Neidio i'r cynnwys

Eglwys Sant Marc, Brithdir

Oddi ar Wicipedia
Eglwys Sant Marc
Eglwys Sant Marc, Brithdir o'r de
Matheglwys Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlMarc Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1895 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
LleoliadBrithdir, Brithdir a Llanfachreth Edit this on Wikidata
SirBrithdir a Llanfachreth Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr150.2 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau52.7487°N 3.8332°W Edit this on Wikidata
Cod OSSH762184 Edit this on Wikidata
Map
Arddull pensaernïoly Mudiad Celf a Chrefft Edit this on Wikidata
Statws treftadaethadeilad rhestredig Gradd I, Henebion Cenedlaethol Cymru Edit this on Wikidata
Cysegrwyd iMarc Edit this on Wikidata
Manylion

Saif Eglwys Sant Marc yn y Brithdir, Gwynedd – ger yr ysgol gynradd, ychydig i gyfeiriad Cadair Idris o ganol y pentref. Fe'i chofrestrwyd yn adeilad Gradd I oherwydd ei phwysigrwydd cenedlaethol o ran ei phensaerniaeth sydd yn null y Mudiad Celf a Chrefft. Erbyn hyn mae'r holl goed o'i chwmpas yn golygu nad yw'r rhan fwyaf ohoni i'w gweld o'r ffordd fawr, dim ond dwy gat a rhan o'i tho, mae hi bellach wedi'i chau.[1] Dywedir fod yr eglwys yn edrych fel pe tae wedi llithro i fyny o'r ddaear, yn hytrach nag fod wedi'i hadeiladu arni.

Cyn yr 1890au enw'r plwyf yma oedd "Brithdir and Islaw'r dref". Adeiladwyd yr eglwys pan rannwyd y plwyf yn ddwy, a hynny yn 1894. Enw'r hen eglwys, sydd bellach wedi'i dynnu i lawr oedd "Sant Paul". Cynlluniwyd yr eglwys gan Henry Wilson â chymorth Herbert Luck North, Arthur Grove a C. H. B. Quennell, rhwng 1895 a 1898. Fe'i comisiynwyd gan Mrs Louisa Tooth er cof am ei hail ŵr, y Parch. Charles Tooth (1831–94), a sefydlodd yr eglwys Anglicanaidd yn Fflorens. Cysegrwyd Eglwys Sant Marc ar 26 Ebrill 1898.

Mae'r eglwys wedi'i hadeiladu o frics, ac mae ei muriau wedi'u gorchuddio â carreg nadd leol; mae ganddo doeau llechi. Fe'i cadwyd dros y blynyddoedd fwy neu lai fel yr oedd pan gafodd ei hadeiladu a chaiff ei hystyried yn un o esiamplau gorau o'r genre yma (dull y Mudiad Celf a Chrefft). Mae bellach yng nghofal Friends of Friendless Churches ("Gyfeillion Eglwysi Di-gyfaill").[2]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Gwefan Coflein;[dolen farw] adalwyd 24 Awst 2015
  2. (Saesneg) "Brithdir Archifwyd 2016-10-14 yn y Peiriant Wayback; Gwefan Friends of Friendless Churches; adalwyd 30 Mehefin 2019

Dolennau allanol

[golygu | golygu cod]