον ανανά σε όλη τη Νότια Αμερική και τελικά έφτασε στην Καραϊβική, την Κεντρική Αμερική και στο Μεξικό, όπου και καλλιεργούνταν από τους Μάγια και τους Αζτέκους. Το 1493, ο Κολόμβος πρωτοαντίκρισε τον ανανά στο απάνεμο νησί της Γουαδελούπης. Το ονόμασε "Piña de Indes", που σημαίνει «πεύκο των Ινδιάνων» και το έφερε πίσω μαζί του στην Ευρώπη, καθιστώντας έτσι τον ανανά, ως το πρώτο βρομελιοειδές (bromeliad) που εγκατέλειψε το Νέο Κόσμο.[14] Οι Ισπανοί τον εισήγαγαν στις Φιλιππίνες, στη Χαβάη (εγκαινιάσθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, με την πρώτη εμπορική φυτεία το 1886), στη Ζιμπάμπουε και στο Γκουάμ. Ο καρπός λέγεται ότι εισήχθη για πρώτη φορά στη Χαβάη, όταν ένα ισπανικό πλοίο το μετέφερε εκεί το 1500.[15] Οι Πορτογάλοι πήραν τον καρπό από τη Βραζιλία και τον εισήγαγαν στην Ινδία από το 1550.[16]
Ο ανανάς ήρθε στη βόρεια Ευρώπη από το Σουρινάμ, την αποικία των Ολλανδών. Ο πρώτος ανανάς που καλλιεργήθηκε με επιτυχία στην Ευρώπη, λέγεται ότι έχει καλλιεργηθεί το 1658, από τον Πίτερ ντε λα Κουρτ στο Μίρμπουργκ.[17] Στην Αγγλία, μια τεράστια «σόμπα ανανά» χρειαζόταν για να αναπτυχθούν τα φυτά που το 1723, είχαν φυτευτεί στον Φυσικό Κήπο του Τσέλσι (Chelsea Physic Garden).[18] Στη Γαλλία, παρουσιάστηκε το 1733 στο βασιλιά Λουδοβίκο ΙΕ΄, ένας ανανάς που είχε αναπτυχθεί στον Κήπο των Βερσαλλιών. Πριν από το θάνατό της το 1796, η Αικατερίνη η Μεγάλη, έτρωγε ανανάδες που καλλιεργούνταν στα δικά της κτήματα.[19] Λόγω της δαπάνης της άμεσης εισαγωγής τους και του τεράστιου κόστους του εξοπλισμού και της εργασίας που απαιτείτο για να αναπτυχθούν σε ένα εύκρατο κλίμα, χρησιμοποιώντας θερμοκήπια που ονομάζονταν "pineries", οι ανανάδες σύντομα έγιναν ένα σύμβολο πλούτου. Αρχικά χρησιμοποιούνταν κυρίως για την εμφάνισή τους στα διάφορα δείπνα, αντί να φαγωθούν και χρησιμοποιούνταν επανειλημμένως έως ότου αρχίσουν να σαπίζουν.[20] Από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, η παραγωγή του φρούτου στα βρετανικά κτήματα είχε γίνει θέμα μεγάλης αντιπαλότητας μεταξύ των πλούσιων αριστοκρατών.[20] Ο Τζον Μάρεϊ, 4ος κόμης του Ντάνμορ, έχτισε στο κτήμα του ένα θερμοκήπιο επάνω από έναν τεράστιο πέτρινο θόλο ύψους 14 μέτρων στο σχήμα του καρπού, το οποίο είναι γνωστό ως ο «ανανάς του Ντάνμορ».[21]
Ο Τζον Κίντγουελ πιστώνεται με την εισαγωγή της βιομηχανίας ανανά στη Χαβάη. Μεγάλης κλίμακας καλλιέργεια του ανανά από εταιρείες των ΗΠΑ ξεκίνησαν στη Χαβάη, στις αρχές του 1900. Ανάμεσα στους πιο διάσημους και σημαίνοντες βιομηχάνους ανανά ήταν ο Τζέιμς Ντολ ο οποίος μετακόμισε στη Χαβάη το 1899[22] και το 1900, ξεκίνησε μια φυτεία ανανά.[23] Οι εταιρείες Dole και Del Monte, άρχισαν το 1901 και το 1917 αντίστοιχα, την καλλιέργεια του ανανά στο νησί Οάχου. Η εταιρεία ανανά του Dole άρχισε το 1901, με την εξαγορά 60 στρεμμάτων (24 εκταρίων) γης και έχει εξελιχθεί σε μια μεγάλη εταιρεία. Η εταιρεία ανανά Maui, ξεκίνησε το 1909 την καλλιέργεια του ανανά στο νησί Μάουι.[24] Το 2006, η Del Monte ανακοίνωσε την αποχώρησή της από την καλλιέργεια ανανά στη Χαβάη, αφήνοντας μόνο τις Εταιρείες Ανανά Dole και Maui ως τους μεγαλύτερους καλλιεργητές ανανά των ΗΠΑ, στη Χαβάη.
