Neidio i'r cynnwys

Adnodd adnewyddadwy

Oddi ar Wicipedia
Adnodd adnewyddadwy
Mathadnodd naturiol Edit this on Wikidata
Y gwrthwynebAdnodd anadnewyddadwy Edit this on Wikidata
Rhan oamgylchedd Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Y Byd Bregus
Cynhesu Byd Eang

Amgylchedd
Adnewyddadwy
Anadnewyddadwy
Asesiad Amgylcheddol
Cylchred carbon
Cynhesu byd eang
Cytundeb Kyoto
Eco-sgolion
Haen osôn
Panel solar
Tanwydd ffosil
Ynni adnewyddol
Ynni cynaladwy


Categori

Tyrbeini gwynt

Adnodd nad ydyw'n lleihau pan fod dyn yn ei ddefnyddio yw adnodd adnewyddadwy ('renewable resources'). Gall hyn olygu popeth y gellir ei hailgylchu, neu adnoddau parhaol megis gwynt neu'r haul. Defnyddir y gair yng nghyd-destyn cynaladwyedd y ddaear gyfan.

Mae adnoddau adnewyddadwy yn cynnwys:-

Mae deunyddiau adnewyddadwy yn cynnwys pren, dŵr, awyr, cŵyr, papur, cardbwrdd a lledr. Dadleua rhai nad yw pren caled yn adnewyddadwy oherwydd yr amser hir mae'n ei gymryd i dyfu'r coeden. Ac mae'n rhaid cofio fod angen ynni i gludo deunyddiau ac i drin adnoddau fel dŵr. Er hynny, mae'n bosib dinistrio'r cydbwysedd naturiol trwy gor-ddefnyddio adnoddau. Mae'n rhaid rheoli ei'n defnydd o adnoddau adnewyddadwy megis ynni geothermol, dŵr croyw, pren a biomas fel nad ydym yn gorweithio'r amgylchedd ac er mwyn iddynt gael amser i adnewyddu eu hunain.

Deunyddiau adnewyddadwy

[golygu | golygu cod]

Nid yw deunyddiau wedi eu gwneud o danwydd ffosil yn adnewyddadwy gan y byddant, ryw dro, yn dod i ben. Mae'n bosib ailgylchu dur, alwminiwm neu gopr o wastraff metel, ond mae ailgylchu alwminiwm yn defnyddio llawer o ynni ac fel arfer y tanwydd ffosil neu ynni atomig sy'n pweru'r ailgylchu.

Mae'n bosib torri polimer i lawr i fonomerau mewn labordy, ond ar hyn o bryd nid yw ailgylchu plastig yn economaidd achos fod olew crai yn rhatach na monomerau wedi ei thorri i lawr a'u golchi. Mae'n hefyd yn bosib cynhyrchu petrol o olew planhigion fel olew had rêp. Gelwir hynny'n bio-fuel.

Ynni adnewyddadwy

[golygu | golygu cod]
Ynni solar yn Sbaen. Gorsaf bwer 11 MW.

Ynni Atomig

[golygu | golygu cod]

Ceir cryn ddadlau ynglŷn y cwestiwn a yw ynni atomig yn adnewyddadwy neu beidio. Ar y naill law mae hi'n bosib ailgylchu'r tanwydd, ond ar y llaw arall mae gwastraff atomig yn beryglus iawn ac mae mwyngloddio am wraniwm hefyd yn beryglus oherwydd yr ymbelydredd.

Ynni Solar

[golygu | golygu cod]
Prif: Ynni solar

Ynni solar yw'r pelydrau gwres a golau sy'n dod o'r haul. Mae pobl wedi bod yn defnyddio'e ynni yma ers amser hynafol gan defnyddio technolegau esblygiadol. Daw ynni solar o'r haul, a cheir mwy o'r ynni hwn nag unrhyw fath arall. Mae'r diwydiant hwn hefyd yn tyfu'n gynt nag unrhyw ddiwydiant cynaeafu ynni arall: 50% yn fwy pob blwyddyn, yn enwedig cynaeafu trydan drwy PV (celloedd 'photovoltaic'). Tywyna'r haul 10,000 mwy o ynni nac yr ydym ei angen.

Ynni Gwynt

[golygu | golygu cod]
Prif: Ynni gwynt

Pwer gwynt yw'r trawsnewidiad ynni gwynt mewn i ffurf defnyddiol megis trydan neu egni cinetig. Mae ynni gwynt yn deillio o'r ffaith fod rhai rhannau o'r blaned yn poethi fwy na rhannau eraill a bod canol y blaned yn boeth. Drwy i llafnau'r melinau gwynt droi tyrbein, trosglwyddir y symudiad hwn yn gerrynt trydanol.

Ynni Dŵr

[golygu | golygu cod]
Prif: Ynni dŵr

Pwer hydro, pwer hydrolig neu ynni dŵr yw'r pwer sy'n deilliadol o rym symudiad dwr sy'n cael ei defnyddio i greu egni mwy defnyddiol. Mae symudiad dŵr hefyd yn medru troi tyrbein a chreu trydan, boed y llif naill ai mewn moroedd, afonydd neu lynnoedd. Gelwir hyn yn ynni hydro neu ynni dŵr.

Ynni Geothermol

[golygu | golygu cod]

Pwer gwres a storwyd yn y ddaear yw egni geothermol. Drwy ddefnyddio technoleg tebyg iawn i'r oeriadur, mae ynni geothermol hefyd yn creu gwres. Mae dau fath gwahanol: pibellau tua can metr o hyd un fetr o dan wyneb y ddaear (lle mae'r tymheredd yn gyson 10 - 14 gradd canradd yn gwagio eu hynni drwy cyfnewidydd gwres i system gwres canol y ty. Neu'n ail, pibellau hirion fertig sy'n manteisio ar wres uchel canol y ddaear. Mae Ynys yr Iâ wedi bod yn defnyddio'r math hwn o drydan ers blynyddoedd.

Ynni Biomas

[golygu | golygu cod]

Egni o blangigion yw hyn. Gallwn ddistyllu alcohol allan o gorn melys neu siwgwr - i droi peiriannau neu i symud cerbydau. Ystyrir hyn yn ddull adnewyddadwy gan y gellir tyfu ychwaneg o'r planhigion o fewn dim.

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]