بۆ ناوەڕۆک بازبدە

گومرگ

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
خاڵێکی گومرگی میری لە شاری ئیلام (١٩٠٩).

گومرگ یان سەرانە بریتییە لە باج یان وەرگرتنی پارە یان پولی دارایی بەبیانووی پاراستن و ئاسایشی بازرگانی وکاڵا نێودەولەتییەکان کە بەشێوەی خاڵی پشکنین لەسەرسنورە نێودەولەتییەکان دادەنرێت.

باجی گومرگ ڕۆڵێکی کاریگەری ھەیە بەسەرئابووری ناوەخۆی وڵات، ھەروەھا ڕێگایەکە بۆ پاڵپشتیکردنی بەرھەمی ناوەخۆیی و ڕێگەگرتن لەکاری بەھەدەردانی بەروبۆمی خۆماڵی ھەر وڵاتێک، ئەم خاڵی گومرگانە دەکەونە سەر خاڵەسنورییەکانی ئاوی و ئاسمانی وشکایییەکان بەھۆی گومرگەوە دەکرێت ڕێگری لە کەلوپەلی قەدەغەکراو و بەسەرچوو بگیرێت.

لەکاتی ئێستا گومرگەکان ڕێکخراون بەیاسا جۆربەجۆرەکانی وڵاتان بەڵام ھەندیک لەیاساکان یەکخراون بەپێی ڕێککەوتن و پەیماننامەی تایبەت لەچوارچێوەی ڕێکخراوە بازرگانییە نێودەولەتییەکان وەک (ڕێکخراوی بازرگانی جیھانی و ڕێکخراوی ئالوگۆری ئازاد و ھتد)

باجی گومرگ:

[دەستکاری]

باجی گومرگ لە ڕووی سادەوە ئەو باجەیە کە لەسەر ھاوردە و ھەناردەی کاڵاکان دەکرێت حکوومەت ئەم ئەرکە بەکاردەھێنێت بۆ بەرزکردنەوەی داھاتەکانی و پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆیییەکان و ڕێکخستنی جووڵەی کاڵاکان.

ڕۆڵی باجی گومرگی:

[دەستکاری]

باجی گومرگ ڕۆڵێکی کاریگەری ھەیە بەسەرئابووری ناوەخۆی وڵات، ھەروەھا ڕێگایەکە بۆ پاڵپشتیکردنی بەرھەمی ناوەخۆیی و ڕێگەگرتن لەکاری بەھەدەردانی بەروبۆمی خۆماڵی ھەر وڵاتێک، ئەم خاڵی گومرگانە دەکەونە سەر خاڵەسنورییەکانی ئاوی و ئاسمانی وشکایییەکان بەھۆی گومرگەوە دەکرێت ڕێگری لە کەلوپەلی قەدەغەکراو و بەسەرچوو بگیرێت.

مێژووی گومرگ لە کوردەواری

[دەستکاری]
یەکێتی گومرگەکانی جیھانی و وڵاتانی ئەندام

خۆی گومرگ وشەیەکی ئازەری تورکی کۆنە کە بەواتای سەرانە یان پارەی کەرانە دێت کە کاتی خۆی والی و پاشا و پلەبەندییەکانی تر لەسەردەمی عوسمانییەکان لەسەر ڕێگاکان چەکداریان دادەناو ھەرکەسێک تێپەریبا سەرانەیان لێدەسەند لەشێوەی پارە یان خواردن یان جلوبەرگ جگەلە دەولەت کە خاڵی گومرگی لەسەر سنوورەکان دانابوو برێک پارەی لەو باجگر و کەسانەش وەردەگرت کەلەناوەوەی دەولەتی عوسمانی گومرگیان لەخەڵک دەسەند.

گرنگی خاڵی پشکنینی گومرگی

[دەستکاری]
  • ڕێگەگرتن لە چوونەدەرەوە و ھاتنەناوەوەی ئەوکەلوپەلانەی کە قەدەغەکراون لەپەیرەوی ناوەخۆی وڵات.
  • دانانی بەرنامەی میری و سیاسەتەکانی لەچۆنییەتی ڕێگەگرتن و خۆدزینەوە لە باج.
  • جێبەجێکردنی ڕێنمایییەکان بەسەر کەلوپەلە گوێزراوەکان.
  • ڕێگریکردن لە فێڵ و ڕوتانەوەی ھاووڵاتیان و بازرگانان.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]


بەستەرە دەرەکییەکان

[دەستکاری]