Στις ΗΠΑ, το 1986, το Ινστιτούτο Ερευνών Ανανά διαλύθηκε και τα περιουσιακά του στοιχεία χωρίστηκαν μεταξύ της Del Monte και της Εταιρείας Γης και Ανανά Maui (Maui Land & Pineapple Company). Η Del Monte πήρε την ποικιλία '73-114', την οποία βαπτίστηκε στις φυτείες της στην Κόστα Ρίκα ως "MD-2", διαπίστωσε ότι είναι πολύ κατάλληλη για την καλλιέργειά της εκεί και ξεκίνησε τη διαφήμισή της το 1996. (Η Del Monte επίσης, ξεκίνησε την εμπορία της '73-50', που βαπτίστηκε "CO-2", ως Del Monte Gold). Το 1997, η Del Monte άρχισε να εμπορεύεται την ποικιλία της, του "Gold Extra Sweet" ανανά, εσωτερικά γνωστού ως "MD-2". Η MD-2 είναι ένα υβρίδιο που προέρχεται από το πρόγραμμα αναπαραγωγής του τώρα διαλυθέντος Ινστιτούτου Ερευνών Ανανά στη Χαβάη, η οποία διεξήγαγε έρευνα για λογαριασμό της Del Monte, της Εταιρείας Γης και Ανανά Maui και της Dole.
Καλλιέργεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Παραγωγή Ανανά – 2009. | |
|---|---|
| Χώρα | Παραγωγή (Τόνοι) |
 Βραζιλία |
2.206.492 |
 Φιλιππίνες |
2.198.497 |
 Ταϊλάνδη |
1.894.862 |
 Κόστα Ρίκα |
1.682.000 |
 Ινδονησία |
1.558.000 |
 Ινδία |
1.341.000 |
 Κίνα |
1.042.000 |
 Νιγηρία |
1.000.000 |
 Μεξικό |
749.000 |
 Βιετνάμ |
500.000 |
 Ταϊβάν |
434.000 |
Το 2009, η Βραζιλία παρήγαγε 2.206.492 τόνους, παρακολουθούμενη στενά από τις Φιλιππίνες, οι οποίες παρήγαγαν 2.198.497 τόνους και την Ταϊλάνδη με 1.894.862 τόνους. Η συνολική παγκόσμια παραγωγή το 2009 ήταν 19.488.240 τόνοι. Οι κύριοι εξαγωγείς νωπού ανανά κατά το 2001 ήταν η Κόστα Ρίκα με 322.000 τόνους, η Ακτή Ελεφαντοστού με 188.000 τόνους και οι Φιλιππίνες με 135.000 τόνους.[25] Από το 2000 ο πιο κοινός φρέσκος καρπός ανανά που βρίσκεται στις ΗΠΑ και στα ευρωπαϊκά σούπερ μάρκετ είναι ένα χαμηλής οξύτητας υβρίδιο, το οποίο αναπτύχθηκε στη Χαβάη στις αρχές του 1970.
