Ampersand

Ampersand

Math o gyfrwng	nod, Clymlythyren
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Yr ampersand wedi'i arddangos mewn arferol (chwith) ac italig ffont. Yn y fersiwn italig gellir cydnabod y llythrennau e a t , yn y fersiwn arferol prin ddim.

Tudalen o werslyfr 1863 yn arddangos yr wyddor. Sylwch ar y & fel y 27ain cymeriad.

Yr ampersand, a elwir hefyd yn "arwydd 'and'", yw'r clymiad sy'n cynrychioli'r gair "a": &.

Hanes

Yn wreiddiol roedd yr arwydd yn cynnwys y llythrennau "et", sef Lladin am "a". Arferai’r llythrennau hyn fod yn amlwg yn yr arwydd, ond mae wedi esblygu dros amser yn symbol lle prin y gellir gwahaniaethu rhwng y llythrennau unedig. Mae'r enw "ampersand" yn deillio o'r geiriau "et per se &", a ddefnyddir ar ddiwedd llinynnau'r wyddor, sy'n golygu "a chan ei hun &"; defnyddiwyd y drefn "& per se et" hefyd; mae'r & yna ar unwaith yn dilyn cymeriadau eraill yr wyddor ac felly fe wnaethant chwarae gyda'r amwysedd: "ac mae hynny ynddo'i hun yn golygu" neu "ac ynddo'i hun et". Pasiwyd hyn gan y Saeson yng nghefn eu rhigymau wyddor i blant ar ffurf ac fel y cyfryw, a gafodd ei lygru yn ei dro yn "ampersand".

• 
  Datblygiad yr ampersand
• 
  Esblygiad yr ampersand dros hanes ysgrifennu

Llawysgrifen

Prin iawn y'i defnyddir yn y Gymraeg gan fod y gair 'a' ond yn un nod, ond mae'n gyffredin yn yr iaith Saesneg ar gyfer y gair "and". Defnyddir yn fynych yn Saesneg fel talfyriad mwen arwyddion a logos, ond prin iawn mewn llawysgrifen bob-dydd gan ei fod yn anodd ei lunio. Gan fod yr arwydd awdurodol yn anodd i'w lunio, bydd unigolion, wrth ysgrifennu â llaw, yn symleiddio'r dyluniad i rhywbeth yn debyg i epsilon is-ddrôr ("lower case") fawr (Ɛ) neu'r rhifolyn 3 am yn ôl, gyda llinell fertigol ar ei ei hyd drosto. Dangosir yr ampersand hefyd fel 3 tu chwith gyda llinell fertigol uwch ei ben, neu islaw iddo, neu dot uwch ben neu islaw.

• 
  Enghraifft 1af o ffordd gyffredin o ysgrifennu'r ampersand mewn llawysgrifen
• 
  Ail enghreifft o lawysgrifen ampersand
• 
  Esiampl o'r arwydd "plws" yn cael ei defnyddio fel ampersand, i olygu 'and' ('does dim angen defnyddio'r ampsersand yn y Gymraeg)

Defnydd mewn gwyddoniaeth gyfrifiadurol

• Mewn Cyfrifiadureg, defnyddir yr ampersand mewn sawl ffordd, fel arfer mae'n gysylltiedig â'r ystyr wreiddiol.

• Mewn rhai ieithoedd rhaglennu, defnyddir ampersand sengl neu ddwbl i ffurfio perthynas resymegol ("Logical conjunction"). Felly mae'r ymadrodd

x >= 10 && x < 20

yn golygu bod x yn fwy na neu'n hafal i 10 ac yn llai nag 20.

• Yn yr ieithoedd C, Objective-C, C++ a C#, defnyddir yr ampersand i nodi cyfeiriad cof newidyn penodol ("memory address").

• Wrth ysgrifennu symbolau mewn tudalennau HTML, defnyddir yr ampersand fel rhagddodiad mewn endid HTML ("Numeric character reference") Felly mae

© € ä

yn arddangos fel © € ä

• Gellir fformatio'r ampersand ei hun yn HTML:

"Numeric character reference": & (degol: &hecsadegol: &)

• Ar rai systemau cyfrifiadurol hŷn (er enghraifft microgyfrifiadur y BBC) defnyddiwyd yr ampersand fel rhagddodiad ar gyfer rhifau hecsadegol. Yr ymadrodd &00FF yna sefyll am y rhif 255.

• Yn yr Iaith tagio TeX, defnyddir yr ampersand i nodi tabiau. Gellir fformatio'r ampersand ei hun yn TeX gyda \&.

• Defnyddir yr ampersand yn aml yn Access fel mwgwd mewnbwn. Mae ampersand yn yr achos hwn yn golygu bod yn rhaid i chi nodi cymeriad neu le ar hap gorfodol.

Cyfeiriadau

Eginyn erthygl sydd uchod am gyfrifiaduron neu gyfrifiadureg. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.