Merkeziyetsizlik; dağıtık biçimde bulunan düğüm (node) ve ağ katılımcılarının, ortak amaca ulaşmak için uyumlu biçimde çalıştığı sistemi ifade eder.
Böyle bir sistemin gerçek hayattaki karşılığını bulmak istersek, dileyen herkesin kendi şubesini açmasına izin vererek büyüyen franchise modellerini gösterebiliriz. Belirli şartları sağlayan katılımcılara kendi şubelerini açmalarına, işe alım ve organizasyon gibi konularda bağımsız kararlar almalarına izin verilir.
Merkeziyetsiz organizasyonlar, sistemi tek başına yöneten otoriteye bel bağlamadıkları için merkezi alternatiflerine göre daha sağlamdır. Yönetimde karşılaşılacak sorunun tüm organizasyonu çalışmaz hale getirdiği merkezi alternatiflerine kıyasla merkeziyetsiz sistemler, bir veya birkaç bölüm çalışmasa dahi işlemeye devam eder. Ayrıca daha demokratik yapıya sahiptirler ve sansüre uğramaları daha zordur.
Elbette merkeziyetsiz organizasyonların da dezavantajları vardır. Bunların başında birleşik vizyon eksikliği ve sorumlulukların net biçimde ayrılmaması gösterilebilir. Yani, merkezi organizasyona kıyasla verimliliğin daha düşük olma ihtimali fazladır.
Bunun bir örneği olarak, 2020 yılında Bitcoin ağının saniyede yalnızca dört ila yedi işlem gerçekleştirmek için saatte 70 terawatt elektrik tüketmesi gösterilebilir. Bu miktar, Şili ülkesinde harcanan elektriğin tamamına yakın seviyede.
Join the thousands already learning crypto!