Στην εμπορική καλλιέργεια, ανθοφορία μπορεί να προκληθεί τεχνητά και η πρώιμη συγκομιδή των κυρίως καρπών μπορεί να ενθαρρύνει την ανάπτυξη μιας δεύτερης καλλιέργειας με μικρότερους καρπούς. Μόλις αφαιρεθεί η κορυφή του ανανά κατά τον καθαρισμό, μπορεί να φυτευτεί στο έδαφος και να αναπτυχθεί ένα νέο φυτό. Μοσχεύματα και παραφυάδες φυτεύονται για εμπορικούς σκοπούς.[1]
Δεοντολογικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα τρία τέταρτα των πωλούμενων στην Ευρώπη ανανάδων, καλλιεργούνται στην Κόστα Ρίκα, όπου η παραγωγή του ανανά είναι ιδιαίτερα βιομηχανοποιημένη. Οι παραγωγοί συνήθως χρησιμοποιούν 20 κιλά φυτοφάρμακα ανά εκτάριο σε κάθε κύκλο της ανάπτυξης,[26] μια διαδικασία που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του εδάφους και τη βιοποικιλότητα. Τα φυτοφάρμακα - οργανοφωσφορικά, οργανοχλωρίνες και ορμονικοί διαταράκτες - έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν την υγεία των εργαζομένων και μπορούν να μολύνουν τα αποθέματα πόσιμου νερού.[26] Πολλές από αυτές τις χημικές ουσίες έχουν τη δυνατότητα να είναι καρκινογόνες και μπορεί να σχετίζονται με γενετικές ανωμαλίες.[26]
Λόγω των εμπορικών πιέσεων, πολλοί εργαζόμενοι στους ανανάδες - 60% των οποίων προέρχονται από τη Νικαράγουα - Κόστα Ρίκα πληρώνονται χαμηλούς μισθούς. Οι πολιτικές μείωσης της τιμής των ευρωπαϊκών σούπερ μάρκετ, μείωσαν τα εισοδήματα των καλλιεργητών.[26] Ένας σημαντικός αναναπαραγωγός, υποστηρίζει αυτούς τους ισχυρισμούς.[27]
Ποικιλίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπάρχουν πολλές ποικιλίες.[1] Τα φύλλα του ευρέως καλλιεργούμενου «ομαλού καγιέν» ("smooth cayenne") είναι λεία[28] και αυτό είναι το πιο συχνά καλλιεργούμενο είδος σε όλο τον κόσμο. Πολλές ποικιλίες, έχουν διανεμηθεί από τα σημεία προέλευσής τους την Παραγουάη και το νότιο τμήμα της Βραζιλίας και τα βελτιωμένα αποθέματά τους, αργότερα εισήχθησαν στην Αμερική, τις Αζόρες, την Αφρική, την Ινδία, τη Μαλαισία και την Αυστραλία.[1] Οι ποικιλίες περιλαμβάνουν:
- "Hilo": Μια συμπαγής παραλλαγή 1-1,5 κιλά (2-3 λίβρες) του ομαλού καγιέν από τη Χαβάη, ο καρπός είναι πιο κυλινδρικός και παράγει πολλές παραφυάδες, αλλά όχι μοσχεύματα.
- "Sugarloaf Kona": 2,5-3 κιλά (5-6 λίβρες), λευκόσαρκο χωρίς ξυλοποίηση στο κέντρο, κυλινδρικού σχήματος, έχει μια υψηλή περιεκτικότητα ζάχαρης, αλλά όχι οξύ, ένας ασυνήθιστα γλυκός καρπός.
- "Natal queen": 1-1,5 κιλά (2-3 λίβρες), χρυσοκίτρινη σάρκα, τραγανή υφή και λεπτή ήπια γεύση, καλά προσαρμοσμένο για νωπή κατανάλωση, κρατά καλά μετά την ωρίμανση, φύλλα αγκαθωτά, καλλιεργείται στην Αυστραλία, τη Μαλαισία και τη Νότια Αφρική.
- "Pernambuco" ("eleuthera"): 1-2 κιλά (2-4 λίβρες) με απαλή κίτρινη έως λευκή σάρκα, γλυκιά, λιώνει και εξαιρετική για να καταναλώνεται φρέσκια, σε μικρό βαθμό προσαρμοσμένα για θαλάσσια μεταφορά, αγκαθωτά φύλλα της ναυτιλίας, που καλλιεργείται στη Λατινική Αμερική.
