Контент патне куҫ

Вăхăт

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
00:20, 26 Ҫурла уйӑхӗн 2023 вӑхӑтри верси InternetArchiveBot (Сӳтсе яв | хушни) (Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5)
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Вăхăт (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
Паян — 2024 çулхи Юпа уйӑхӗн 30-мĕшĕ, 23:35 (UTC)
вăхăт
Ытти виçев пĕрчисемпе çыхăнни
СИ çек
СГС çек
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Вăхăт (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Вăхăт, — физикăпа философин тĕп ăнлавĕсенчен пĕри, уçлăх-вăхăт координчĕсенчен пĕри. Унăн тăрăхĕпе физика кĕлеткисен тĕнче йĕрĕсем иртеççĕ.

Вăхăта сăнама, тĕслĕхрен, будильникпа усă кураççĕ.

Философиретавăрайманлă куçăм (пĕр еннелле кăна куçакан — иртнĕлĕхрен, хальлĕлĕх витĕр пуласлăха)[1], кулленхи пурнăç ăшĕнче фактсем ятлă мĕнпур процессем.

Шутлав (метрологи) йĕркипе вăхăт ăнлавĕн иккĕ аспектне палăртнă:

Вăхăт пахалăхĕсем

Чи малтанах, вăхăтăн тĕлĕллĕх пур («Вăхăт сăнни» пăхăр).
Рудольф Карнап Глава 3. Измерения и количественный язык // Философские основания физики: Введение в философию науки. = R. Carnap. Philosophical Foundations of Physics: an introduction to the philosophy of science. — М.: Прогресс, 1971. — 392 с.</ref>.

Вăхăтăн тĕлĕллĕхĕ

Хальхи ăсчахсен чылайрахăшĕн шухăшĕпе, малтанлăхпа пуласлăхăн уйрăмлăхĕ принциплă шутланать. Хальхи ăслăх хыпарĕсемпе килĕшӳллĕ, информаци малтанлăхран пуласлăха куçать, каялла пулаймасть. Термодинамикăн иккĕмĕш пуçламăшĕ те пуласлăхра энтропи нумайланса пырасса пĕлтерет.

Тепĕр енчен, хăшпĕр тĕпчевçĕсем урăхла калаççĕ.

Вăхăта шутлани

Астрономире тата навигацире вăхăта шутлани

Вăхăт виçисем

Тĕп статья: Вăхăт виçисем


  • Зептоçеккунтă 10−21çек (йĕтре реакцисен динамики)
  • Йоктоçеккунтă 10−24çек (тăнăçлă мар элементарлă пĕрчĕсен çуралăвĕ-арканăвĕ)

Геологире

Историре

Эталонсем

Юхакан вăхăта шутламалли хатĕрсем (автономлисем)

Вăхăт интервалĕсене туса кăтартмалли хатĕрсем

Вăхăт интервалĕсене виçмелли хатĕрсем


Тĕпчесе уçнисем, туса кăларнисем

Çавăн пекех пăхăр

Асăрхавсем

  1. ^ Существует ли «стрела времени?», А. И. Гулидов, Ю. И. Наберухин
  2. ^ 1, 2, 3, 4 тата 5 RIPOLFACT. Ежегодный альманах фактов: Весь мир. Полный спектр информации о странах, мире и вселенной. — М.: РИПОЛ классик, 2007. — 1088 с.: илл., ISBN 978-5-7905-5024-9, Некоторые замечательные изобретения, с. 374—387;
  3. ^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок StatPhys не указан текст
  4. ^ Р. В. Паунд О весе фотонов. Успехи физических наук, 1960 ç., раштав
  5. ^ Нарушение СP-симметрии. поиск его истоков. Дж. В. Кронин, Успехи физических наук, 1981, юпа

Вуламалли

Каçăсем

Шаблон:Вăхăт виçисемпе стандарчĕсем