- "Red Spanish": 1-2 κιλά (2-4 λίβρες), χλωμή κίτρινη σάρκα με ευχάριστο άρωμα, τετραγωνικού σχήματος, καλά προσαρμοσμένο για θαλάσσια μεταφορά ως φρέσκου φρούτου σε μακρινές αγορές, φύλλα αγκαθωτά, που καλλιεργείται στη Λατινική Αμερική.
- "Smooth cayenne": 2,5-3 κιλά (5-6 λίβρες), υποκίτρινη προς κίτρινη σάρκα, κυλινδρικού σχήματος, υψηλής περιεκτικότητας σε σάκχαρο και σε οξέα, καλά προσαρμοσμένο στη κονσερβοποίηση και επεξεργασία, αφήνει φύλλα χωρίς αγκάθια. Πρόκειται για μια αρχαία ποικιλία που αναπτύχθηκε από το λαό Amerind.[29]
Μέχρι πρόσφατα, αυτή ήταν η ποικιλία από τη Χαβάη και η πιο εύκολα προσιτή στα παντοπωλεία των ΗΠΑ, αλλά αντικαταστάθηκε από τη "MD-2".[29] Είναι ένας από τους προγόνους των ποικιλιών "73-114" (που ονομάζεται επίσης "MD-2") και "73-50" (που ονομάζεται επίσης "MD-1" και '"CO-2").[29] Μερικά είδη "Ananas" καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά φυτά για το χρώμα, το καινοφανές μέγεθος του καρπού και τις άλλες αισθητικές τους ιδιότητες.
Άλλες ποικιλίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ανανάς ο εμβράκτειος (ananas bracteatus), ιθαγενές της Βραζιλίας
- Ανανάς ο μακρόδους (ananas macrodontes), ιθαγενές της Βραζιλίας
- Ανανάς ο ποικιλόχρους (ananas variegatus)
Βοτανική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ανανάς είναι ένα ποώδες πολυετές το οποίο φτάνει σε ύψος 1,0 έως 1,5 μέτρα, αν και μερικές φορές μπορεί να είναι ψηλότερο. Στην εμφάνιση, το ίδιο το φυτό έχει ένα βραχύ, γεροδεμένο στέλεχος με σκληρά, κέρινα φύλλα. Κατά τη δημιουργία των καρπών του, παράγει συνήθως μέχρι 200 λουλούδια, αν και ορισμένες ποικιλίες μεγαλόκαρπων μπορεί να το υπερβούν. Μόλις ανθίσει, τα μεμονωμένα φρούτα των λουλουδιών ενώνονται για να δημιουργήσουν αυτό που συνήθως αναφέρεται ως ανανάς. Μετά την παραγωγή του πρώτου φρούτου, οι πλευρικοί βλαστοί (που ονομάζονται από τους εμπορικούς καλλιεργητές «βεντούζες») παράγονται στις μασχάλες των φύλλων του κύριου στελέχους. Αυτά μπορούν να αφαιρεθούν για τον πολλαπλασιασμό, ή να αφεθούν για να παραγάγουν στο αρχικό φυτό, επιπλέον φρούτα.[4] Εμπορικά οι βεντούζες, που εμφανίζονται γύρω από τη βάση καλλιεργούνται. Έχει 30 ή περισσότερα μακρά, στενά, σαρκώδη, γούρνα-διαμορφωμένα φύλλα με αιχμηρά αγκάθια κατά μήκος των περιθωρίων που έχουν μήκος 30 έως 100 εκατοστά, γύρω από ένα παχύ στέλεχος. Κατά το πρώτο έτος της ανάπτυξης, ο άξονας μακραίνει και πυκνώνει, που φέρει πολλά φύλλα σε στενές σπείρες. Μετά από 12 έως 20 μήνες, το στέλεχος μεγαλώνει σε μια ακίδα-όπως ταξιανθία έως 15 εκ. με πάνω από 100 σπειροειδώς διατεταγμένα, τριμερή λουλούδια, που το καθένα υποβαστάζεται από ένα βράκτιο. Τα χρώματα των λουλουδιών ποικίλλουν, ανάλογα με την ποικιλία, από το χρώμα της λεβάντας έως το ανοιχτό μοβ προς το κόκκινο.
Οι ωοθήκες εξελίσσονται σε μούρα που συγχωνεύονται σε ένα μεγάλο, συμπαγές, πολλαπλών φρούτων αξεσουάρ. Ο καρπός του ανανά είναι διατεταγμένος σε δύο αλληλομανδαλωμένους έλικες, οκτώ σε μία κατεύθυνση, δεκατρείς στην άλλη, καθένα από τα οποία ένας αριθμός Fibonacci στη φύση.[30]
Ο ανανάς πραγματοποιεί φωτοσύνθεση (Crassulacean acid metabolism (CAM)), για τον καθορισμό του διοξειδίου του άνθρακα κατά τη νύχτα και την αποθήκευσή του ως μηλικό οξύ και μετά την απελευθέρωση κατά τη διάρκεια της ημέρας, βοηθώντας τη φωτοσύνθεση.
Γονιμοποίηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο σχηματισμός των σπόρων χρειάζεται γονιμοποίηση, αλλά η παρουσία των σπόρων βλάπτει την ποιότητα του καρπού. Στη Χαβάη, όπου ο ανανάς καλλιεργείται σε γεωργική κλίμακα, απαγορεύεται για το λόγο αυτό, η εισαγωγή των κολιμπρί.[31] Ορισμένες νυχτερίδες, γονιμοποιούν άγριους ανανάδες που ανοίγουν τα λουλούδια τους μόνο κατά τη νύχτα.
Παραδοσιακή ιατρική και προκαταρκτική έρευνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τόσο η ρίζα και ο καρπός μπορούν να καταναλωθούν ή να εφαρμοσθούν τοπικώς ως ένα αντιφλεγμονώδες ή ως ένας πρωτεολυτικός παράγοντας. Σε ορισμένες πρακτικές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προκαλέσει την αποβολή ή την εμμηνόρροια ή ως ένα αντισκωληκικό.[32]
Εχθροί και ασθένειες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ανανάς υπόκειται σε μια ποικιλία από ασθένειες, η πιο σοβαρή από τις οποίες είναι η ασθένεια μαρασμού που μεταδίδεται από τα mealybugs[33] που συνήθως βρίσκονται στην επιφάνεια του ανανά, αλλά ενδεχομένως στα κλειστά κύπελλα των ανθέων.[1] Άλλες παθήσεις περιλαμβάνουν τη ροζ ασθένεια, τη βακτηριακή σήψη της καρδιάς, την ανθράκωση,[33] μυκητιακή σήψη καρδιάς, σάπισμα των ριζών, μαύρη σήψη, σήψη του άκρου, σήψη του πυρήνα και τον ιό της κίτρινης κηλίδας.[34] Η ροζ νόσος χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη αποχρωματισμού του καρπού, κατά τη διάρκεια της θέρμανσής του στη διαδικασία της κονσερβοποίησης, στο καφέ προς το μαύρο χρώμα. Οι παράγοντες για τη ροζ νόσο, είναι τα βακτήρια Acetobacter aceti, Gluconobacter oxydans και Pantoea citrea.[35]
Μερικά παράσιτα που συνήθως επηρεάζουν τα φυτά του ανανά είναι οι κλίμακες (scales), οι θρίπες (thrips), τα ακάρεα (mites), τα mealybugs, τα μυρμήγκια και τα symphylids.[34]
Αποθήκευση και μεταφορά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ορισμένοι αγοραστές προτιμούν πράσινα φρούτα, άλλοι όταν έχουν ωριμάσει ή άνευ πράσινου. Ένας ρυθμιστής της ανάπτυξης των φυτών, το ethephon, συνήθως ψεκάζεται επί του φρούτου μία εβδομάδα πριν από τη συγκομιδή: αναπτύσσει αιθυλένιο, το οποίο καθιστά τα φρούτα χρυσοκίτρινα. Μετά τον καθαρισμό και τον τεμαχισμό, ο ανανάς συνήθως κονσερβοποιείται σε σιρόπι ζάχαρης, με την προσθήκη συντηρητικού.[1]
Ένας ανανάς δεν θα γίνει ποτέ πιο ώριμος από ό,τι ήταν όταν έγινε η συγκομιδή του,[36] αν και ένα πλήρως ώριμο ανανά μπορεί να γεμίσει μώλωπες και να σαπίσει γρήγορα.
Το ίδιο το φρούτο είναι αρκετά αλλοιώσιμο[1] και εάν αποθηκευτεί σε θερμοκρασία δωματίου, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί μέσα σε δύο ημέρες, ωστόσο, εάν μπει στο ψυγείο, το χρονικό διάστημα εκτείνεται σε πέντε έως επτά ημέρες.[37]
Μάρκετινγκ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
Διατροφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ωμός ανανάς είναι μια εξαιρετική πηγή μαγγανίου (76% ημερήσια αξία (DV) σε ένα φλιτζάνι μερίδα) και βιταμίνης C (131% DV ανά φλιτζάνι μερίδα).[39] Κυρίως από το μίσχο του, ο ανανάς περιέχει ένα πρωτεολυτικό ένζυμο, τη βρομελίνη (bromelain), η οποία διασπά πρωτεΐνες. Εάν έχει επαρκή περιεκτικότητα σε βρομελίνη, ο ακατέργαστος χυμός του ανανά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μαρινάδα και για να μαλακώσει το κρέας. Τα ένζυμα του ανανά μπορούν να παρεμποδίζουν την παρασκευή ορισμένων τροφίμων, όπως ζελέ και άλλα επιδόρπια με βάση τη ζελατίνη, αλλά καταστρέφονται κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος και της κονσερβοποίησης.[εκκρεμεί παραπομπή] Η ποσότητα της βρομελίνης στον καρπό πιθανώς δεν είναι σημαντική,[εκκρεμεί παραπομπή] ευρισκόμενη ως επί το πλείστον στο μη βρώσιμο στέλεχος. Επιπλέον, η κατάποση του ενζύμου όπως η βρομελίνη, είναι απίθανο να επιβιώσει άθικτη την πρωτεολυτική διαδικασία της πέψης.
Μαγειρικές χρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η σάρκα και ο χυμός του ανανά χρησιμοποιούνται στις κουζίνες σε όλο τον κόσμο. Σε πολλές τροπικές χώρες, ο ανανάς παρασκευάζεται και πωλείται στις παρυφές των δρόμων ως σνακ. Πωλείται ολόκληρος ή σε κομμάτια μέσα σε ένα ραβδί. Ολόκληρες, σε φέτες πυρήνα, με ένα κεράσι στη μέση είναι μια κοινή γαρνιτούρα για το ζαμπόν στη Δύση. Κομμάτια ανανά χρησιμοποιούνται σε επιδόρπια όπως φρουτοσαλάτες, καθώς και σε ορισμένα αλμυρά πιάτα, συμπεριλαμβανομένων πάνω σε πίτσες και μια σχάρα δαχτυλίδι σε ένα χάμπουργκερ.[40][41] Ο θρυμματισμένος ανανάς χρησιμοποιείται σε γιαούρτια, μαρμελάδες, γλυκά και παγωτά. Ο χυμός του ανανά σερβίρεται ως μη οινοπνευματώδες ποτό και είναι επίσης ως κύριο συστατικό σε κοκτέιλ όπως το Piña Colada.
|
Πολιτισμικές χρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην Καραϊβική, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, ο ανανάς συνδέθηκε με την επιστροφή των πλοίων από παρατεταμένα ταξίδια, και ένα έμβλημα υποδοχής και φιλοξενίας που έκανε το δρόμο του στη σύγχρονη τέχνη.[42][43]
Στην τηλεοπτική εκπομπή Psych, οι συγγραφείς έχουν συμπεριλάβει έναν ανανά σε κάθε επεισόδιο ως ένα κινούμενο αστείο και υπάρχει ένας ιστότοπος, αφιερωμένος στην κατάρτιση ενός καταλόγου του κάθε ανανά.[44]
Στο αμερικανικό καρτούν Μπομπ Σφουγγαράκης (SpongeBob SquarePants), το σπίτι του Μπομπ Σφουγγαράκη είναι ένας ανανάς κάτω από τη θάλασσα.
Γνωστή είναι επίσης και η "χιουμοριστική συζήτηση":
- Θα ήθελα έναν ανανά.
- Έναν ανανά;
- Ναι, έναν ανανά.
Για τον απλό λόγο ότι επαναλαμβάνεται συνεχώς η συλλαβή "να"
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Φυτολογία, Εκδ. Αθηνών.
- (Αγγλικά) Plantips
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Morton, Julia F (1987). «Pineapple, Ananas comosus». Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2011.
- ↑ «Pineapple Definition | Definition of Pineapple at Dictionary.com». Dictionary.reference.com. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ Coppens d'Eeckenbrugge, Geo· Freddy Leal (2003). «Chapter 2: Morphology, Anatomy, and Taxonomy». Στο: D.P Bartholomew, R.E. Paull, and K.G. Rohrbach, επιμ. The Pineapple: Botany, Production, and Uses. Wallingford, UK: CABI Publishing. σελ. 21. ISBN 0-85199-503-9.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «How to grow a pineapple in your home». Pineapple Working Group-International Horticultural Society. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2010.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Pineapple Growing». Tropical Permaculture.com (Birgit Bradtke). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2010.
- ↑ «Pineapple». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2012.
- ↑ "piña cloth". Free Online Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia]. The Free Dictionary. Retrieved on 2014-11-06.
- ↑ Davidson A. (2008) The Penguin Companion to Food. Penguin Books.
- ↑ Oxford English Dictionary entries for pineapple and pine cones, 1971.
- ↑ History of the Pineapple Αρχειοθετήθηκε 2015-08-29 στο Wayback Machine..
- ↑ «Link to USDA Database entry». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2015.
- ↑ Bertoni, "Contributions a l'étude botanique des plantes cultivées. Essai d'une monographie du genre Ananas, Annales Cient. Paraguay (2nd series) 4 (1919:250–322).
- ↑ K.F. Baker, J.L. Collins, "Notes on the distribution and ecology of Ananas and Pseudananas in South America", American Journal of Botany, 1939; Collins, The pineapple: botany, utilization, cultivation, (London:Leonard Hill) J L. 1960.
- ↑ McKenzie, Gene (2010). «A Little Bit of History». Journal of the Bromeliad Society 60 (4): 187–189.
- ↑ «Fruit of the Islands». Pittsburg Magazine 39 (3): 92. 2008.
- ↑ Collingham, Lizzie (2006). "Curry: a Tale of Cooks and Conquerors". New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-517241-8
- ↑ «Oxford Index - Pieter de La Court van der Voort». oxfordindex.oup.com. Oxford University Press. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Beauman, Francesca (2005) The Pineapple: King of Fruits, Chatto & Windus ISBN 978-0701176990 (p. 82)
- ↑ Beauman p. 89
- ↑ 20,0 20,1 Beauman p. 87
- ↑ Stevenson, Jack, Exploring Scotland's Heritage: Glasgow, Clydesdale and Stirling. Her Majesty's Stationery Office, 1995 (p. 83).
- ↑ Hawkins, Richard (2007). «James D. Dole and the 1932 Failure of the Hawaiian Pineapple Company». Hawaiian Journal of History 41: 149–170.
- ↑ «Pineapple». Faculty.ucc.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ «Sunrise, Sunset». Hawaii Business 46 (2): 60. 2000.
- ↑ 25,0 25,1 «Food and Agriculture Organization of the United Nations: Division of Statistics». UN Food and Agriculture Organization Corporate Statistical Database. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2015.
- ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 Felicity Lawrence (2 October 2010). «Bitter Fruit». London: Guardian News and Media Limited. http://www.guardian.co.uk/business/2010/oct/02/truth-about-pineapple-production.
- ↑ Russ Martin (8 Οκτωβρίου 2010). «Dole Responds to Costa Rican Pineapple Criticism». Fijatevos.com – Costa Rica. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2015.
- ↑ Kochhar, S. L. (2006). Economic Botany in the Tropics. Macmillan India. σελ. 203. ISBN 0-333-93118-1.
- ↑ 29,0 29,1 29,2 Duane P. Bartholomew (2009). «‘MD-2’ Pineapple Transforms the World’s Pineapple Fresh Fruit Export Industry». Pineapple News 16: 2–5. http://www.ishs-horticulture.org/workinggroups/pineapple/PineNews16.pdf. Ανακτήθηκε στις 3 September 2014.
- ↑ Jones, Judy· William Wilson (2006). «Science». An Incomplete Education. Ballantine Books. σελ. 544. ISBN 978-0-7394-7582-9.
- ↑ Hawaii.gov, list of prohibited animals. (PDF) Retrieved on 2 October 2011.
- ↑ Monzon, R.B.; Adebiyi, Adebowale (1995). «Traditional medicine in the treatment of parasitic diseases in the Philippines». Southeast Asian journal of tropical medicine and public health 26 (3): 421–428. doi:.
- ↑ 33,0 33,1 «Diseases of Pineapple (Ananas comosus (L.) Merr.)». Apsnet.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2011.
- ↑ 34,0 34,1 Pests and Diseases of Pineapple: Food Market Exchange – B2B e-marketplace for the food industry Αρχειοθετήθηκε 2011-07-25 στο Wayback Machine.. Food Market Exchange. Retrieved on 2 October 2011.
- ↑ Marin-Cevada, Vianey; Caballero-Mellado, Jesãºs; Bustillos-Cristales, Rocão; Muã±Oz-Rojas, Jesãºs; Mascarãºa-Esparza, Miguel A.; Castaã±Eda-Lucio, Miguel; Lã³Pez-Reyes, Lucãa; MartãNez-Aguilar, Lourdes και άλλοι. (2010). «Tatumella ptyseos, an Unrevealed Causative Agent of Pink Disease in Pineapple». Journal of Phytopathology 158 (2): 93–99. doi:.
- ↑ Sheraton, Mimi (21 April 1982). «A guide to choosing a ripe pineapple». The New York Times. http://www.nytimes.com/1982/04/21/garden/a-guide-to-choosing-a-ripe-pineapple.html. Ανακτήθηκε στις 21 April 1982.
- ↑ Sundia True Fruit | Fresh Pineapple Storage, Pineapple Storage Temperature Αρχειοθετήθηκε 2012-03-22 στο Wayback Machine.. Sundiafruit.com. Retrieved on 2 October 2011.
- ↑ «Queen Formosa, sweetest pineapple, promoted in Daet». Philippine Information Agency. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2013.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Nutrient data for pineapple, raw, all varieties, per 100 g serving». Nutritiondata.com, USDA SR-21. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2012.
- ↑ «The Counter: Custom Built Burgers: Menu» (PDF). The Counter, Culver City, CA. 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 22 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2014.
- ↑ «The Menu Charburgers: Habit Burger». The Habit Burger Grill, Irvine, CA. 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2014.
- ↑ Symbolism of the Pineapple Αρχειοθετήθηκε 2015-04-07 στο Wayback Machine.. Mindspring.com. Retrieved on 2 October 2011.
- ↑ «Newport Slavery». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2011.
- ↑ «Where in the World Is The Psych Pineapple». Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2013.
Επιπρόσθετη ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- (Αγγλικά) Francesca Beauman, 'The Pineapple', ISBN 0-7011-7699-7, publisher Chatto and Windus
- (Αγγλικά) Menzel, Christopher. "Tropical and Subtropical Fruit." Encyclopedia of Agricultural Science—Volume 4. Charles J. Arntzen. New York, NY: Academic Press, 1994. 380–382.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (Αγγλικά) Pineapple Fruit Facts Αρχειοθετήθηκε 2005-05-16 στο Wayback Machine. – Information on pineapples from California Rare Fruit Growers, Inc.
- (Αγγλικά) Paul Lunde, New World Foods, Old World Diet, 1992, Saudi Aramco World Αρχειοθετήθηκε 2014-09-28 στο Wayback Machine.